دومین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران از ساعت چهار عصر روز چهارشنبه، ۱۵ خرداد برگزار شد. در زیر می توانید جزییات این مناظره و برخی واکنش ها به آن را مشاهده کنید. (ساعت به وقت تهران است):
۲۰:۴۸- مناظره پایان یافت و آخرین مناظره روز جمعه ساعت چهار برگزار می شود. قرار است این مناظره به مسایل سیاسی بپردازد.
۲۰:۴۳- محسن عارف در بخش پایان صحبتش گفت: «آقای جلیلی از فیلم «آرگو» به عنوان یک تهدید یاد کردند، من اشاره می کنم به جایزه اسکار اصغر فرهادی. ما باید از همه پتانسیل برای توسعه و تقویب دیپلماسی استفاده کنیم.»
وی افزود: «در اصل نهم تاکید شده آزادی و تمامیت ارضی تفکیک ناپذیرند. هیچ مقامی حق ندارد این دو را محدود کند. در اصل ۱۵ از زبان و خط گفته شده و بر استفاده از زبان های قومی تاکید شده است. این یک مزیت فرهنگی است که ما داریم و باید از این مزیت استفاده کنیم. »
۲۰:۳۹- اتهام دروغگویی علیه دولت احمدی نژاد باعث شده که برخی از نامزدها به صراحت بگویند اگر رییس جمهوری شوند، دروغ نخواهند گفت. محسن رضایی و غلامعلی حداد در پایان صحبت شان گفتند که دروغ نخواهند گفت.
۲۰:۳۷- حسن روحانی در بخش پایان صحبت اش، وعده داد که وزارت امور زنان را ایجاد خواهد کرد تا از حقوق زنان ایران دفاع کند.
۲۰:۳۵- در بخش نهایی مناظره، هر نامزد دو دقیقه فرصت دارد صحبت کند.
۲۰:۲۴- غلامعلی حداد عادل در پاسخ به سوالی درباره فرهنگ حجاب گفت: «من سعی می کنم نسل جوان را به رعایت حجاب ترغیب کنم. پایه حجاب با اعتقاد تحکیم می شود. بعضی وقت ها می بینیم خانم هایی، بقول هوا شناسی کمی تا قسمتی بی حجاب اند. این به معنای بی حجابی نیست. زن ایرانی بخاطر فطرت اش، حجاب را پذیرفته است. اگر مسوولان اتفاق نظر داشته باشند تا مساله حجاب یکدست شود.»
۲۰:۲۱- محمدرضا عارف درباره تسهیل ازدواج جوانان گفت: «سن ازدواج در ایران پنج سال افزایش پیدا کرده که یکی از راه های کاهش آن، کاهش اشتغال است. چون جوان بیکار تمایلی به ازدواج ندارد. جوانان مشکل مسکن دارند. ما با اصلاح مسکن مهر، قصد داریم مسکن ماندگار را ایجاد کنیم. باید میزان وام های ازدواج افزایش پیدا کند.»
۲۰:۱۶- حسن روحانی درباره حقوق شهروندی گفت: «همه کسانی که تبعه ایران هستند باید حقوق برابر داشته باشند. مساله قومیت، نژاد و مذهب نمی تواند بر این برابری تاثیر داشته باشد. مساله دیگر حریم خصوصی است. من نمی دانم چطور نیروی انتظامی روی پشت بام خانه ها برای جمع کردن ماهواره می رود. جمع کردن دیش های ماهواره هیچ نتیجه ای نداشته است. آمار نشان می دهد بیش از پنجاه درصد مردم به رسانه های بیگانه نگاه می کنند. در صدا و سیما هم همینطور است. وقتی فردی به دیگری توهین می کند، باید به او فرصت دفاع بدهیم. »
۲۰:۱۴- سعید جلیلی درباره عوامل تحریک کننده خانواده ها گفت:« باید دیدگاه اصیل خودمان مبتنی بر اندیشه دینی و ایرانی خودمان را حفظ کنیم. اگر با مبانی دیگر نگاه کردیم، این تهدید می شود. در غرب به زن به عنوان یک نیروی کار نگاه می کنند. ما این اعتقاد را نداریم. اگر مادر را برای وظایفی که باید انجام بدهد، بها بدهیم دیگر آسیب پذیر نخواهد بود.
۲۰:۱۲- محمد غرضی درباره نقد پذیری دولت احتمالی اش گفت: «همیشه من مدافع ارتباط دو طرفه بوده ام. روی همین نسل سه و چهار موبایل که عرض کردم، می شود فرد روزی سه چهار هزار پیام دریافت کند و بعد پاسخ بدهد.»
۲۰:۰۶- محمدباقر قالیباف درباره «سبک زندگی ایرانی-اسلامی» پاسخ داد: «یک نگاه این است که رییس دولت فکر کند برای همه خانواده ها باید تصمیم بگیرد. عین کره شمالی. چنین چیزی درست نیست. سبک زندگی باید از دل خانواده و مردم بیرون بیاید.»
وی افزود: «دولت می تواند در هدایت کردن و بخصوص در حوزه فرهنگی کمک کند.»
۲۰:۰۴- از محسن رضایی درباره وظیفه صدا و سیما نسبت به دولت سوال شد که گفت: «من در دولتم از صدا و سیما انتظار ندارم که در اختیار دولت باشد. من رسانه ملی را تشویق می کنم از مردم دفاع کند. البته دولت هم حقی دارد. اگر دوستان ما در صدا و سیما نترسند، ما مناظره هایی برگزار می کنیم. من اولین مناظره در جمهوری اسلامی هم حضور داشتم و با بنی صدر بحث کردم. »
۲۰:۰۱- محمدرضا عارف در پاسخ به سوالی پیرامون ساماندهی فضای مجازی گفت:«در ضرورت این فضا بحثی نیست اما من سعی خواهم کرد فضای مجازی را امن کنم.»
عارف افزود: «باید از ورود سایت های مستهجن و غیراخلاقی جلوگیری کرد.»
۱۹:۵۹- محمد غرضی در پاسخ به سوالی درباره خطرات سلامت مردم گفت: «من شبکه سلامت را راه می اندازم.» او در تبیین شبکه سلامت گفت: «نسل سوم تلفن هوشمند همراه را تاسیس می کنم که شهروندان بتوانند از نرم افزارها استفاده کنند.» او همچنین باز به خطر چاقی مفرط در ایران اشاره کرد.
۱۹:۵۵- علی اکبر ولایتی درباره الگوی دولت او برای ایجاد شادی در جامعه گفت: «تا زمانی مشکلات اقتصادی مردم حل نشود، صحبت از نشاط و شادی در جامعه بی پایه است. اگر چنین شرایطی فراهم شد از امکانات برای گردشگری داخلی استفاده می کنیم»
ولایتی برنامه های صدا و سیما را هم به عنوان یکی از ابزار های ایجاد شادی در جامعه معرفی کرد.
۱۹:۵۳- حسن روحانی در پاسخ به سوالی درباره گردشگری گفت: «اگر بتوانیم در طول یک سال ۱۰ میلیون گردشگر وارد کنیم، ۱۳ میلیارد درآمد داریم و چهار میلیون اشتغال ایجاد می شود. ما الان مشکل اشتغال مان حدود سه میلیون است و این یعنی اگر گردشگر داشته باشیم، مشکل بیکاری حل می شود.»
۱۹:۵۱- سعید جلیلی در پاسخ به سوالی درباره استفاده از ظرفیت های فرهنگی هنرمندان برای جنگ نرم، گفت: «دولت باید یک مبنای قوی برای پشتیبانی از هنر داشته باشد تا به صادرات هنر اسلامی بپردازد. هدف این صادرات باید مخاطبان و حتی کشورهایی باشند که ما را مورد هدف جنگ نرم قرار می دهند.»
۱۹:۴۹- غلامعلی حداعادل در پاسخ به سوالی درباره «پیوست فرهنگی برای پروژه های عمرانی»، گفت: « من در دولت ام در هر پروژه ملی، نظامی و عمرانی با نگاه فرهنگی نگاه می کنم.»
۱۹:۴۶- بخش دوم مناظره دوم شروع شد. در این بخش هر نامزد دو دقیقه وقت دارد که به سوال های مجری برنامه مناظره پاسخ دهد.
