بازار کالاهای مصرفی در ایران این روزها وارد فاز تازه‌ای از مبادلات شده و فروشندگان کالاهایی که وابستگی بالایی به دلار دارند آرام آرام در حال جایگزین کردن اسکناس دلار به جای ریال هستند.
گزارش اختصاصی صدای آمریکا از بازار تهران نشان می‌دهد که با افزایش قیمت ارز و ایجاد فضای امنیتی پیرامون این بازار، دلار کماکان در نزدیکی ۷۰ هزار تومان خرید و فروش می‌شود که نشان دهنده تداوم نگرانی‌ها در بین سرمایه‌گذاران خرد است.
یک فروشنده لوازم الکترونیکی در خیابان جمهوری در گفتگو با صدای آمریکا از رکود مطلق در بازار خبر داد و گفت: «افزایش نرخ ارز موجب توقف عرضه کالاهای خارجی و داخلی شده است.»
این فروشنده تاکید کرد که در یک ماه گذشته تقاضا در بازار نزدیک به صفر بوده است و اندک خرید و فروش صورت گرفته نیز با دلار بوده است.
به گفته این فروشنده بیش از ۹۰ درصد کالای خارجی موجود در بازار قاچاق است که از مدت‌ها پیش وارد کشور شده اما با نوسان نرخ دلار، عرضه آن به بازار متوقف شده است.
دلاری شدن معاملات در سایر بازارها نیز به چشم می‌خورد و در همین رابطه یک فعال صنفی در «امین حضور» در توضیح تاثیر نرخ دلار بر بازار به صدای آمریکا گفت: «تولیدکننده داخلی نیز بواسطه افزایش قیمت دلار از عرضه محصول به بازار خودداری می‌کند.»
این مغازه‌دار فروش دلاری را یکی از راه‌های حفظ ارزش دارایی در شرایط فعلی دانست و گفت معمولا در فروردین ماه خرید و فروش در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد اما همین اندک معاملات نیز فقط با دلار انجام می شود.
همچنین مالک یک آژانس املاک بزرگ و شناخته شده در شمال شهر تهران از رواج اجاره بهای دلاری در منطقه یک تهران خبر داده و به صدای آمریکا گفت: «صاحبان واحدهای مسکونی در ساختمان‌های برند تمایلی به عقد قرارداد ریالی ندارند.»
او دلیل این اتفاق را نگرانی صاحبان کالا و فروشندگان از نوسانات نرخ ارز و کاهش ارزش ریال دانست و تاکید کرد: «تهیه دلار از بازار مشکل شده و برای همین همکاران من ترجیح می‌دهند دلار دریافت کنند.»
در بازار موبایل نیز این روند حاکم است به طوری که یک فروشنده به صدای آمریکا گفت: «افزایش نرخ دلار قیمت انواع گوشی تلفن همراه را تا ۲۰ درصد افزایش داده است و کسی تمایل به فروش کالا ندارد.»
این فعال حوزه تلفن همراه با اشاره به کاهش تقاضا و حکمرانی رکود در بازار، تاکید کرد: «همکاران من سعی می‌کنند با نرخ لحظه‌ای دلار فروش را انجام دهند اما در مورد گوشی‌های گران قیمت و بالای ۸۰۰ دلار، فروش با اسکناس دلار بیشتر شده است.»
همچنین مالک یک آژانس املاک بزرگ و شناخته شده در شمال شهر تهران از رواج اجاره بهای دلاری در منطقه یک تهران خبر داده و به صدای آمریکا گفت: «صاحبان واحدهای مسکونی در ساختمان‌های برند تمایلی به عقد قرارداد ریالی ندارند.»
به گفته این مشاور املاک عقد قرارداد دلاری از مهرماه سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و مالکان حتی به قیمت خالی ماندن خانه حاضر به عقد قرارداد ریالی نیستند.
به گفته او شیوه جدیدی از اجاره نیز رواج پیدا کرده که صاحبخانه اجاره یکسال را ابتدای سال به نرخ دلار روز اما به صورت ریال یکجا دریافت می‌کند تا با تبدیل آن به دلار از نوسانات آتی در امان بماند.
جایگزینی دلار با ریال در بازارهای مختلف در حالی صورت می‌گیرد که علی خامنه‌ای در فروردین سال ۱۴۰۲ با تاکید بر لزوم کاهش نقش دولت در اقتصاد کشور و عبور از دلار گفته بود: «یکی از مشکلات اقتصاد ما وابستگی به دلار است. بعضی از کشورهایی که تحریم شدند، وابستگی خودشان را به دلار قطع کردند، وضعشان بهتر شد این کار را ما هم باید بکنیم.»
امروز اما با گذشت یکسال از این درخواست خامنه‌ای از دولت ابراهیم رئیسی، دلار در حال تبدیل شدن به پول رایج در معاملات بازار است تا بیش از هر زمان دیگر اقتصاد ایران را به خود وابسته کند.
نبود چشم‌انداز روشن از آینده اقتصادی و سیاسی در ایران، سیاست خارجی جمهوری اسلامی و نوع حکمرانی اقتصادی و حضور افراد کم‌دانش و بی تجربه در راس وزارتخانه‌های اقتصادی و مجلس از جمله عوامل نگرانی مردم و تلاش آنها برای حفظ دارایی‌های خود به صورت دلار یا طلا است.