پایان بدون توافق مذاکرات وین؛ تمدید مجدد هفت ماهه

مذاکرات اتمی ایران و شش قدرت جهانی که از روز سه شنبه هفته گذشته در وین پایتخت اتریش، آغاز شد، روز دوشنبه پایان یافت و هیات های مذاکره کننده اعلام کردند این مذاکرات تا دهم تیر ماه آینده تمدید خواهد شد.

وزیر امور خارجه ایالات متحده در نشستی مطبوعاتی گفت ایران و گروه ۱+۵ «پیشرفت قابلی توجهی» در مذاکرات اخیر با هدف دستیابی به یک توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران داشتند، و در ادامه افزود «به دنبال آن هستیم که زود‌تر به توافق برسیم و این که مذاکرات را تمدید کرده‌ایم، به این معنا نیست که کار‌ها آسان‌تر پیش خواهد رفت.»

جان کری، که پس از پایان مذاکرات در روز دوشنبه با خبرنگاران حاضر در وین سخن می‌گفت، با بیان این که «این گفتگو‌ها دشوار بوده‌اند و در آینده هم چنین خواهد بود،» گفت «برغم این که ایده‌های جدیدی ارائه شد، گفتگو‌ها در ماه‌های آینده همچنان دشوار خواهد بود.»

وزیر خارجه آمریکا در ادامه تاکید کرد «ما پشت میز مذاکره تا ابد نخواهیم نشست؛ ولی امروز، روزی نیست که میز مذاکره را ترک کنیم.»

به گزارش خبرنگار بخش فارسی صدای آمریکا در وین، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون، هماهنگ کننده کشورهای 1+5 در مذاکرات، با صدور بیانیه ای مشترک در جمع خبرنگاران، تمدید مذاکرات را اعلام کردند.

ظریف در این نشست خبری در محل برگزاری مذاکرات گفت که قرار نیست طرفین تمام هفت ماه آینده را به گفت و گو بنشینند بلکه تنها لازم است فرصتی برای ادامه مذاکرات فراهم شود. به گفته او هنوز نکات ریز و پیچیده باقی مانده و برای نگارش توافقنامه هم زمان لازم است. ظریف اعلام کرد که بعد از جشن شکرگزاری در کشورهای غربی، مذاکرات از سر گرفته خواهد شد.

خبرگزاری رویترز خبر داد مرحله جدید مذاکرات هسته ای ایران و گروه ۵+۱، در نیمه ماه آینده میلادی در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار می شود.

منابع نزدیک به مذاکرات اتمی وین همچنین اعلام کردند که طرفین توافق کرده اند «ماهانه ۷۰۰ میلیون دلار از دارایی های ایران آزاد شود».

وزیر خارجه بریتانیا با اشاره به توافق صورت گرفته برای ادامه گفتگوها، نرسیدن به توافق در پایان مهلت مقرر را «ناامیدکننده» خواند و گفت «این یک فرصت بود؛ هر دو طرف حسن نیت داشتند و جو گفتگوها هم مثبت بود.»

فیلیپ هاموند در ادامه افزود «تصمیم امروز ما، تمدید مدت برنامه اقدام مشترک، توقف فعالیت ایران و دسترسی ایران به بخشی از دارایی‌های مسدود شده‌اش، در یک دوره هفت ماهه، یعنی تا پایان ۹ تیر ماه سال آینده، استفاده از فرصت برای پیشبرد کارها و ادامه گفتگوها بود.»

به گفته وزیر خارجه بریتانیا «در این مدت هیچ توقفی در گفتگوها نخواهد بود. ما تصمیم داریم طی سه ماه آینده به چارچوب توافقی برسیم که بتوانیم باقیمانده مدت را روی جزئیات برنامه و جدول‌بندی مسائل فنی و کارشناسی صرف کنیم.»

وزیر امور خارجه فرانسه نیز در همین زمینه گفت تمدید مدت گفتگوها با توجه به ارائه پیشنهادهای تازه، ضروری بود، اما هدف همچنان رسیدن به توافقی معتبر برای صلح و امنیت است.