۱۹:۲۶- بخش اول مناظره با صحبت های حدادعادل پایان یافت. نکته قابل توجه این بود که وقتی مجری مناظره از نامزدها پرسید که بخش دوم را ادامه دهند یا استراحت داشته باشند، محمد غرضی از جای خود پا شد و قصد ترک محل مناظره را داشت. غلامعلی حداد عادل هم اولین معترض بود که خواستار استراحت به مخاطبان شد.
۱۹:۲۵- مصطفی کاربری در فیس بوک در واکنش به بحث تاریخی از سوی نامزدها نوشت: «اسم مناظره دوم رو باید کلاس تاریخ گذاشت، با این تفاوت که هیچ کدومشون تاریخ دان نیستند ... و همان حقیقت تلخ مملکت ماست، که هیچ کس سر جای حقیقی خودش نیست ... سرم درد گرفت از این دری وری ها»
۱۹:۲۴- محمدباقر قالیباف در وقت چهار دقیقه ای خود گفت: «آنچه مسلم است کارنامه ما در اقتصاد برای مردم قابل قبول نیست.»
۱۹:۱۸- غرضی همچنین در پایان سخنانش گفت: «ما ۱۲ میلیون داریم که بیش از حد چاق اند. اینها تو خیابان می افتند. با یک مقدار صرفه جویی می توانیم همه آنها را خوب کنیم. »
۱۹:۱۵- محمدرضا یزدان پناه، روزنامه نگار مقیم پاریس در فیس بوک خود نوشت: «دستها رو به آسمان ... ولايتى داره به حافظ نزديك ميشه». کنایه او به این ویدئوی ولایتی است که در یکی از برنامه های تلویزیون دولتی ایران بیتی از شعر حافظ را فراموش کرده بود.
۱۹:۱۴- محمد غرضی از اجبار در ادبیات فرهنگی و سیاسی ایران انتقاد کرد و گفت: «لعنت به رضاشاه که گفت اجباری. مگه ما در دوران جنگ چیزی را اجباری کردیم.»
او افزود: « جریان اجتماعی در ایران است که سبب تثبیت جریان امامت شد. بنی عباس به دست ایرانی ها ساقط می شود. ما در تاریخ توانایی های بسیار زیادی داشته ایم. این ناشی از فرهنگ عمومی ملت است.»
۱۹:۱۳- محمد غرضی که از همه نامزدها وقت بیشتری ذخیره کرده، در سخنانش به مسایل تاریخی می پردازد.
روزبه میرابراهیمی روزنامه نگار مقیم نیویورک در فیس بوکش به کنایه نوشت: «۱۱ دقیقه نامزدها فرصت دارند که استراحت کنند! استاد داره درس تاریخ می ده!»
۱۹:۰۶- حنیف مزروعی روزنامه نگار مقیم اروپا، در واکنش به اسم بردن نامزد ها از هنرمندان و چهره های مذهبی نوشته است: «شخصيت فرهنگي مورد مثال عارف و روحاني: محمدرضا شجريان ]اما[ شخصيت فرهنگي مورد مثال جليلي : محمود كريمي»
۱۹:۰۴ محسن رضایی همچنین گفت: «من اهانت به مرجعیت را خط قرمز اعلام خواهم کرد.»
۱۹:۰۲- سامان رسول پور، روزنامه نگار مقیم آلمان در فیس بوک خود نوشته: « انتقاد محسن رضایی از اسلام سیاسی: این رویه به دیکتاتوری منجر می شود».
۱۹:۰۰ محسن رضایی گفت پای سیاست رو از مسایل فرهنگ و دین کوتاه می کنم. نگاه امنیتی و سیاسی به مردم را کنار می گذارم و به مردم نگاه فرهنگی و اجتماعی خواهیم داشت. با اسلام سیاسی نمی شود فرهنگ و هنر را اداره کنیم. کسانی که با اسلام سیاسی می خواهند فرهنگ را اداره کنند این کار به دیکتاتوری منجر خواهد شد.» او افزود: «چرا شورای انقلاب فرهنگی به اهانتی که به اقوام ایرانی می شود، واکنشی نشان داده نمی شود.»
۱۸:۵۶- محسن رضایی در وقت خودش گفت: «من می خواهم یک ادعا را با جرات بگویم که حتی اپوزیسیون خارج از کشور که در حال نقد جمهوری اسلامی است هنوز در فضای دهه اول انقلاب این کار را می کند. در حالی که ما از آن مرحله عبور کرده ایم.»
۱۸:۵۱- سعید جلیلی از حضور برخی جوانان در هیات های مذهبی به عنوان مواهب فرهنگی یاد کرد و گفت: «ببین جوانان چه نشاطی دارند وقتی در هیات های مذهبی حاضر می شوند. مثلا همین هیات آقای کریمی.»
اشاره او به محمود کریمی از جمله مداحانی است که در جلساتی با حضور آیت الله خامنه ای شرکت می کند.
۱۸:۴۷- سعید جلیلی در وقت باقیمانده خود بخشی از دیدگاه های فرهنگی اش را بیان کرد. او گفت: «در حال حاضر درست از مساجد استفاده نمی شود و بجای استفاده سه ساعته، باید بشود از آن ۲۴ ساعته استفاده کرد.»
او همچنین سه عنصر خانواده، معلم و امام جمعه را در تربیت فرزندان و ارتقای فرهنگی موثر دانست.
۱۸:۴۶- جلیلی افزود: «انتظار نیست که همه توسعه فرهنگی در حد دانشگاه داشته باشند اما باید از حداقل مظاهر فرهنگی برخوردار باشد. مثلا یک راننده تاکسی که می ایستد کنار خیابان و نماز می خواند، این مظهر فرهنگی است.»
۱۸:۴۳- محمدرضا عارف از وقت خود استفاده کرد و به انتقاد از سعید جلیلی پرداخت. او گفت که «چرا الان که وقت انتخابات است، دانشگاه ها تعطیل است.»
پیش از این مسوولان وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفتند در آستانه انتخابات، سال تحصیلی را زودتر به پایان برسانند.
۱۸:۴۰- آرش بهمنی، روزنامه نگار مقیم پاریس در توئیتر خود در واکنش به سخنان ولایتی نوشت: «نتیجه صحبت های ولایتی: کل تاریخ ایران را هیت های مذهبی ساخته اند!»
۱۸:۳۳- ولایتی از برخی اسامی به عنوان نمادهای فرهنگی یاد کرد. او از ابوالقاسم فردوسی، شاعر ایران شروع کرد تا به دوران جنگ عراق و ایران و صادق آهنگران رسید و گفت: «دیدیم در دوران جنگ چطور با نوحه خوانی و استفاده از فرهنگ عاشورا، ملت عاشقانه به دفاع از کشور پرداختند.»
۱۸:۳۱- حسن روحانی در وقت کوتاه باقیمانده اش به مسایل بیمه و تامین اجتماعی اشاره کرد. او گفت: «باید بیمه را همگانی کنیم.»
۱۸:۲۹- وقت باقیمانده نامزدها محاسبه شد که براساس آن حسن روحانی کمترین وقت را دارد و محمد غرضی بیشترین وقت را با حدود ۱۲ دقیقه دارد. هر نامزد فقط سی ثانیه برای پاسخ به سخنان هر نامزد دیگر وقت داشت که اغلب نامزدها بیشتر از وقت شان استفاده کردند.
۱۸:۲۷- مرتضی حیدری مجری مناظره از نامزدها خواست به مسایل اجتماعی هم بپردازند. با اینکه محور مناظره مسایل فرهنگی و اجتماعی بود اما تا حدود یکساعت و نیم، نامزدها تنها به مسایل فرهنگی اشاره کردند.
۱۸:۲۴- سعید جلیلی در جمع بندی صحبت های خود و درپاسخ به غرضی گفت: «انقلاب اسلامی حمله ما به فرهنگ غرب بود. او مدعی شد صد رسانه فارسی زبان غربی علیه جمهوری اسلامی است و هنوز موفق نشده اند.» جلیلی به فیلم های مذهبی تولید جمهوری اسلامی همچون حضرت مریم اشاره کرد و آن را توفیقات فرهنگی جمهوری اسلامی نامید.
۱۸:۲۱- محمدرضا عارف گفت : «خوشحالم که آقای عارف هم تایید کردند که فیلتر کردن کار خوبی نیست. ما باید با ارتقای فرهنگی جوان را متقاعد کنیم بجای نگاه کردن برنامه های خارجی، تولیدات داخلی را انتخاب کند. دولت باید خودش را خادم فرهنگ بداند نه متولی فرهنگ.»
