پس از انتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره آغاز ساخت یک تاسیسات زیرزمینی ویژه سر هم کردن سانتریفوژ در ایران، سه کشور اروپایی نسبت به نقض تعهدات هستهای از سوی جمهوری اسلامی ابراز نگرانی کردند.
بریتانیا، فرانسه، و آلمان با ارسال یک بیانیه مشترک به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، اعلام کردند: «علیرغم تلاشهای همراه با حسن نیت این اعضا در رابطه با حفظ برجام، ایران در یکسال و نیم گذشته در موارد متعدد تعهدات هستهای خود را به صورت جدی نقض کرده است.»
براساس این بیانیه که در سایت وزارت خارجه بریتانیا منتشر شده است، این سه کشور ضمن ابراز نگرانی شدید نسبت به اقدامات ایران که منافع اصلی این توافق در زمینه عدم گسترش را سست میکند، اعلام کردند که فعالیتهای ایران در زمینه تحقیق و توسعه «پیامدهای جبرانناپذیری» دارد.
اعضای اروپایی برجام در این بیانیه با اشاره به اقدام ایران در غنیسازی اورانیم به میزان بالاتر از سقف ۳.۶۷ درصدی تعیین شده در برجام، اعلام کردند که ذخایر اورانیوم غنیسازی شده ایران اکنون به ۲۴۴۳ کیلوگرم رسیده و این ۱۲ برابر حد مجاز بر اساس توافق هستهای برجام است. بنا بر این بیانیه، ایران همچنین برخلاف توافق برجام اقدام به نصب و راهاندازی سانتریفیوژهای پیشرفته کرده و در سایت فردو، که هیچ توجیهی برای استفاده در امور غیرنظامی ندارد، غنیسازی کرده است.
در این بیانیه همچنین با اشاره به اقدام ایران برای تحقیق روی چندین نوع سانتریفیوژ پیشرفته شامل سانتریفیوژهای «آیآر-۲ام»، «آیآر-۴» و «آیآر-۶» آمده است که آن کشور «باید از انجام هرگونه تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته، که برخلاف تعهدات توافق هستهای است، دست بردارد.»
این کشورهای اروپایی در ادامه با اشاره به این که گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی خبر نصب سانتریفیوژهای نوع «آیآر-۲ام» و برخی سانتریفیوژهای «آیآر-۴» را تایید کرده است، اعلام کردند که افزایش تعداد سانتریفیوژهای نصب شده در تاسیسات غنیسازی سوخت بسیار نگرانکننده است.
در این بیانیه آمده است: «تاسیسات غنیسازی سوخت فضای لازم برای هزاران سانتریفیوژ اضافی را دارد، و بنابراین انتقال سانتریفیوژهای پیشرفته به فضای بزرگتر موجب ایجاد نگرانیهای جدی در مورد نیت ایران میشود. ما از ایران میخواهیم که نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و انتقال امکانات تحقیقاتی و توسعهای به کارخانه غنیسازی سوخت را ادامه ندهد.»
خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه از تازهترین مورد نقض توافق هستهای برجام توسط رژیم جمهوری اسلامی و آغاز تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم به سانتریفیوژهای مستقر در تاسیسات زیرزمینی نطنز در ایران خبر داده بود.
به گزارش رویترز، این اقدام تازهترین مورد نقض توافق هستهای ایران با قدرتهای بزرگ است. براساس آن توافق، تهران تنها مجاز بود اورانیوم غنیشده با نسل اول سانتریفیوژها را ذخیره کند و فقط میتوانست آن نسل سانتریفیوژها را در تاسیسات زیرزمینی خود به کار برد. در گزارش قبلی آژآنس بین المللی انرژی اتمی نیز اعلام شده بود که ایران سانتریفیوژهای پیشرفته نسل دوم را در تاسیسات زیرزمینی خود نصب کرده است.
پیش از این نیز خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرده بود که ایران کار ساخت یک تاسیسات زیرزمینی ویژه سر هم کردن سانتریفوژ را آغاز کرده است. در این گزارش، که روز سهشنبه ششم آبان منتشر شد، آمده است که ساخت این تاسیسات زیرزمینی پس از انفجار تاسیسات قبلی شروع شد.
پرزیدنت ترامپ دو سال پیش از توافق هستهای موسوم به برجام خارج شد و گفت این توافق نتوانسته مانع حمایت جمهوری اسلامی ایران از گروههای تروریستی شود.