روزنامه‌نگاری در تبعید با تمرکز بر خبررسانی در مورد مسائل مرتبط با روسیه، برای آلسیا مارخوفسکایا به قیمت از دست دادن خانه، کشور، خانواده، دوستان، فرهنگ و حالا نیز امنیتش تمام شده است.
مقامات روسیه در ماه جاری میلادی، خانه والدین این روزنامه‌نگار روس را در شهر بندری ماگادان در شرق کشور تفتیش کردند و پرونده‌ای علیه او به اتهام نقض قانون موسوم به «عامل خارجی» باز کردند.
این قانون که به تازگی توسط ولادیمیر پوتین تغییر داده شده، این اختیار را به مقامات می‌دهد تا گزارشگران فعال در سازمان‌هایی را که در فهرست «عوامل خارجی» قرار دارند «عامل خارجی» تلقی کنند.
پاییز امسال، آلسیا مارخوفسکایا در پراگ با صدای آمریکا صحبت کرد و توضیح داد که پروپاگاندای حکومتی شهروندان روسیه را مسموم کرده است و تأکید کرد که به شدت مخالف «دستکاری ذهن عموم» است.
این روزنامه‌نگار روس به‌عنوان سردبیر نشریه تحقیقاتی «آی‌استوریز» مشغول کار است و تمرکز اصلی او، رساندن حقیقت به مردم عادی روسیه است. با این حال او و تیمش حتی در پراگ هم با تهدیدات قانونی و نظارتی مواجه‌اند.
آلسیا حتی در سال ۲۰۲۱ و زمانی که مسکو او را در فهرست «عامل خارجی» قرار داد، تصمیم نداشت کشورش را ترک کند.
او در عوض سعی کرد تا از قوانین سختگیرانه‌‌ای که قرار گرفتن در چنین فهرستی به همراه داشت پیروی کند و ماه‌ها تمامی پست‌های شبکه‌های اجتماعی خود، حتی آنهایی که شامل عکس‌های سگش بود را به عنوان «کار یک عامل خارجی» برچسب‌گذاری کرد و گزارش فعالیت‌های مالی خود را به وزارت دادگستری ارائه داد.
آلسیا مارخوفسکایا می‌گوید با وجود همه سختی‌ها این کار را می‌کرد تا بتواند از داخل روسیه گزارش دهد.
با تهاجم روسیه به اوکراین، مشخص بوذ که مسکو آزار و اذیت خبرنگاران مستقل را تشدید می‌کند. از همین رو او و همکارانش بلافاصله به پراگ، پایتخت جمهوری چک، گریختند.
آلسیا مارخوفسکایا می‌گوید یکی از نگرانی‌های عمده آنها این بود که تبدیل به رسانه‌ای برای مهاجران شوند چرا که هدف اصلی آنها مخاطب داخل روسیه بود.
این روزنامه‌نگار روس از زمان تأسیس «آی‌استوریز» یا «داستان‌های مهم» در این رسانه کار کرده است و چندی پیش سردبیر این نشریه شد و جای رومن آنین، بنیانگذار این رسانه که اکنون ناشر است گرفت.
آنین معتقد است تمرکز بر روزنامه‌نگاری مشارکتی وجه تمایز این نشریه با دیگر رسانه‌ها است و همینطور این که آی‌استوریز به جای خبرهای روزانه که سایر رسانه‌ها نیز پوشش می‌دهند، انتشار گزارش‌های تحقیقی و مطالب اختصاصی را در اولویت قرار داده است.
آنین می‌گوید: «کار اصلی خبرنگاران یافتن حقیقت است، نه بازنشر آن!»
روسیه، «آی‌استوریز» را عامل خارجی و سازمانی نامطلوب معرفی کرده است که می‌تواند کارکنان، منابع و حامیان این نشریه را با جریمه‌های احتمالی، اتهامات قضایی و زندان روبرو کند.
با نزدیک شدن به سومین سالگرد تهاجم روسیه به اوکراین، آزار و اذیت مورد حمایت کرملین علیه روزنامه نگاران تبعیدی به تهدیدی روزانه تبدیل شده است، ولی ماروخوفسکایا می‌گوید کار آنها بیش از پیش مهم شده است.
او افزود: «وقتی در روسیه زندگی می‌کنید، با پرو‌اگاندا محاصره شده‌اید. بسیاری از مردم روسیه به حقیقت نیاز دارند.»
آی‌استوریز برای جذب مخاطبان مخالف پوتین و جنگ در داخل روسیه مشکل چندانی ندارد. ماروخوفسکایا می‌خواهد تمرکز خود را به کسانی معطوف کند که لزوماً طرفدار یا مخالف پوتین نیستند.
آرتم، رئیس بخش تصویری این نشریه می‌گوید بخشی از این استراتژی صحبت کردن با مردم به‌گونه‌ای است که آنها احساس انزوا نکنند.
آرتم گفت: «ما فقط زندگی واقعی در روسیه را همانطور که هست نشان می‌دهیم، با افراد واقعی صحبت می‌کنیم، در مورد مشکلاتشان می‌گوییم و همیشه در تلاش هستیم تا سوژه‌ای را پیدا کنیم که برای مردم عادی جالب باشد.»
این نشریه بر روی یوتیوب نزدیک به ۷۲۰ هزار مشترک دارد و اکثر ویدئوهای آن حدود یک میلیون بار دیده شده‌اند.
مستندی در سال ۲۰۲۲ که در آن یک سرباز روس به قتل یک غیرنظامی اوکراینی اعتراف می‌کند، بیش از ۲.۵ میلیون بازدید داشته است.
گزارشگر اصلی مستند و بنیانگذار آی‌استوریز متهم به انتشار آنچه کرملین به عنوان «اطلاعات نادرست درباره ارتش روسیه» تلقی می‌کند شده‌اند. آنها به صورت غیابی محاکمه خواهند شد و اتهامات مطرح‌شده علیه خود را رد می‌کنند.
در ماه اوت گذشته، مقامات روسیه شروع به کاهش سرعت بارگذاری یوتیوب و تلاش برای محدود کردن دسترسی مردم به این شبکه کردند.
در طول چند ماه سال گذشته، پیام‌های تهدیدآمیزی به ماروخوفسکایا و همکارش ارسال شد که نشان می‌دهد آنها تحت نظر هستند.
سفارت جمهوری چک و وزارت امور خارجه روسیه به درخواست‌های صدای آمریکا برای اظهارنظر پاسخی ندادند.
با افزایش تهدید علیه روزنامه‌نگاران، بسیاری از کارکنان این رسانه به صورت ناشناس کار می‌کنند.
منبع: بخش انگلیسی صدای آمریکا