۱۸:۱۹- محمد غرضی هم از جلیلی پرسید که «شما موقعیتی دارید شاید بتوانید پاسخ بدهید: بالاخره انقلاب اسلامی به فرهنگ غرب حمله کرده یا آنها به ما؟»
۱۸:۱۷- محسن رضایی در واکنش به اظهارات جلیلی گفت: «بد نیست آقای جلیلی اشاره ای به سلامتی روانی و روحی که در جامعه پیدا شده، بکنند.»
۱۸:۱۲- قالیباف در بخشی از سخنانش درباره اظهارات جلیلی گفت که «همدلی با رویکرد فرهنگی صورت می گیرد.»
۱۸:۰۱- سعید جلیلی دیدگاه های خودش را درباره مسایل فرهنگی بیان کرد. او گفت: «این که بگویم هنر برای هنر است حرف غلطی است.» وی افزود: «آنچه مزیت نسبی ماست فرهنگ است. از ظرفیت فرهنگی توانست این همه پیشرفت را برای کشور ایجاد کند. اگر بتوانیم از این ظرفیت به خوبی استفاده کنیم، قدرت و ظرفیتی که ایجاد می کند حتی از قانون هم مهم تر است.»
۱۷:۵۶- سعید جلیلی باز هم به حدادعادل پاسخ نداد و در انتقاد از حسن روحانی گفت که چرا برغم اینکه ایشان می گویند در دوران شان اساتید بر سر کار بودند ، پاسخ دهند چرا کار فرهنگی درست انجام نشد.
۱۷:۴۹- غلامعلی حدادعادل در بیان دیدگاه خود از اینکه در بحث فرهنگ از سیاست و اقتصاد گفته می شود گله کرد. او در تبیین فرهنگ مطلوب خودش گفت: «مردم ایران اسلامی هستند. اعتقاد به خدا داریم. ما باید بر فرهنگ ایرانی و اسلامی تاکید کنم. تلاش من این است که نسل جوان ما فرهنگ خود را بشناسد و به آن افتخار کند.»
۱۷:۴۶حسن روحانی هم بجای پاسخ به غرضی، از جلیلی انتقاد کرد و گفت: «آقای جلیلی دوران ما را با دوران فعلی مقایسه کردند که مقایسه خوبی نیست چون فضای آن سالها با الان قابل مقایسه نیست.» روحانی افزود: « در دوران ما کجا اینقدر استاد دانشگاه اخراج شده بود، کجا این همه بازنشسته بودند. ما در دوره خودمان در شورایعالی امنیت ملی، قوه قضاییه را متقاعد کردیم که رای ها علیه دانشجویان را پاک کند.»
۱۷:۴۲- سعید جلیلی در واکنش به غرضی ترجیح داد از عملکرد حسن روحانی انتقاد کند. او گفت: «آقای روحانی به خوبی از گفته حضرت آیت الله خامنه ای درباره راه اندازی مناظره ها در سال ۸۱ گفتند اما ایشان آن زمان که مسوول بودند و دولت اصلاحات بود چه کردند؟»
۱۷:۴۱- محمد غرضی دیگر نامزد انتخابات بر مسایل تاریخی اشاره کرد. به گفته او نباید دولت ها سیاست خود را بر فرهنگ غالب کند.
۱۷:۳۳- قالیباف مدعی شد دولت نباید نگاه امنیتی به فرهنگ داشته باشد. به گفته او، «دولت باید سعه صدر داشته باشد. ما نباید بخاطر یک خطای کوچک برخورد قهری بکنیم.»
۱۷:۳۱- حسن روحانی گفت بجای اینکه ما فضای فرهنگی را حاکم کنیم، ما فضای امنیتی را حاکم کردیم.
۱۷:۳۰- نیما از کاربران توئیتر در صفحه اش، با اشاره به نامبردن برخی نامزدها از محمدرضا شجریان آوازخوان سرشناس ایران از سوی نامزدها نوشته: «انتخابات بین این ۸ تاست یا رفراندوم برای شجریان ؟»
۱۷:۲۹- حدادعادل از قالیباف انتقاد نکرد اما دیدگاه خود را درباره مسایل فرهنگی اینچنین گفت: «در زندگی ما فرهنگ مثل سبزی خوردن سر سفره است. اگر باشد، خوب است اما اگر نباشد، کسی از گرسنگی نمی میریم. در کشور ما فرهنگ یک موضوع فرعی است. من برای اقتصاد فرهنگ یک فکر هایی دارم.»
۱۷:۲۵- محمد غرضی از قالیباف پرسید که «فرهنگ بر سیاست مقدم است یا سیاست بر فرهنگ.» محمدرضا عارف هم با اشاره به صحبت قالیباف که «فرهنگ مقدم بر سیاست است»، از قالیباف پرسید: «آیا شما به عنوان شهردار توانستید دغدغه های فرهنگی را در شهر تهران اعمال کنید؟»
۱۷:۲۱- محمدباقر قالیباف در بیان دیدگاه هایش، اشاره کرد که «کشوری می تواند استقلالش را حفظ کند که مولد باشد. به گفته او کشور نیاز دارد که تولید منزلت کند.» به گفته قالیباف، علما، حوزه های علمیه و هنرمندان تولید کنندگان فرهنگ کشور هستند.
۱۷:۱۷- ولایتی در پاسخ به سوال منتقدان گفت که تهاجم فرهنگی وجود دارد اما او هم اعلام کرد فیلتر کردن اینترنت و ممنوعیت ماهواره راهکار مقابله با تهاجم فرهنگی نیست.
۱۷:۱۴- سعید جلیلی از عارف و روحانی انتقاد کرد و گفت: «بجای پرداختن به مساله پهنای باند اینترنت، بحث پهنای باند فرهنگی را کوچک نکنیم.» جلیلی گفت:« مشکلی در کشور داریم که عده ای می خواهند مسایل فرهنگی را تنها چیزهایی که دغدغه خودشان است. این نگاه باید تغییر کند. ما بعد از انقلاب شاعران خوبی داریم. چرا از آنها حمایت نکنیم.»
۱۷:۱۳- محمد رضا عارف از برخورد هایی چون جمع آوری آنتن های ماهواره انتقاد کرد و گفت: «با این روش ها نمی شود یک کشور فرهنگی داشت.» به گفته او، « تولید فرهنگی در کشور چندان با چیزی که مردم می خواهند سازگار نیست. مثلا ربنای استاد شجریان یک اثر ملی است و ببینید چه تاثیری بر فضای فرهنگی داشته است. خیلی از خانواده ها آرزو دارند روزه شان را با ربنای شجریان افطار کنند. ما چه کردیم؟»
۱۷:۱۰- محمد غرضی از ولایتی پرسید که آیا تهاجم فرهنگی توانسته در ایران اثر بگذارد. «تهاجم فرهنگی» عبارتی است که دو دهه پیش آیت الله خامنه ای در ابتدای دوره رهبری خود بر آن پافشاری می کرد. به عقیده او، کشورهای غربی سعی دارند فرهنگ خود را برای تضعیف انقلاب اسلامی ایران غالب کنند.
۱۷:۰۶- علی اکبر ولایتی دیگر نامزدی بود که از وقت خود برای پرداختن به مسایل فرهنگی پرداخت. او گفت که مبنای شکل گیری تربیت مردم از خانواده است و تمرکز صحبت های خود را بر این موضوع گذاشت. نکته قابل توجه این بود که حدادعادل واکنشی به صحبت های ولایتی نداشت. این دو به همراه قالیباف، عضو یک ائتلاف هستند که هنوز نامزد نهایی شان مشخص نشده است.
۱۷:۰۰ عارف از دلهره در میان هنرمندان بخاطر سانسور و محدودیت انتقاد کرد. او گفت: «مخالف برخورد با متخلفان نیست. همانطور که نظام پزشکی اگر پزشکی تخلف کرد، با او برخورد می کند.» عارف همچنین با انتقاد از صدا و سیما افزود: «در حال حاضر در کشور یک فیلم بخاطر اینکه پنج دقیقه را قبول نداریم حذف می کنیم، جوان می رود به سمت شبکه های خارج از کشور.»
