رئیسجمهوری اسلامی ایران ادعا کرده که شاخصها نشانگر «رشد اقتصادی» است، اما یک تحلیلگر در گفتگو با صدای آمریکا، دولت ابراهیم رئیسی را به «سفسطه در تحلیل دادهها»، جلوگیری از انتشار آمار، و روی آوردن به «ترویج شبه علم» متهم کرد.
با وجود موج فزاینده گرانی و تشدید اعتراضات معیشتی، ابراهیم رئیسی روز چهارشنبه ۲۲ فروردین، گفت: «از عددسازیها در بازار نترسید» و ادعا کرد که «همه شاخصها نشاندهنده رشد اقتصادی» است.
به گزارش خبرگزاری حکومتی «ایرنا»، او در سخنرانی عید فطر گفت: «از عددسازیها در بازار نگران نباشید. قطعا شرایط اقتصادی بهتر خواهد شد.»
او برخی کانالهای غیررسمی را به «عددسازی» و نگران کردن فعالان اقتصادی متهم کرد و مدعی شد که «هیچ مسئلهای برای تولید و خدمات و تحقق شعار سال» که «جهش تولید با مشارکت مردم» اعلام شده، ایجاد نخواهد شد.
ادعای ابراهیم رئیسی در شرایطی مطرح شده که برخی آمارهای رسمی ماهها است که منتشر نمیشود و محرمانه شده است.
در عین حال، شماری از کارشناسان و استادان دانشگاهها در ایران در مصاحبههایی در روزهای پس از تعطیلات نوروزی، با استناد به آندسته از آمارهای منتشر شده، انتقادهای تندی را علیه سیاستهای اقتصادی در ایران مطرح کردهاند.
یک روزنامهنگار و تحلیلگر ساکن ایران که برای حفظ امنیت خود خواست نامش فاش نشود، درباره اظهارات ابراهیم رئیسی به بخش فارسی صدای آمریکا گفت: «دولت در تحلیل نتایج دادههای آماری سفسطه میکند و به عنوان مثال، دولت و رسانههای نزدیک به آن کاهش بدهیهای خارجی ایران را به عنوان یک دستاورد اطلاق میکنند، در شرایطی که تحلیل فنی و کارشناسی این دادهها ممکن است نتایجی کاملا متفاوت با ادعاهای دولت بدهد و برعکس، نشاندهنده وضعیت هشداردهنده برای اقتصاد ایران باشد.»
این کارشناس اضافه کرد: «در بهترین حالت میتوان گفت که وضعیت اقتصاد ایران غیرشفاف است و در این وضعیت غیرشفاف، دولت هر ادعایی میتواند داشته باشد.»
این تحلیلگر اقتصادی همچنین درباره اظهارات رئیسجمهوری اسلامی ایران گفت: «نمیدانم رئیسی از کدام شاخصهای اقتصادی صحبت میکند؟ انتشار بسیاری از آمارهای اقتصادی که به صورت دورهای و مرتب منتشر میشد، در دولت سیزدهم متوقف شده است.»
به گفته این روزنامهنگار و تحلیلگر اقتصادی، آماری از جمله «شاخصهای ماهانه بازار مسکن» که مرکز آمار ایران و بانک مرکزی آنها را منتشر میکرد، «ماهها متوقف شده بود» و یا «آمار تولیدات صنعتی بیشتر از یک سال است که منتشر نمیشود.»
این کارشناس همچنین تأکید کرد که «انتشار قیمت بازار آزاد ارز، خودرو، و مسکن» نیز «مدتها مشمول سانسور در رسانهها و پلتفرمهای انتشار آگهی مانند دیوار بوده» و برخی آمارها نیز «محرمانه» شده است؛ «مانند آمارهای صادرات و درآمد نفتی.»
به گفته او، «حتی آمارهای غیراقتصادی مانند آمارهای خودکشی یا تولد نوزادان معلول و حتی برخی شاخصهای محیط زیستی» نیز در حال حاضر «محرمانه است.»
این تحلیلگر اقتصادی همچنین گفت: «گذشته از این، آمارهایی که از سوی مراجع رسمی مانند مرکز آمار و بانک مرکزی منتشر میشود، گاهی دچار شکاف نتایج است و مثلا در حالی که یک مرجع رشد اقتصادی بخشی را مثبت اعلام میکند، مرجع دیگر رشد اقتصادی همان بخش را منفی اعلام میکند.»
به گفته این روزنامهنگار و تحلیلگر، «تناقضات قابل توجه در گزارشهای مراجع رسمی از دادههای اقتصادی سبب شده است که گزارش مراجع جهانی از وضعیت اقتصاد ایران زیر سوال برود» و مثلا «بارها گزارش بانک جهانی یا صندوق بینالمللی پول از وضعیت اقتصادی ایران از سوی اقتصاددانان مورد تردید قرار گرفته» چرا که «این مراجع بینالمللی گزارشهای خود را از دادههای بانک مرکزی کشورها و مراجع آماری رسمی آنها استخراج میکنند.»
او اضافه کرد: «متأسفانه در ایران شاهد تولید وسیع شبه علم از سوی مسئولان حکومتی، برخی کارشناسان نزدیک به حکومت، و رسانهها و خبرنگاران نزدیک به آنها هستیم و ترویج شبه علم به جای علم در ایران نگرانکننده است.»
ادعای ابراهیم رئیسی مبنی بر بهبود وضعیت اقتصادی در شرایطی مطرح شده است که قیمت هر یک دلار آمریکا در بازار ایران، در حال حاضر حدود ۶۴ هزار تومان است و بسیاری از ناظران تداوم این روند را پیشبینی کردهاند.
از جمله، سیامک جوادی، اقتصاددان، در گفتوگو با صدای آمریکا پیشبینی کرده است که سقول ارزش ریال همچنان ادامه خواهد داشت و قیمت دلار دستکم به ۸۵ هزار تومان خواهد رسید.