امسال، تهران، هشت مارس آرامی را گذراند. برعکس سالهای میانی دهه هشتاد که زنان ایرانی در این روز تجمع می کردند، خبری از تجمع و اعتراض نبود. در سالهای گذشته، در این روز فعالان حقوق زنان در ایران تجمع هایی برگزار می کردند اما برخورد های امنیتی با آنها موجب شد تا در سالهای اخیر تلاشی از سوی آنها صورت نگیرد.
هشت مارس – ۱۷ اسفند - روز جهانی زن که سازمان ملل متحد آن را انتخاب کرده است. اما حکومت تهران دل خوشی از آن ندارد و تقریبا هیچ توجهی به آن نکرده است. تنها حزب تازه تاسیس «ندای ایرانیان» که به نظر می رسد برای انتخابات آینده برنامه هایی دارد، خبر داده میزگردی برای روزجهانی زنان در تهران برگزار می کند.
زنان ایرانی به نسبت برخی کشورهای دیگر خاورمیانه شرایط بهتری دارند. در حالیکه در عربستان سعودی یا کویت بانوان برای کسب حق رای یا حق رانندگی می جنگند، در تهران، زنام این حقوق را دارند اما آنها نگاهی به حقوقی دیگر نیز دارند.
پروانه وحید منش، روزنامه نگار مقیم ویرجینیای آمریکا می گوید «امنیت»، «قوانین زن ستیز» و «حجاب» سه مقوله مهمی ست که در راس مطالبات زنان قرار می گیرد.
خانم وحید منش گفت: «اولین مطالبه خیلی از زنان تقاضای امنیت است. از یکسو ماجرا اسیدپاشی که در سطح ملی مطرح شد، هنوز پرونده اش بسته نشده است. از سوی دیگر، نیروی انتظامی همچنان با زنان به خشونت برخورد می کند. در کنار این دو مساله، چون تبلیغات مذهبی وجود دارد، خیلی از مردها به خودشان اجازه می دهند که علیه زنان خشونت عریان داشته باشند.»
اشاره این روزنامه نگار به ماجرای اسیدپاشی های اصفهان است. مهرماه امسال به صورت حداقل چهار زن جوان در اصفهان اسید پاشیده شد. بعد از این ماجرا، چند تجمع مردمی در اصفهان و تهران برای محکومیت این اتفاق برگزار شد اما دولت روحانی اجازه تجمع بیشتر را نداد. بعد از این، مهدیه گلرو یکی از فعالان مدنی در حاشیه یکی از این تجمعات بازداشت شد که هنوز زندانی است.
به عقیده وحید منش، مطالبه دوم زنان تغییر قوانین تبعیض آمیز است: «قوانین زیادی در جمهوری اسلامی علیه زنان است که در سالهای گذشته زنان خواستار تغییر آن شده اند. با اینکه در سالهای اخیر فشار دولت احمدی نژاد مانع جمع شدن زنان شد، اما هنوز تغییر قوانین تبعیض آمیز، یکی از اصلی ترین خواسته های زنان ایرانی است.»
وی بحث حجاب را مطالبه سوم زنان ایرانی دانست و گفت: «با گذشت بیش از سه دهه، هنوز حجاب اختیاری یکی دیگر از مطالبات زنان ایرانی است. امسال شاهد کمپینی به عنوان آزادی های یواشکی زنان در ایران بودیم که هزاران نفر از زنان اعتراض خودشان را با حجاب اجباری اعلام کرده اند.»
سهم کم زنان
زنان ایرانی با اینکه در انتخابات سال ۹۲ نقش پر رنگی داشتند اما هنوز در رده های مدیریتی بالا، غایب هستند.
در دولت ایران، معصومه ابتکار، شهیندخت مولاوردی و مرضیه افخم، تنها زنانی هستند که توانسته اند به این سمت های تقریبا بالا برسند. خانم ابتکار معاون رئیس جمهوری در حوزه محیط زیست است. خانم مولاوردی، معاون رئیس‌جمهور ایران در امور زنان و خانواده است و خانم افخم سمت سخنگوی وزارت امور خارجه را برعهده دارد.
در دو قوه دیگر، یعنی قوه قضاییه و مجلس، زنان موقعیت مهمی ندارند و حتی راهی به هیات رئیسه نداشته اند.
با اینکه فعالان زنان حضور کمتری نسبت به سالهای گذشته دارند اما همچنان از هر راهی برای اعتراض استفاده می کنند. نسرین ستوده وکیل سرشناس ایرانی که از کار منع شده، مدتهاست کمپینی را شروع کرده که اصلی ترین خواسته آن پایان رفتار تبعیض آمیز برای کار است.
آتنا فرقدانی هم یک فعال مدنی جوان است که زندانی ست اما با اعتصاب غذا سعی کرده که به مطالباتش برسد.
موراد دیگری از مطالبات زنان در سطوح پایین تر وجود دارد؛ از جمله تقاضاها برای حضور تماشاگران زن. غنچه قوامی بخاطر اصرار بر این حق زندانی شده بود. این روزها فدراسیون های ورزشی مثل فوتبال و والیبال از مسوولان ایران می خواهند که اجازه دهند تماشاگران زن در ورزشگاه ها حضور داشته باشند.