۱۶:۵۵- حسن روحانی با حمایت از دیدگاه عارف مبنی بر کم کردن تصدی گری دولت گفت: «خیلی از امور را مردم انجام می دهند که به عهده مردم است مثل برگزاری آئین سیزده به در. یا مراسم عاشورا را مردم برگزار می کند.» او با اشاره به هنرهایی که مردمی بودند، از خوشنویسی و سایر هنرهای ایرانی نام برد که بدون نقش دولت در جهان شناخته شده است. روحانی از محمدرضا شجریان یاد کرد که در دنیا به عنوان هنر ایران می شناسند. محمدرضا شجریان بخاطر حمایت اش از معترضان بعد از انتخابات، مورد غضب مسوولان جمهوری اسلامی قرار گرفت.
۱۶:۵۲- سعید جلیلی گفت: «من حتی از آقای عارف جلوتر فکر می کنم و اینکه نگاه دولت به هنر باید فرصت باشد.» غلامعلی حدادعادل، اظهارات عارف را رد کرد و گفت: «در خیلی از کشورها، دولت ها کارهای فاخر بوجود می آورند. او از عارف پرسید دولت اسلامی چه نقشی در عرصه فرهنگ دارد؟»
۱۶:۵۱- محمدرضا عارف گفت نمی شود انتظار داشت هنرمندان کارمند دولت باشند. هنر و فرهنگ با دستور و بخشنامه بوجود نمی آید. نگاه ما این است که تلاش در حوزه فرهنگ و هنر یک حق است و یک امتیاز نیست. چون نگاه دولت تاکنون امتیازی بوده، هر لحظه که لازم بدانند، این امتیاز را می گیرند. جلوگیری از نمایش یک فیلم یا تعطیلی یک روزنامه با این نگاه است.
۱۶:۴۸- محمدرضا عارف صحبت های خودش را با تسلیت بخاطر مناسبت های مذهبی و مرگ آیت الله طاهری امام جمعه اصفهان شروع کرد. طاهری از منتقدان آیت الله خامنه ای بود که در مراسم تشیع او در روز گذشته، عده ای علیه جمهوری اسلامی شعار دادند. عارف همچنین پیروزی تیم ملی فوتبال ایران را تبریک گفت.
۱۶:۴۶- روحانی در پاسخ به سعید جلیلی که از رواج اشرافی گری گفت که باید از این ترسید. آنهایی که ادعای ساده زیستی داشتند ببینید الان کجا هستند. آنهایی که ادعای مبارزه با فساد داشتند خودشان گرفتار فساد سه هزار میلیارد تومانی شدند. اشاره جلیلی به دوران هاشمی رفسنجانی بود که نزدیک به روحانی است و در مقابل اشاره روحانی به احمدی نژاد بود که اینک سعید جلیلی شبیه اوست.
۱۶:۴۳- روحانی در پاسخ به حدادعادل گفت: «بهتر است بجای دولت، اعضای صنفی مثلا مطبوعاتی یا سینمایی دربار اشکالات و مسایل غیر اخلاقی تصمیم بگیرند.» روحانی گفت: «آیا اخلاق را فلان کارمند باید در اداره ای تشخیص بدهد یا اینکه یک پیشکسوت یا هم صنف بهتر می تواند تشخیص دهد.»
۱۶:۴۱- غلامعلی حدادعادل از صحبت های روحانی درباره سانسور انتقاد کرد و گفت: «اگر یک اثر هنری یا یک کتاب به باورهای اخلاقی و اسلامی توهین کند، آیا به عنوان دولت سانسور نمی کنید؟» وی افزود: «آقای روحانی از بی اخلاقی گفتند آیا چند نفر بی اخلاق را باید به همه مسوولان تعمیم داد؟ رهبری نظام، مراجع مذهبی و بقیه آیا از اخلاق دفاع نمی کنند؟»
۱۶:۳۹- محمد غرضی از روحانی پرسید که فرهنگ اکتسابی است یا خیر. همچنین محمدرضا عارف از نقش دولت در فرهنگ گفت: «دولت در خیلی از مسایل بخاطر اختلاف سلیقه محدودیت ایجاد کرده است. مثلا یک روزنامه یا خانه سینما بخاطر اختلاف سلیقه با دولت تعطیل شده اند. »
۱۶:۳۵- قالیباف هرچند از حسن روحانی انتقاد کرد اما بی اخلاقی های مورد اشاره «روحانی» را تایید کرد. محسن رضایی هم ترجیح داد وقت اش را برای بعد ذخیره کند و انتقادی از روحانی نکرد.
۱۶:۳۰- حسن روحانی دومین نامزدی بود که چهار دقیقه وقت صحبت داشتند. او می گوید که انقلاب سال ۵۷ یک انقلاب فرهنگی بود اما الان از اخلاق چیزی مانده است؟ او گفت: «اشاره من به دولت است. آماری از سوی دولت گفته می شود که واقعی نیست. افرادی از مسوولان علیه دیگران ادعاهایی می کنند که ثابت نشده و تهمت است. وقتی اخلاق نباشد، اعتماد عمومی از بین می رود. این است که می بینیم این همه چک بی محل اضافه می شود، اعتیاد زیاد می شود یا طلاق ها که آمار آن هفت درصد رشد داشته است.»
۱۶:۲۶- محسن رضایی در واکنش به انتقادات دیگر نامزدها گفت معلوم است نامزدها فقط در تهران مانده اند درحالیکه من به شهرهای مختلف سفر کردم و می دانم که وضعیت فرهنگ تحت تاثیر اقتصاد است. وی با دفاع از عملکرد خود در دوران جنگ به عنوان رییس سپاه گفت ما در جنگ یک هویت داشتیم اما دو دهه بعد از جنگ شما آقایان توانستید این هویت را حفظ کنید؟ آیا معیارهای ایرانی و اسلامی را توانستید تعریف کنید؟ دوستان طوری صحبت نکنند که ما مشکل اقتصادی نداریم. مشکلات اقتصادی جدی است.
۱۶:۲۰- حسن روحانی از سانسور در حوزه فرهنگ انتقاد کرد. به گفته او، وقتی فضا ناامن می شود، خلاقیت کشته می شود. همچنین روحانی گفت باورهای دینی امروز مورد هجمه شدید قرار گرفته است. برخی از مسوولین بجای صیانت از باورهای مردم، این باورها را تضعیف کردند. هر ناکارآمدی را نعوذ بالله به امام دوازدهم مرتبط کردند. خرافات را به دین نسبت دادند.
۱۶:۱۷- علی اکبر ولایتی در انتقاد از رضایی گفت که تصمیم گیری برعهده شورایعالی انقلاب فرهنگی است اما ضمانت اجرایی برای تصمیمات آن وجود ندارد. غلامعلی حدادعادل در انتقاد از رضایی گفت «چطور شما به فرهنگ اشاره نکردید، به اقتصاد اشاره کردید. تا نگرش فرهنگی نباشد، مسایل دیگر حل نمی شود. بهتر بود شما درباره فرهنگ صحبت می کردید.»
۱۶:۱۳- محمد غرضی در واکنش به محسن رضایی می پرسد «آیا فرهنگ یک موجود زنده است که در طول حرکت می کند یا در عرض؟» محمدرضا عارف گفت بهتر بود آقای رضایی برنامه هایش را می گفت و به راهکارها برای مشکلات فرهنگی و اجتماعی اشاره ای می کرد.
۱۶:۱۱- محسن رضایی با بیرون آوردن یک اسکناس هزار تومانی از جیب اش، می گوید ارزش این پول به سیصد تومان کاهش یافته است.
۱۶:۰۹- محسن رضایی از فقر در جامعه ایران مثال می زند و می گوید وقتی پسر جوانی را در کف خیابان یا دختری در چهارراه می بیند انگار پتکی به سر او زده اند.
۱۶:۰۷- اولین نامزدی که سخنان خودش را آغاز کرد، محسن رضایی است که می گوید فقر ممکن است فرد با شرک بیاندازد.
۱۶:۰۴- ظاهر استودیوی محل مناظره به نسبت اولین مناظره تغییراتی داده شده است. جایگاه نامزدی که سخنرانی می کند هم تغییر کرده است.
ساعت ۱۶:۰۰ - مرتضی حیدری مجری تلویزیون دولتی ایران آغاز مناظره را اعلام کرد. به گفته او مناظره با موضوع مسایل فرهنگی و اجتماعی برگزار می شود.
ساعت ۱۵:۵۱ - بین نامزد ها قرعه کشی برگزار شد تا محل نشستن آنها مشخص شود.
ساعت ۱۵:۴۷ - مجری مناظره دوم انتخابات هم مرتضی حیدری خواهد بود. آقای حیدری مجری اولین مناظره بود که محور آن مسایل اقتصادی بود.