لوران فابیوس افزود «تصمیم به تمدید گفتگوها گرفتیم تا به توافقی برسیم، توافقی که معتبر باشد. طی چند روز گذشته پیشنهادهای تازه‌ای ارائه شد که به سبب پیچیدگی‌ها، مستلزم بررسی‌هایی دقیق و کارشناسانه است. برای این بررسی‌ها، به زمان بیشتری نیاز داریم.»

به گفته وزیر خارجه فرانسه «تا آنجا که به فرانسه مربوط می‌شود، هدف همان است که بود، یعنی تلاش در حد امکان برای رسیدن به توافقی که حاصلش صلح و امنیت باشد.»

در این میان، وزیر امور خارجه آلمان با اشاره به نگرانی کشورهای خاورمیانه از برنامه هسته‌ای ایران گفت توقف گفتگوها و تمدید مدت مذاکرات، کار درستی بود.

فرانک والتر اشتاینمایر همچنین با بیان این که «برغم شرایط عالی و گفتگوهای بسیار سازنده، نتوانستیم به آنچه امید داشتیم دست یابیم،» گفت «اما پیشرفت‌هایی داشته‌ایم. پیشنهادهای تازه‌ای مطرح شد، که می‌توانند بخشی از شکاف‌های موجود را پر کنند.»

با این حال وی تاکید کرد «اما چون پای موضوع‌های فنی و کارشناسی در میان است، باید کارشناسان آنها را بررسی کنند. به همین جهت از دیدگاه هر دو طرف، فاصله‌ها از بین نرفت، ولی با توجه به پیشرفت‌های به دست آمده، کار درست این بود که گفتگوها فعلا در همین جا متوقف شود.»

اندکی پس از اعلام خبر تمدید گفتگوها، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از به نتیجه نرسیدن مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب استقبال کرد و در گفتگو با شبکه بی بی سی گفت موافقت نکردن بهتر از یک توافق بد است.

به گفته آقای نتانیاهو «یک توافق خوب، توافقی خواهد بود که بر اساس آن ابتدا توانایی ایران برای تولید بمب اتمی از بین برود، و بعد از آن لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه آن کشور به مورد اجرا گذاشته شود.»

با این حال، وزیر امور خارجه روسیه مذاکرات هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی در وین را همراه با پیشرفت‌هایی اساسی توصیف کرد.

سرگئی لاوروف که همراه با همتایان خود در گروه ۱+۵ در وین در گفتگوهای هسته‌ای شرکت داشته است، می‌گوید «ما قاطعانه امیدواریم ظرف ۳ تا ۴ ماه آینده سندی امضا شود که تمامی اصول اساسی در آن گنجانده شده و از آن پس، اجرای آن به رایزنی‌های فنی و کارشناسان واگذار خواهد شد.»

منابع ایرانی نیز از قول آقای لاورف اعلام کرده‌اند مسکو برای لغو تحریم‌های یکجانبه علیه ایران آمادگی دارد و چین را نیز در این راه با خود همراه خواهد کرد.

واکنش اعضای کنگره آمریکا

همزمان با اعلام تمدید مذاکرات هسته ای تا هفت ماه دیگر، تعدادی از اعضای کنگره آمریکا نسبت به تمدید مذاکرات ابراز بدبینی کردند.

خبرگزاری رویترز از بیانیه سه سناتور جمهوریخواه در واکنش به تمدید گفتگوهای هسته‌ای وین خبر داد و نوشت به نظر این نمایندگان، اصرار ایران بر حفظ هرگونه برنامه هسته‌ای «مشکل آفرین» است.

جان مک کین، لیندزی گراهام و کلی آیوت، از نمایندگان شاخص حزب جمهوریخواه در عرصه سیاست خارجی، با این هشدار که یک «توافق بد» با ایران موجب آغاز مسابقه هسته‌ای و تسلیحاتی در خاورمیانه خواهد شد، در بیانیه‌ای گفتند «ما معتقدیم تمدید گفتگوها باید با اعمال تحریم‌های بیشتر، و همچنین تایید هر نوع توافق نهایی بین ایران و آمریکا توسط کنگره همراه شود.»

با این وجود جان ارنست سخنگوی کاخ سفید گفت: «وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران همزمان با ادامه مذاکرات، اقدامی زیانبار خواهد بود.» او تاکید کرد: «باید به ایران برای پاسخ دادن به نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ایش زمان بیشتری داد.»