در شرایطی که اعتراض های مردم مصر برای سرنگونی دولت حسنی مبارک و گذار به دموکراسی چهاردهمین روز خود را پشت سر می گذارد، رسانه های جهان تحلیل های متفاوتی از واکنش مقامات جمهوری اسلامی نسبت به قیام مردم مصر و بحران سیاسی در این کشور ارائه کرده اند.
روزنامه کانادایی نشنال پست در مقاله تحلیلی روز یکشنبه (٦ فوریه) خود به اظهارات علی خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی اشاره میکند و می نویسد رهبر ایران در حالی اعتراض های مردم مصر را مشروع و کاملاً توجیه پذیر خوانده است که هجده ماه پیش جمهوری اسلامی جدی ترین بحران مشروعیت خود را پشت سر گذاشت و اعتراض های گسترده مردم ایران پایه های قدرت روحانیون این کشور را لرزاند.
این روزنامه نوشته است رهبران و رسانه های دولتی ایران در حالی از اعتراض های مردمی در مصر استقبال می کنند و این قیام را به عنوان بخشی از احیای اسلام در منطقه تعبیر می کنند که مقامات امنیتی جمهوری اسلامی، با سرکوب شدید معترضان ایرانی، آن ها را مورد ضرب و شتم قرار دادند و به ضرب گلوله کشتند.
نشنال پست همچنین درباره واکنش میرحسین موسوی، از رهبران اپوزیسیون ایران به اعتراض های مردمی در مصر می گوید موضع گیری موسوی که قیام مردم مصر را الهام گرفته از جنبش سبز ایرانیان خوانده است از شکاف عمیق عقیدتی و سیاسی بین دولتمردان تهران و مخالفان دولت حکایت می کند.
از سویی دیگر روزنامه دویچه وله نیز در یادداشت تحلیلی در مورد موضع گیری ایران در قبال اعتراض های مردم مصر می نویسد با وجودی که مقامات جمهوری اسلامی از تغییر در مصر حمایت می کنند، اما از قیام و شورش مردمی در ایران هراس دارند.
نویسنده این مقاله می نویسد در حالی که منافع راهبردی و جغرافیایی استقرار یک حکومت دوستانه تر و جدید در مصر سبب شده است ایران از معترضان ضد دولتی در آن کشور حمایت کند، اما احتمال به راه افتادن موج ناآرامی و قیام مردم در ایران، موجبات نگرانی مقامات این کشور را برانگیخته است.
نویسنده دویچه وله خاطرنشان می کند با وجودی که بسیاری از رهبران جهان در موضع گیری های خود به دولت حسنی مبارک و حمایت از قیام مردم مصر جوانب احتیاط را رعایت می کنند اما ایران به عنوان تنها کشور منطقه که با قاهره مناسبات دیپلماتیک ندارد، آشکارا از معترضان مصری حمایت کرد.
این روزنامه ضمن اشاره به بیانیه وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی که قیام مردم مصر را «رنسانس اسلامی در خاورمیانه» خوانده است، می افزاید مواضع چند دهه گذشته حکومت حسنی مبارک علیه جمهوری اسلامی، به ویژه مخالفت قاهره با برنامه اتمی ایران و تصمیم مبارک برای امضای معاهده صلح با اسراییل و تلاش آشکار مصر برای کنترل و ممانعت قاچاق سلاح های ایران از مرزهای کشور و ارسال آن ها به ستیزه جویان حماس در غزه، موضع خصمانه تهران در قبال دولت مبارک و حمایت رهبر جمهوری اسلامی از معترضان ضد دولتی مصر را کاملاً توجیه می کند.
دویچه وله می نویسد با وجودی که برای ادعاهای موجود درباره نقش ایران در ناآرامی های اخیر در مصر شواهد محکمی وجود ندارد، اما اسناد دیپلماتیک سال ٢٠٠٩ سفارت ایالات متحده که از طریق تارنمای ویکی لیکس منتشر شد، حاکی از آن است که مبارک معتقد است ایران از طریق حزب الله و اخوان المسلمین در صدد بی ثبات کردن حکومت وی بوده است.
تحلیل گران معتقدند بی ثباتی در مصر و سقوط حکومت غیردینی و طرفدار غرب مبارک از نظر راهبردی و جغرافیای منطقه به سود ایران خواهد بود و تهران امیدوار است پس از سرنگونی دولت مبارک، یک حکومت اسلامی و تندروتر به قدرت برسد که مناسبات دوستانه تری با جمهوری اسلامی داشته باشد.
دکتر والتر پاش، کارشناس امور ایران در موسسه امور امنیتی و بین المللی در آلمان به نویسنده این روزنامه گفته است: «امید ایران به شکل گیری یک جبهه متحد اسلامی با دولت جدید مصر، غیرواقع بینانه است و حتی اگر اسلام گرایانه در مصر به قدرت برسند، به تلاش ایران برای ایفای نقش راهبردی در منطقه توجهی نخواهند کرد. در نهایت، کشورهای قدرتمند منطقه همچون ترکیه که اسلام گرا هستند، به رقیبی برای تهران تبدیل می شوند و حتی اگر بر فرض محال اخوان المسلمین در مصر به قدرت برسند، تهران به هدف خود برای اعمال سلطه بر اسلام گرایان منطقه دست نخواهد یافت.»
این روزنامه همچنین می افزاید ایران امیدوار است که رهبری جدید مصر نه تنها کمتر به ایالات متحده متکی باشد، بلکه به پیروی از دیدگاه های عقیدتی اسلامی تمایل بیشتری نشان بدهد.
نویسنده این مقاله تحلیلی در پایان به موضع رهبران مخالف جمهوری اسلامی و حمایت آن ها از جنبش های مردمی در منطقه اشاره می کند و به نقل از دکتر پاش می نویسد: «اعتراض های مردم تونس و مصر شباهت های بسیاری با جنبش مردمی ایرانیان در سال ٢٠٠٩ دارد که اقشار طبقه متوسط خواستار استقرار جامعه مدنی و حاکمیت قانون و رعایت حقوق بشر بودند.»
ون مالتزان، تحلیل گر دیگری به دویچه وله گفته است: «مرور تاریخ و فرهنگ اعتراض های مردمی در ایران نشان می دهد تصور قیام های مشابه (مصر و تونس) تحت حاکمیت جمهوری اسلامی غیرممکن است، زیرا اقشار طبقه متوسط جامعه ایران که در سال ٢٠٠٩ به خیابان ها ریختند، تجربه و خاطرات بسیار تلخ و ماندگاری از سرکوب دولتی دارند که ریشه آن به انقلاب سال ١٣٥٧ نیز بازمی گردد و به همین دلیل احتمال اعتراض های مردمی مشابه برای سرنگونی حکومت ایران، بسیار دور از ذهن به نظر می رسد.»
این تحلیل گر درعین حال یادآوری کرده است با این وجود احتمال وقوع شورش های مردمی در تهران وجود دارد و همین امر دولتمردان تهران را به شدت نگران کرده است.