ساعت ۱۵:۴۳- محسن رضایی آخرین نامزدی بود که به محل مناظره وارد شد.
ساعت ۱۵:۳۸ - غلامعلی حداد عادل، سعید جلیلی و حسن روحانی دیگر نامزدها هم به محل مناظره آمدند. همه نامزدها در بدو ورود، با خبرنگاران مصاحبه کوتاهی داشتند اما حسن روحانی از پاسخگویی به خبرنگاران خودداری کرد.
ساعت ۱۵:۳۳ - علی اکبر ولایتی هم بعد از عارف، غرضی و قالیباف به محل مناظره آمد. اکثر نامزدها برای به مناسبت سالروز ۱۵ خرداد که یک مناسبت حکومتی در ایران است، پیراهن سیاه پوشیده اند.
ساعت ۱۵:۳۰ - محمدرضا عارف، محمد غرضی و محمد باقر قالیباف سه نامزدی هستند که که پیش از همه به ساختمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی و محل مناظره نامزدها برای شرکت در مناظره وارد شدند.
۲۰:۴۸- مناظره پایان یافت و آخرین مناظره روز جمعه ساعت چهار برگزار می شود. قرار است این مناظره به مسایل سیاسی بپردازد.
۲۰:۴۳- محسن عارف در بخش پایان صحبتش گفت: «آقای جلیلی از فیلم «آرگو» به عنوان یک تهدید یاد کردند، من اشاره می کنم به جایزه اسکار اصغر فرهادی. ما باید از همه پتانسیل برای توسعه و تقویب دیپلماسی استفاده کنیم.»
وی افزود: «در اصل نهم تاکید شده آزادی و تمامیت ارضی تفکیک ناپذیرند. هیچ مقامی حق ندارد این دو را محدود کند. در اصل ۱۵ از زبان و خط گفته شده و بر استفاده از زبان های قومی تاکید شده است. این یک مزیت فرهنگی است که ما داریم و باید از این مزیت استفاده کنیم. »
۲۰:۳۹- اتهام دروغگویی علیه دولت احمدی نژاد باعث شده که برخی از نامزدها به صراحت بگویند اگر رییس جمهوری شوند، دروغ نخواهند گفت. محسن رضایی و غلامعلی حداد در پایان صحبت شان گفتند که دروغ نخواهند گفت.
۲۰:۳۷- حسن روحانی در بخش پایان صحبت اش، وعده داد که وزارت امور زنان را ایجاد خواهد کرد تا از حقوق زنان ایران دفاع کند.
۲۰:۳۵- در بخش نهایی مناظره، هر نامزد دو دقیقه فرصت دارد صحبت کند.
۲۰:۲۴- غلامعلی حداد عادل در پاسخ به سوالی درباره فرهنگ حجاب گفت: «من سعی می کنم نسل جوان را به رعایت حجاب ترغیب کنم. پایه حجاب با اعتقاد تحکیم می شود. بعضی وقت ها می بینیم خانم هایی، بقول هوا شناسی کمی تا قسمتی بی حجاب اند. این به معنای بی حجابی نیست. زن ایرانی بخاطر فطرت اش، حجاب را پذیرفته است. اگر مسوولان اتفاق نظر داشته باشند تا مساله حجاب یکدست شود.»
۲۰:۲۱- محمدرضا عارف درباره تسهیل ازدواج جوانان گفت: «سن ازدواج در ایران پنج سال افزایش پیدا کرده که یکی از راه های کاهش آن، کاهش اشتغال است. چون جوان بیکار تمایلی به ازدواج ندارد. جوانان مشکل مسکن دارند. ما با اصلاح مسکن مهر، قصد داریم مسکن ماندگار را ایجاد کنیم. باید میزان وام های ازدواج افزایش پیدا کند.»
۲۰:۱۶- حسن روحانی درباره حقوق شهروندی گفت: «همه کسانی که تبعه ایران هستند باید حقوق برابر داشته باشند. مساله قومیت، نژاد و مذهب نمی تواند بر این برابری تاثیر داشته باشد. مساله دیگر حریم خصوصی است. من نمی دانم چطور نیروی انتظامی روی پشت بام خانه ها برای جمع کردن ماهواره می رود. جمع کردن دیش های ماهواره هیچ نتیجه ای نداشته است. آمار نشان می دهد بیش از پنجاه درصد مردم به رسانه های بیگانه نگاه می کنند. در صدا و سیما هم همینطور است. وقتی فردی به دیگری توهین می کند، باید به او فرصت دفاع بدهیم. »
۲۰:۱۴- سعید جلیلی درباره عوامل تحریک کننده خانواده ها گفت:« باید دیدگاه اصیل خودمان مبتنی بر اندیشه دینی و ایرانی خودمان را حفظ کنیم. اگر با مبانی دیگر نگاه کردیم، این تهدید می شود. در غرب به زن به عنوان یک نیروی کار نگاه می کنند. ما این اعتقاد را نداریم. اگر مادر را برای وظایفی که باید انجام بدهد، بها بدهیم دیگر آسیب پذیر نخواهد بود.
۲۰:۱۲- محمد غرضی درباره نقد پذیری دولت احتمالی اش گفت: «همیشه من مدافع ارتباط دو طرفه بوده ام. روی همین نسل سه و چهار موبایل که عرض کردم، می شود فرد روزی سه چهار هزار پیام دریافت کند و بعد پاسخ بدهد.»
۲۰:۰۶- محمدباقر قالیباف درباره «سبک زندگی ایرانی-اسلامی» پاسخ داد: «یک نگاه این است که رییس دولت فکر کند برای همه خانواده ها باید تصمیم بگیرد. عین کره شمالی. چنین چیزی درست نیست. سبک زندگی باید از دل خانواده و مردم بیرون بیاید.»
وی افزود: «دولت می تواند در هدایت کردن و بخصوص در حوزه فرهنگی کمک کند.»
۲۰:۰۴- از محسن رضایی درباره وظیفه صدا و سیما نسبت به دولت سوال شد که گفت: «من در دولتم از صدا و سیما انتظار ندارم که در اختیار دولت باشد. من رسانه ملی را تشویق می کنم از مردم دفاع کند. البته دولت هم حقی دارد. اگر دوستان ما در صدا و سیما نترسند، ما مناظره هایی برگزار می کنیم. من اولین مناظره در جمهوری اسلامی هم حضور داشتم و با بنی صدر بحث کردم. »
۲۰:۰۱- محمدرضا عارف در پاسخ به سوالی پیرامون ساماندهی فضای مجازی گفت:«در ضرورت این فضا بحثی نیست اما من سعی خواهم کرد فضای مجازی را امن کنم.»
عارف افزود: «باید از ورود سایت های مستهجن و غیراخلاقی جلوگیری کرد.»
۱۹:۵۹- محمد غرضی در پاسخ به سوالی درباره خطرات سلامت مردم گفت: «من شبکه سلامت را راه می اندازم.» او در تبیین شبکه سلامت گفت: «نسل سوم تلفن هوشمند همراه را تاسیس می کنم که شهروندان بتوانند از نرم افزارها استفاده کنند.» او همچنین باز به خطر چاقی مفرط در ایران اشاره کرد.
۱۹:۵۵- علی اکبر ولایتی درباره الگوی دولت او برای ایجاد شادی در جامعه گفت: «تا زمانی مشکلات اقتصادی مردم حل نشود، صحبت از نشاط و شادی در جامعه بی پایه است. اگر چنین شرایطی فراهم شد از امکانات برای گردشگری داخلی استفاده می کنیم»
ولایتی برنامه های صدا و سیما را هم به عنوان یکی از ابزار های ایجاد شادی در جامعه معرفی کرد.
۱۹:۵۳- حسن روحانی در پاسخ به سوالی درباره گردشگری گفت: «اگر بتوانیم در طول یک سال ۱۰ میلیون گردشگر وارد کنیم، ۱۳ میلیارد درآمد داریم و چهار میلیون اشتغال ایجاد می شود. ما الان مشکل اشتغال مان حدود سه میلیون است و این یعنی اگر گردشگر داشته باشیم، مشکل بیکاری حل می شود.»
