ایلان برمن، معاون ارشد اندیشکده شورای سیاست خارجی آمریکا، انقضاء تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی را مستقیما در راستای منافع «چین و روسیه» میداند.
آقای برمن روز پنجشنبه ۲۹ شهریور در جلسه مجازی شورای ملی مقاومت ایران در واشنگتن با موضوع «بررسی گزارش اخیر آژانس در مورد ایران و بازگرداندن تحریمهای سازمان ملل» گفت: «در حال حاضر یک بنبست بسیار بزرگ در شورای امنیت شکل گرفته است و گزارش اخیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی و بحث [سازوکار ماشه و] بازگرداندن تحریمهای لحاظ شده در قطعنامه ۲۲۳۱ حول این بنبست روی میدهد.»
آقای برمن گفت: «باید اضافه کرد که به نظر میرسد برنامه اولیه دولت پرزیدنت ترامپ بازگرداندن تمامی تحریمهای سازمان ملل نبود. هدف اصلی، تمدید تحریم تسلیحاتی ایران بود که به موازات امضای توافق هستهای در سال ۲۰۱۵ صورت گرفته و در ماه اکتبر منقضی میشود، بود. مایک پمپئو، وزیر خارجه، و برایان هوک، نماینده وقت وزارت خارجه در امور ایران، برای هفتهها روی این کار تمرکز کردند. ... بخشهایی از کار آنها هم موثر بود و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [فارس] از تمدید تحریم تسلیحاتی حمایت کردند؛ ولی در نهایت، این تلاش با مخالفت مستقیم روسیه و چین، در سازمان ملل ناکام ماند.»
این کارشناس برجسته امور ایران افزود: «باید اضافه کرد که تصمیم چین، در تفاهم استراتژیک همکاری ۲۵ ساله ۴۰۰ میلیارد دلاری جدیدی که پکن و رژیم ایران طی سه سال گذشته تهیه کردهاند، ریشه دارد. این تفاهم، که تابستان امسال همین چند هفته پیش، علنی شد به جمهوری خلق چین نقش و اهمیت بسیار قابل ملاحظهای در ایران داده است؛ چرا که این [توافق] نه تنها از لحاظ این که [موجب میشود] ایران به فعالیتهای کنونیاش ادامه دهد، بلکه همچنین از این جهت که موجب میشود ایران فرصتهای بیشتری - از جمله در زمینه سرمایهگذاری روی کالاهای چینی و فراهم کردن امکان دسترسی چین به خاورمیانه - به دست آورد، اهمیت قابل ملاحظهای دارد.»
آقای برمن گفت: «بعد از آن روسیه است و باید توجه داشت روسیه ۲۰ درصد تسلیحاتی که امروزه در خاورمیانه معامله میشود را تامین میکند و ایران همواره یک مشتری حکومتی بسیار عمده بوده است.»
معاون ارشد اندیشکده شورای سیاست خارجی آمریکا تاکید کرد: «از این رو، منافع مستقیم روسیه و چین ایجاب میکند که تحریم تسلیحاتی تمدید نشود و جمهوری اسلامی بتواند ... تسلیحات روسی و چینی بیشتری بخرد.»
در ادامه این جلسه مجازی خانم کرستن فانتنرُز از شورای آتلانتیک در این باره گفت: «جا دارد برخی افسانههایی را که بعضی تحلیلگران بینالمللی در قالب دیدگاههای متعارف ارائه میکنند و میگویند که ... در صورت انقضای تحریم تسلیحاتی در ماه اکتبر، ایران نه منابع مالی و نه تمایلی به خرید سامانههای تسلیحات بزرگ دارد و در نتیجه تهدیدی برای جهان و کشورهای همسایه نیست، رد کنم.»
خانم فانتنرُز گفت: «این تحلیل سه نکته، بلکه بیشتر، را نادیده گرفته است: نخست آن که ایران ایده خرید سیستم دفاع موشکی اس-۴۰۰ و اس-۵۰۰ و هواپیمای جنگی اسیو-۳۰ را مطرح کرده است که هر دو از سیستمهای تسلیحاتی کشوری و بسیار گران هستند. دوم آن که مهمترین ابزار سیاست خارجی ایران اعزام گروههای نیابتی مسلح است. تجهیز و تامین تسلیحاتی گروههای کوچک شبهنظامی مستلزم سیستمهای رزمی عمده است و انقضای تحریم تسلیحاتی کار خرید و انتقال اسلحه را - که اکنون مجبور است به صورت قاچاق انجام دهد - راحت میکند.»
خانم فانتنرُز افزود: «سوم، این که میگویند انگیزه اصلی ایران این است که به جای خرید تجهیزات تسلیحاتی، آن تجهیزاتی که دارد را به روز کند. اما به روزرسانی زرادخانه ایران مستلزم خرید مقادیر هنگفتی تسلیحات است و تهدید بزرگتری محسوب میشود. ... و باید این سوال را هم مطرح کرد که ایران در صورت نوسازی صنایع تسلحیاتی، آیا میخواهد ارتش را نوسازی کند یا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را؟ همه میدانیم که در سایه توجه به سپاه، ارتش مورد غفلت قرار گرفته است.»
استیو بوچی از بنیاد هریتیج نیز در این جلسه گفت: «رژیم ایران سیاست خارجی و دیپلماسی را با استفاده از تروریسم اجرا میکند. از این مسئله را نادیده نمیگذارم که آنها از جمله حرفهایترین مذاکرهکنندگان در جهان هستند و دولت اوباما در جریان مذاکرات [برجام] این را خیلی خوب دریافت و [طرف ایرانی] به شدت از آنها امتیاز گرفت. ولی اصلیترین روش برخورد ایران با کشورهای جهان از راه تروریسم است.»
آقای بوچی توضیح داد: «آنها از نیروهای نیابتی خود در سرتاسر جهان استفاده میکنند تا کارهای کثیفشان را برایشان انجام دهند، آدم بکشند، رژیمها را تهدید کنند، دولتها را بیثبات کنند. ولی در تمام مدت [مقامات رژیم ایران] کناری ایستادهاند و لبخند میزنند و میگویند ما هیچ دستی در این کار نداشتیم. این ابزاری است که به کار گرفتهاند و تا درصدی هم برای آنها موثر بوده و جواب داده است.»