کمبود واکسن در حالی که همهگیری کرونا بار دیگر در کشور اوج گرفته است، به خشم مردم ایران که سیاستهای حکومت را مسبب اصلی آن میدانند، دامن زده است.
آسوشیتدپرس روز چهارشنبه ۲۰ مردادماه (۱۱ اوت) در گزارشی که در رسانههای سراسر جهان انعکاس گسترده پیدا کرد، مینویسد برخلاف کشورهای فقیر جهان که توانایی خرید واکسن در مقیاس انبوه را ندارند، در ایران کمبود واکسن یک مشکل خودساخته است. فقط ۴ درصد، یا در حدود ۳ میلیون نفر، از جمعیت ۸۰ میلیونی ایران دو دز واکسن زدهاند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ضمن امتناع از پذیرش واکسنهای اهدایی کشورهای غربی، در ماه فروردین گذشته ورود واکسنهای آمریکایی و انگلیسی را «ممنوع» اعلام کرد و گفت: «بعضی مواقع آنها میخواهند واکسن خود را روی مردم کشورهای دیگر، آزمایش کنند.»
در پی اعلام این مواضع، ایران تلاش کرد در داخل واکسن تولید کند. اما این روند از کشورهای دیگر به مراتب عقبتر است، و هر چند مقامات، واکسن داخلی را تا ۸۵ درصد موثر اعلام کردهاند، گزارش علمی در این باره منتشر نشده است.
مقادیر اندکی از واکسنهای مدرنا و فایزر، در کشوری که ارزش پول ملی آن در حال سقوط است، در بازار سیاه معادل یکهزار و ۳۵۰ دلار معامله میشوند و تحریمهای آمریکا به این معنی است که دولت جمهوری اسلامی - که با مشکل نقدینگی روبهرو است - برای خرید واکسن از خارج از کشور منابع مالی محدودی دارد.
روز سهشنبه، رهبر جمهوری اسلامی از شمار کثیر موارد ابتلا به بیماری کووید-۱۹ ابراز تاسف کرد و از مقامات خواست آزمایشهای مجانی کرونا را به سراسر کشور گسترش دهند. او همچنین مردم خسته کشور را به استفاده از ماسک و قرنطینه در منزل تشویق کرد.
اما عموم مردم معتقد هستند که شمار واقعی تلفات به مراتب از ارقام رسمی بالاتر است. در فروردین ۱۳۹۹ (آوریل ۲۰۲۰) مجلس شورای اسلامی هشدار داد که شمار تلفات ۸ الی ۱۰ برابر از رقم گزارش داده شده، بیشتر است. آسوشیتدپرس میافزاید شمار تلفات، دست کم سه برابر رقم رسمی است؛ زیرا در ایران فقط تلفات بیماران کرونایی در بیمارستانها، محاسبه میشود.
آسوشیتدپرس مینویسد به اکثر ایرانیان واکسنهای خارجی زده میشود. روز سهشنبه سخنگوی وزارت بهداشت گفت ورود واکسن خارجی ممنوع نیست، به شرطی که از آمریکا یا انگلستان نباشند.
ژاپن ۲.۹ میلیون دز واکسن استرازنکا ساخت ژاپن را به ایران اهدا کرده و چین هم ۱۰ میلیون از واکسنهای خود را فرستاده است. ایران همچنین قراردادی با روسیه برای وارد کردن ۶۰ میلیون دز واکسن اسپوتنیک وی امضا کرده، اما مسکو تاکنون فقط یک میلیون دز از این واکسنها را فرستاده است.
برخی از ایرانیان که مجوز اقامت در امارات دارند در همان کشور واکسن زدهاند. بعضی دیگر نیز واکسنشان را در ارمنستان - کشوری که به مسافران خارجی به رایگان واکسن تزریق میکند - دریافت کردهاند. در ایران شایع است که واکسنهای فایزر و مدرنا که همراه با یخچالهای مخصوص از اربیل، عراق، قاچاق میشود، در پایتخت ایران در دسترس است.
هر دو دز واکسن مدرنا و استرازنکا ۳۹۰ دلار، و هر دو دز واکسن فایزر یکهزار و ۳۵۰ دلار قیمت دارد. آنها که این پولها را میپردازند، ناچارند اعتماد کنند که واکسنها واقعی و منقضینشده هستند.
یک خانم ۳۱ ساله به نام مهسا در تهران میگوید از طریق یکی از دوستان دوستپسرش که دکتر است و در داروخانه کار میکند، واکسن مدرنا زده و مطمئن است واکسن، واقعی است؛ زیرا «به دکتر اعتماد دارم.»
امیرعلی، ۳۹ ساله، نیز میگوید از یک پزشک ایرانی که مخفیانه برای سود بیشتر، واکسن میزند واکسن استرازنکا ساخت ژاپن خریده است. چرا که «مطمئن نبودم دولت چه زمانی برای افراد گروه سنی من واکسن ارائه خواهد کرد، بنابراین تصمیم گرفتم خودم را واکسینه کنم.»
اما برای آنها که پولش را ندارند، هنوز واکسنی در کار نیست.