۱۹:۵۱- سعید جلیلی در پاسخ به سوالی درباره استفاده از ظرفیت های فرهنگی هنرمندان برای جنگ نرم، گفت: «دولت باید یک مبنای قوی برای پشتیبانی از هنر داشته باشد تا به صادرات هنر اسلامی بپردازد. هدف این صادرات باید مخاطبان و حتی کشورهایی باشند که ما را مورد هدف جنگ نرم قرار می دهند.»
۱۹:۴۹- غلامعلی حداعادل در پاسخ به سوالی درباره «پیوست فرهنگی برای پروژه های عمرانی»، گفت: « من در دولت ام در هر پروژه ملی، نظامی و عمرانی با نگاه فرهنگی نگاه می کنم.»
۱۹:۴۶- بخش دوم مناظره دوم شروع شد. در این بخش هر نامزد دو دقیقه وقت دارد که به سوال های مجری برنامه مناظره پاسخ دهد.
۱۹:۲۶- بخش اول مناظره با صحبت های حدادعادل پایان یافت. نکته قابل توجه این بود که وقتی مجری مناظره از نامزدها پرسید که بخش دوم را ادامه دهند یا استراحت داشته باشند، محمد غرضی از جای خود پا شد و قصد ترک محل مناظره را داشت. غلامعلی حداد عادل هم اولین معترض بود که خواستار استراحت به مخاطبان شد.
۱۹:۲۵- مصطفی کاربری در فیس بوک در واکنش به بحث تاریخی از سوی نامزدها نوشت: «اسم مناظره دوم رو باید کلاس تاریخ گذاشت، با این تفاوت که هیچ کدومشون تاریخ دان نیستند ... و همان حقیقت تلخ مملکت ماست، که هیچ کس سر جای حقیقی خودش نیست ... سرم درد گرفت از این دری وری ها»
۱۹:۲۴- محمدباقر قالیباف در وقت چهار دقیقه ای خود گفت: «آنچه مسلم است کارنامه ما در اقتصاد برای مردم قابل قبول نیست.»
۱۹:۱۸- غرضی همچنین در پایان سخنانش گفت: «ما ۱۲ میلیون داریم که بیش از حد چاق اند. اینها تو خیابان می افتند. با یک مقدار صرفه جویی می توانیم همه آنها را خوب کنیم. »
۱۹:۱۵- محمدرضا یزدان پناه، روزنامه نگار مقیم پاریس در فیس بوک خود نوشت: «دستها رو به آسمان ... ولايتى داره به حافظ نزديك ميشه». کنایه او به این ویدئوی ولایتی است که در یکی از برنامه های تلویزیون دولتی ایران بیتی از شعر حافظ را فراموش کرده بود.
محمد غرضی
۱۹:۱۴- محمد غرضی از اجبار در ادبیات فرهنگی و سیاسی ایران انتقاد کرد و گفت: «لعنت به رضاشاه که گفت اجباری. مگه ما در دوران جنگ چیزی را اجباری کردیم.»
او افزود: « جریان اجتماعی در ایران است که سبب تثبیت جریان امامت شد. بنی عباس به دست ایرانی ها ساقط می شود. ما در تاریخ توانایی های بسیار زیادی داشته ایم. این ناشی از فرهنگ عمومی ملت است.»
۱۹:۱۳- محمد غرضی که از همه نامزدها وقت بیشتری ذخیره کرده، در سخنانش به مسایل تاریخی می پردازد.
روزبه میرابراهیمی روزنامه نگار مقیم نیویورک در فیس بوکش به کنایه نوشت: «۱۱ دقیقه نامزدها فرصت دارند که استراحت کنند! استاد داره درس تاریخ می ده!»
۱۹:۰۶- حنیف مزروعی روزنامه نگار مقیم اروپا، در واکنش به اسم بردن نامزد ها از هنرمندان و چهره های مذهبی نوشته است: «شخصيت فرهنگي مورد مثال عارف و روحاني: محمدرضا شجريان ]اما[ شخصيت فرهنگي مورد مثال جليلي : محمود كريمي»
۱۹:۰۴ محسن رضایی همچنین گفت: «من اهانت به مرجعیت را خط قرمز اعلام خواهم کرد.»
۱۹:۰۲- سامان رسول پور، روزنامه نگار مقیم آلمان در فیس بوک خود نوشته: « انتقاد محسن رضایی از اسلام سیاسی: این رویه به دیکتاتوری منجر می شود».
۱۹:۰۰ محسن رضایی گفت پای سیاست رو از مسایل فرهنگ و دین کوتاه می کنم. نگاه امنیتی و سیاسی به مردم را کنار می گذارم و به مردم نگاه فرهنگی و اجتماعی خواهیم داشت. با اسلام سیاسی نمی شود فرهنگ و هنر را اداره کنیم. کسانی که با اسلام سیاسی می خواهند فرهنگ را اداره کنند این کار به دیکتاتوری منجر خواهد شد.» او افزود: «چرا شورای انقلاب فرهنگی به اهانتی که به اقوام ایرانی می شود، واکنشی نشان داده نمی شود.»
۱۸:۵۶- محسن رضایی در وقت خودش گفت: «من می خواهم یک ادعا را با جرات بگویم که حتی اپوزیسیون خارج از کشور که در حال نقد جمهوری اسلامی است هنوز در فضای دهه اول انقلاب این کار را می کند. در حالی که ما از آن مرحله عبور کرده ایم.»
سعید جلیلی
۱۸:۵۱- سعید جلیلی از حضور برخی جوانان در هیات های مذهبی به عنوان مواهب فرهنگی یاد کرد و گفت: «ببین جوانان چه نشاطی دارند وقتی در هیات های مذهبی حاضر می شوند. مثلا همین هیات آقای کریمی.»
اشاره او به محمود کریمی از جمله مداحانی است که در جلساتی با حضور آیت الله خامنه ای شرکت می کند.
۱۸:۴۷- سعید جلیلی در وقت باقیمانده خود بخشی از دیدگاه های فرهنگی اش را بیان کرد. او گفت: «در حال حاضر درست از مساجد استفاده نمی شود و بجای استفاده سه ساعته، باید بشود از آن ۲۴ ساعته استفاده کرد.»
او همچنین سه عنصر خانواده، معلم و امام جمعه را در تربیت فرزندان و ارتقای فرهنگی موثر دانست.
۱۸:۴۶- جلیلی افزود: «انتظار نیست که همه توسعه فرهنگی در حد دانشگاه داشته باشند اما باید از حداقل مظاهر فرهنگی برخوردار باشد. مثلا یک راننده تاکسی که می ایستد کنار خیابان و نماز می خواند، این مظهر فرهنگی است.»
۱۸:۴۳- محمدرضا عارف از وقت خود استفاده کرد و به انتقاد از سعید جلیلی پرداخت. او گفت که «چرا الان که وقت انتخابات است، دانشگاه ها تعطیل است.»
پیش از این مسوولان وزارت علوم جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفتند در آستانه انتخابات، سال تحصیلی را زودتر به پایان برسانند.
۱۸:۴۰- آرش بهمنی، روزنامه نگار مقیم پاریس در توئیتر خود در واکنش به سخنان ولایتی نوشت: «نتیجه صحبت های ولایتی: کل تاریخ ایران را هیت های مذهبی ساخته اند!»
علی اکبر ولایتی
۱۸:۳۳- ولایتی از برخی اسامی به عنوان نمادهای فرهنگی یاد کرد. او از ابوالقاسم فردوسی، شاعر ایران شروع کرد تا به دوران جنگ عراق و ایران و صادق آهنگران رسید و گفت: «دیدیم در دوران جنگ چطور با نوحه خوانی و استفاده از فرهنگ عاشورا، ملت عاشقانه به دفاع از کشور پرداختند.»
۱۸:۳۱- حسن روحانی در وقت کوتاه باقیمانده اش به مسایل بیمه و تامین اجتماعی اشاره کرد. او گفت: «باید بیمه را همگانی کنیم.»
۱۸:۲۹- وقت باقیمانده نامزدها محاسبه شد که براساس آن حسن روحانی کمترین وقت را دارد و محمد غرضی بیشترین وقت را با حدود ۱۲ دقیقه دارد. هر نامزد فقط سی ثانیه برای پاسخ به سخنان هر نامزد دیگر وقت داشت که اغلب نامزدها بیشتر از وقت شان استفاده کردند.
۱۸:۲۷- مرتضی حیدری مجری مناظره از نامزدها خواست به مسایل اجتماعی هم بپردازند. با اینکه محور مناظره مسایل فرهنگی و اجتماعی بود اما تا حدود یکساعت و نیم، نامزدها تنها به مسایل فرهنگی اشاره کردند.
