توافق آرژانتین با ایران صدای مخالفان را درآورد

تجمع بازماندگان قربانیان بمب گذاری مرکز یهودی آمیا در دوازدهمین سالروز حمله، ژوئیه 2006

فابیان بوزوئر، روزنامه نگار و فدریکو فینچلستین، استادیار رشته تاریخ و پژوهشگر در مطلبی که در روزنامه نیویورک تایمز منتشر شده می نویسند: در ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۴، یک اتومبیل ون پر از مواد منفجره در مقابل مرکز یهودی آمیا در بوینس آیرس منفجر شد. این انفجار ۸۵ نفر را به کشتن داد و صدها نفر را مجروح کرد. این بزرگترین حمله تروریستی در آرژانتین و مرگبارترین حمله ضدیهودی پس از هالوکاست به شمار می رود. آرژانتین در آمریکای لاتین بیشترین شمار جمعیت یهودی را دارد.

در سال ۲۰۰۷ بود که پس از دو دهه تحقیق و تجسس، بالاخره آرژانتین توانست قرار تعقیب اینترپل را برای شش مظنون عامل این عملیات کسب کند و رسما حزب الله لبنان را به انجام عملیات و ایران را به حمایت مالی از آن متهم کند.

اما یک ماه پیش کریستینا فرناندز، رییس جمهوری آرژانتین از توافق کشورش با ایران برسر تحقیق درباره انفجار آمیا و تشکیل یک «کمیسیون حقیقت یاب»، مشتکل از کارشناسان حقوقی بین المللی خبر داد. این توافق که روز پنجشنبه اخیر مورد تایید کنگره آرژانتین قرار گرفت به مقامات این کشور اجازه می دهد تا برای مصاحبه با مظنونان ایرانی دخیل در حمله، به تهران سفر کنند.

روزنامه نیویورک تایمز می نویسد پیشنهادهای کمیسیون غیرالزام آور است و دسترسی به مظنونان ایرانی غیرممکن است زیرا شماری از آنان مقامات ارشد مملکتی هستند از جمله احمد وحیدی، وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران. از سوی دیگر ایران بارها از همکاری با آرژانتین در این زمینه خودداری کرده و قرارهای تعقیب و بازداشت برای مقامات مظنون ایرانی را نادیده انگاشته است.

تصمیم خانم فرناندز بویژه از آن جهت برای بسیاری آزار دهنده است که تنها چند هفته پس از محکومیت ایران از سوی بلغارستان به دلیلی مشابه، اتخاذ می شود. بلغارستان، کشور دیگری که هدف تروریسم تحت الحمایت ایران قرارگرفته است، چندی پیش حزب الله را به انجام حمله انتحاری سال گذشته علیه توریست‌های اسرائیلی در شهر بورگاس متهم کرد. این حمله نیز مانند بمب گذاری ۱۹۹۴ در بوینس آیرس، بخشی از جنگ در سایه علیه شهروندان اسرائیلی به شمار می رود. دولت بلغارستان، برعکس دولت فعلی آرژانتین، تصمیم گرفت با قاطعیت علیه حزب الله سخن بگوید.

نیویورک تایمز می نویسد رئیس جمهوری آرژانتین با این کار دادستانی کشور خودش را زیرسوال برده است. بسیاری از ناظران اقدام خانم فرناندز را امتیازدهی به ایران می دانند و آن را محکوم کرده اند. لارا گینزبرگ که شوهرش را در انفجار مرکز یهودی از دست داده می گوید دولت آرژانتین با این کار امکان عدالت را ازبین برده است.

تصمیم خانم فرناندز ممکن است به زودی موجب تغییر عمده سیاست خارجی کشورش شود. به نظر می رسد که دولت پوپولیستی او به سوی درپیش گرفتن موضعی شبیه هوگو چاوز، رئیس جمهوری ونزوئلا و دور شدن از سیاست شبیه برزیل، آمریکا و اروپا با ایران است. به نوشته روزنامه آرژانتینی لاناسیون، این کشور همکاری تسلیحاتی با ونزوئلا و غیرمستقیم با ایران، از جمله توافقنامه توسعه تکنولوژی موشک را آغاز کرده است.

اقدام فرناندز همچنین در تقابل با سابقه آرژانتین در مجازات ناقضان حقوق بشر است. ارژانتین در دهه ۷۰ میلادی صحنه خشونت‌های سیاسی و یکی از اولین کشورهای جهان بود که برای تحقیق درباره دیکتاتوری نظامی حاکم بر این کشور در سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ کمیسیون حقیقت یاب تاسیس کرد. کار این کمیسیون از جمله تحقیق درباره کشتارها و «ناپدید شدن» بیش از ۱۰ هزار شهروندی بود که دشمنان حاکمیت تلقی می شدند.

نویسندگان مطلب می گویند تشکیل کمیسیون حقیقت یاب در آرژانتین درباره نقش ایران در بمب گذاری مرکز یهودی، و بررسی یافته‌های دادگاه‌های خود این کشور، توهینی است به خاطره کشته شدگان این حمله.

آرژانتین قبلا هم مرتکب خطاهای سیاسی شده بود. در سال ۱۹۸۲ آرژانتین برسر جزایری که بریتانیا آن‌ها را «فالکند» می خواند و آرژانتین «لاس مالویناس» با این کشور وارد درگیری کوتاهی شد. آن درگیری در نتیجه اقدام نادرست یک حاکمیت دیکتاتوری بود. عجب آن که مراودات جدید این کشور با ایران توسط یک رئیس جمهوری منتخب مردم حمایت می شود. توافق اخیر آرژانتین با ایران با حداقل اکثریت در کنگره آرژانتین به تصویب رسید، تمامی سازمان‌های یهودی آرژانتینی با آن مخالفت کرده اند و از حمایت مردمی نیز برخوردار نیست.

به نظر می رسد که مقصود کریستینا فرناندز از حمایت مکرر از توافق با ایران، برداشتن گامی جنجالی برای حل یک اختلاف قدیمی، و بهبود وضع آرژانتین در جامعه بین الملل است. همچنین او شاید تصور می کند که این اقدام محبوبیت حزب متبوعش را در انتخابات بعدی افزایش می دهد.

به عقیده نویسندگان این مطلب، این کار هیچ یک از نتایج فوق را دربرنخواهد داشت. آنان می گویند اقدام خانم فرناندز نه فایده‌ای برای منافع ملی طولانی مدت آرژانتین خواهد داشت و نه بازماندگان قربانیان انفجار را تسلی خواهد داد.