۱۸:۲۴- سعید جلیلی در جمع بندی صحبت های خود و درپاسخ به غرضی گفت: «انقلاب اسلامی حمله ما به فرهنگ غرب بود. او مدعی شد صد رسانه فارسی زبان غربی علیه جمهوری اسلامی است و هنوز موفق نشده اند.» جلیلی به فیلم های مذهبی تولید جمهوری اسلامی همچون حضرت مریم اشاره کرد و آن را توفیقات فرهنگی جمهوری اسلامی نامید.
۱۸:۲۱- محمدرضا عارف گفت : «خوشحالم که آقای عارف هم تایید کردند که فیلتر کردن کار خوبی نیست. ما باید با ارتقای فرهنگی جوان را متقاعد کنیم بجای نگاه کردن برنامه های خارجی، تولیدات داخلی را انتخاب کند. دولت باید خودش را خادم فرهنگ بداند نه متولی فرهنگ.»
۱۸:۱۹- محمد غرضی هم از جلیلی پرسید که «شما موقعیتی دارید شاید بتوانید پاسخ بدهید: بالاخره انقلاب اسلامی به فرهنگ غرب حمله کرده یا آنها به ما؟»
۱۸:۱۷- محسن رضایی در واکنش به اظهارات جلیلی گفت: «بد نیست آقای جلیلی اشاره ای به سلامتی روانی و روحی که در جامعه پیدا شده، بکنند.»
۱۸:۱۲- قالیباف در بخشی از سخنانش درباره اظهارات جلیلی گفت که «همدلی با رویکرد فرهنگی صورت می گیرد.»
۱۸:۰۱- سعید جلیلی دیدگاه های خودش را درباره مسایل فرهنگی بیان کرد. او گفت: «این که بگویم هنر برای هنر است حرف غلطی است.» وی افزود: «آنچه مزیت نسبی ماست فرهنگ است. از ظرفیت فرهنگی توانست این همه پیشرفت را برای کشور ایجاد کند. اگر بتوانیم از این ظرفیت به خوبی استفاده کنیم، قدرت و ظرفیتی که ایجاد می کند حتی از قانون هم مهم تر است.»
۱۷:۵۶- سعید جلیلی باز هم به حدادعادل پاسخ نداد و در انتقاد از حسن روحانی گفت که چرا برغم اینکه ایشان می گویند در دوران شان اساتید بر سر کار بودند ، پاسخ دهند چرا کار فرهنگی درست انجام نشد.
غلامعلی حدادعادل
۱۷:۴۹- غلامعلی حدادعادل در بیان دیدگاه خود از اینکه در بحث فرهنگ از سیاست و اقتصاد گفته می شود گله کرد. او در تبیین فرهنگ مطلوب خودش گفت: «مردم ایران اسلامی هستند. اعتقاد به خدا داریم. ما باید بر فرهنگ ایرانی و اسلامی تاکید کنم. تلاش من این است که نسل جوان ما فرهنگ خود را بشناسد و به آن افتخار کند.»
۱۷:۴۶حسن روحانی هم بجای پاسخ به غرضی، از جلیلی انتقاد کرد و گفت: «آقای جلیلی دوران ما را با دوران فعلی مقایسه کردند که مقایسه خوبی نیست چون فضای آن سالها با الان قابل مقایسه نیست.» روحانی افزود: « در دوران ما کجا اینقدر استاد دانشگاه اخراج شده بود، کجا این همه بازنشسته بودند. ما در دوره خودمان در شورایعالی امنیت ملی، قوه قضاییه را متقاعد کردیم که رای ها علیه دانشجویان را پاک کند.»
۱۷:۴۲- سعید جلیلی در واکنش به غرضی ترجیح داد از عملکرد حسن روحانی انتقاد کند. او گفت: «آقای روحانی به خوبی از گفته حضرت آیت الله خامنه ای درباره راه اندازی مناظره ها در سال ۸۱ گفتند اما ایشان آن زمان که مسوول بودند و دولت اصلاحات بود چه کردند؟»
۱۷:۴۱- محمد غرضی دیگر نامزد انتخابات بر مسایل تاریخی اشاره کرد. به گفته او نباید دولت ها سیاست خود را بر فرهنگ غالب کند.
۱۷:۳۳- قالیباف مدعی شد دولت نباید نگاه امنیتی به فرهنگ داشته باشد. به گفته او، «دولت باید سعه صدر داشته باشد. ما نباید بخاطر یک خطای کوچک برخورد قهری بکنیم.»
۱۷:۳۱- حسن روحانی گفت بجای اینکه ما فضای فرهنگی را حاکم کنیم، ما فضای امنیتی را حاکم کردیم.
۱۷:۳۰- نیما از کاربران توئیتر در صفحه اش، با اشاره به نامبردن برخی نامزدها از محمدرضا شجریان آوازخوان سرشناس ایران از سوی نامزدها نوشته: «انتخابات بین این ۸ تاست یا رفراندوم برای شجریان ؟»
۱۷:۲۹- حدادعادل از قالیباف انتقاد نکرد اما دیدگاه خود را درباره مسایل فرهنگی اینچنین گفت: «در زندگی ما فرهنگ مثل سبزی خوردن سر سفره است. اگر باشد، خوب است اما اگر نباشد، کسی از گرسنگی نمی میریم. در کشور ما فرهنگ یک موضوع فرعی است. من برای اقتصاد فرهنگ یک فکر هایی دارم.»
۱۷:۲۵- محمد غرضی از قالیباف پرسید که «فرهنگ بر سیاست مقدم است یا سیاست بر فرهنگ.» محمدرضا عارف هم با اشاره به صحبت قالیباف که «فرهنگ مقدم بر سیاست است»، از قالیباف پرسید: «آیا شما به عنوان شهردار توانستید دغدغه های فرهنگی را در شهر تهران اعمال کنید؟»
محمدباقر قالیباف
۱۷:۲۱- محمدباقر قالیباف در بیان دیدگاه هایش، اشاره کرد که «کشوری می تواند استقلالش را حفظ کند که مولد باشد. به گفته او کشور نیاز دارد که تولید منزلت کند.» به گفته قالیباف، علما، حوزه های علمیه و هنرمندان تولید کنندگان فرهنگ کشور هستند.
۱۷:۱۷- ولایتی در پاسخ به سوال منتقدان گفت که تهاجم فرهنگی وجود دارد اما او هم اعلام کرد فیلتر کردن اینترنت و ممنوعیت ماهواره راهکار مقابله با تهاجم فرهنگی نیست.
۱۷:۱۴- سعید جلیلی از عارف و روحانی انتقاد کرد و گفت: «بجای پرداختن به مساله پهنای باند اینترنت، بحث پهنای باند فرهنگی را کوچک نکنیم.» جلیلی گفت:« مشکلی در کشور داریم که عده ای می خواهند مسایل فرهنگی را تنها چیزهایی که دغدغه خودشان است. این نگاه باید تغییر کند. ما بعد از انقلاب شاعران خوبی داریم. چرا از آنها حمایت نکنیم.»
۱۷:۱۳- محمد رضا عارف از برخورد هایی چون جمع آوری آنتن های ماهواره انتقاد کرد و گفت: «با این روش ها نمی شود یک کشور فرهنگی داشت.» به گفته او، « تولید فرهنگی در کشور چندان با چیزی که مردم می خواهند سازگار نیست. مثلا ربنای استاد شجریان یک اثر ملی است و ببینید چه تاثیری بر فضای فرهنگی داشته است. خیلی از خانواده ها آرزو دارند روزه شان را با ربنای شجریان افطار کنند. ما چه کردیم؟»
۱۷:۱۰- محمد غرضی از ولایتی پرسید که آیا تهاجم فرهنگی توانسته در ایران اثر بگذارد. «تهاجم فرهنگی» عبارتی است که دو دهه پیش آیت الله خامنه ای در ابتدای دوره رهبری خود بر آن پافشاری می کرد. به عقیده او، کشورهای غربی سعی دارند فرهنگ خود را برای تضعیف انقلاب اسلامی ایران غالب کنند.
۱۷:۰۶- علی اکبر ولایتی دیگر نامزدی بود که از وقت خود برای پرداختن به مسایل فرهنگی پرداخت. او گفت که مبنای شکل گیری تربیت مردم از خانواده است و تمرکز صحبت های خود را بر این موضوع گذاشت. نکته قابل توجه این بود که حدادعادل واکنشی به صحبت های ولایتی نداشت. این دو به همراه قالیباف، عضو یک ائتلاف هستند که هنوز نامزد نهایی شان مشخص نشده است.
محمدرضا عارف
۱۷:۰۰ عارف از دلهره در میان هنرمندان بخاطر سانسور و محدودیت انتقاد کرد. او گفت: «مخالف برخورد با متخلفان نیست. همانطور که نظام پزشکی اگر پزشکی تخلف کرد، با او برخورد می کند.» عارف همچنین با انتقاد از صدا و سیما افزود: «در حال حاضر در کشور یک فیلم بخاطر اینکه پنج دقیقه را قبول نداریم حذف می کنیم، جوان می رود به سمت شبکه های خارج از کشور.»
۱۶:۵۵- حسن روحانی با حمایت از دیدگاه عارف مبنی بر کم کردن تصدی گری دولت گفت: «خیلی از امور را مردم انجام می دهند که به عهده مردم است مثل برگزاری آئین سیزده به در. یا مراسم عاشورا را مردم برگزار می کند.» او با اشاره به هنرهایی که مردمی بودند، از خوشنویسی و سایر هنرهای ایرانی نام برد که بدون نقش دولت در جهان شناخته شده است. روحانی از محمدرضا شجریان یاد کرد که در دنیا به عنوان هنر ایران می شناسند. محمدرضا شجریان بخاطر حمایت اش از معترضان بعد از انتخابات، مورد غضب مسوولان جمهوری اسلامی قرار گرفت.
۱۶:۵۲- سعید جلیلی گفت: «من حتی از آقای عارف جلوتر فکر می کنم و اینکه نگاه دولت به هنر باید فرصت باشد.» غلامعلی حدادعادل، اظهارات عارف را رد کرد و گفت: «در خیلی از کشورها، دولت ها کارهای فاخر بوجود می آورند. او از عارف پرسید دولت اسلامی چه نقشی در عرصه فرهنگ دارد؟»
۱۶:۵۱- محمدرضا عارف گفت نمی شود انتظار داشت هنرمندان کارمند دولت باشند. هنر و فرهنگ با دستور و بخشنامه بوجود نمی آید. نگاه ما این است که تلاش در حوزه فرهنگ و هنر یک حق است و یک امتیاز نیست. چون نگاه دولت تاکنون امتیازی بوده، هر لحظه که لازم بدانند، این امتیاز را می گیرند. جلوگیری از نمایش یک فیلم یا تعطیلی یک روزنامه با این نگاه است.
۱۶:۴۸- محمدرضا عارف صحبت های خودش را با تسلیت بخاطر مناسبت های مذهبی و مرگ آیت الله طاهری امام جمعه اصفهان شروع کرد. طاهری از منتقدان آیت الله خامنه ای بود که در مراسم تشیع او در روز گذشته، عده ای علیه جمهوری اسلامی شعار دادند. عارف همچنین پیروزی تیم ملی فوتبال ایران را تبریک گفت.
حسن روحانی
۱۶:۴۶- روحانی در پاسخ به سعید جلیلی که از رواج اشرافی گری گفت که باید از این ترسید. آنهایی که ادعای ساده زیستی داشتند ببینید الان کجا هستند. آنهایی که ادعای مبارزه با فساد داشتند خودشان گرفتار فساد سه هزار میلیارد تومانی شدند. اشاره جلیلی به دوران هاشمی رفسنجانی بود که نزدیک به روحانی است و در مقابل اشاره روحانی به احمدی نژاد بود که اینک سعید جلیلی شبیه اوست.
۱۶:۴۳- روحانی در پاسخ به حدادعادل گفت: «بهتر است بجای دولت، اعضای صنفی مثلا مطبوعاتی یا سینمایی دربار اشکالات و مسایل غیر اخلاقی تصمیم بگیرند.» روحانی گفت: «آیا اخلاق را فلان کارمند باید در اداره ای تشخیص بدهد یا اینکه یک پیشکسوت یا هم صنف بهتر می تواند تشخیص دهد.»
۱۶:۴۱- غلامعلی حدادعادل از صحبت های روحانی درباره سانسور انتقاد کرد و گفت: «اگر یک اثر هنری یا یک کتاب به باورهای اخلاقی و اسلامی توهین کند، آیا به عنوان دولت سانسور نمی کنید؟» وی افزود: «آقای روحانی از بی اخلاقی گفتند آیا چند نفر بی اخلاق را باید به همه مسوولان تعمیم داد؟ رهبری نظام، مراجع مذهبی و بقیه آیا از اخلاق دفاع نمی کنند؟»
۱۶:۳۹- محمد غرضی از روحانی پرسید که فرهنگ اکتسابی است یا خیر. همچنین محمدرضا عارف از نقش دولت در فرهنگ گفت: «دولت در خیلی از مسایل بخاطر اختلاف سلیقه محدودیت ایجاد کرده است. مثلا یک روزنامه یا خانه سینما بخاطر اختلاف سلیقه با دولت تعطیل شده اند. »
۱۶:۳۵- قالیباف هرچند از حسن روحانی انتقاد کرد اما بی اخلاقی های مورد اشاره «روحانی» را تایید کرد. محسن رضایی هم ترجیح داد وقت اش را برای بعد ذخیره کند و انتقادی از روحانی نکرد.
۱۶:۳۰- حسن روحانی دومین نامزدی بود که چهار دقیقه وقت صحبت داشتند. او می گوید که انقلاب سال ۵۷ یک انقلاب فرهنگی بود اما الان از اخلاق چیزی مانده است؟ او گفت: «اشاره من به دولت است. آماری از سوی دولت گفته می شود که واقعی نیست. افرادی از مسوولان علیه دیگران ادعاهایی می کنند که ثابت نشده و تهمت است. وقتی اخلاق نباشد، اعتماد عمومی از بین می رود. این است که می بینیم این همه چک بی محل اضافه می شود، اعتیاد زیاد می شود یا طلاق ها که آمار آن هفت درصد رشد داشته است.»
محسن رضایی
۱۶:۲۶- محسن رضایی در واکنش به انتقادات دیگر نامزدها گفت معلوم است نامزدها فقط در تهران مانده اند درحالیکه من به شهرهای مختلف سفر کردم و می دانم که وضعیت فرهنگ تحت تاثیر اقتصاد است. وی با دفاع از عملکرد خود در دوران جنگ به عنوان رییس سپاه گفت ما در جنگ یک هویت داشتیم اما دو دهه بعد از جنگ شما آقایان توانستید این هویت را حفظ کنید؟ آیا معیارهای ایرانی و اسلامی را توانستید تعریف کنید؟ دوستان طوری صحبت نکنند که ما مشکل اقتصادی نداریم. مشکلات اقتصادی جدی است.
۱۶:۲۰- حسن روحانی از سانسور در حوزه فرهنگ انتقاد کرد. به گفته او، وقتی فضا ناامن می شود، خلاقیت کشته می شود. همچنین روحانی گفت باورهای دینی امروز مورد هجمه شدید قرار گرفته است. برخی از مسوولین بجای صیانت از باورهای مردم، این باورها را تضعیف کردند. هر ناکارآمدی را نعوذ بالله به امام دوازدهم مرتبط کردند. خرافات را به دین نسبت دادند.
۱۶:۱۷- علی اکبر ولایتی در انتقاد از رضایی گفت که تصمیم گیری برعهده شورایعالی انقلاب فرهنگی است اما ضمانت اجرایی برای تصمیمات آن وجود ندارد. غلامعلی حدادعادل در انتقاد از رضایی گفت «چطور شما به فرهنگ اشاره نکردید، به اقتصاد اشاره کردید. تا نگرش فرهنگی نباشد، مسایل دیگر حل نمی شود. بهتر بود شما درباره فرهنگ صحبت می کردید.»
۱۶:۱۳- محمد غرضی در واکنش به محسن رضایی می پرسد «آیا فرهنگ یک موجود زنده است که در طول حرکت می کند یا در عرض؟» محمدرضا عارف گفت بهتر بود آقای رضایی برنامه هایش را می گفت و به راهکارها برای مشکلات فرهنگی و اجتماعی اشاره ای می کرد.
۱۶:۱۱- محسن رضایی با بیرون آوردن یک اسکناس هزار تومانی از جیب اش، می گوید ارزش این پول به سیصد تومان کاهش یافته است.
۱۶:۰۹- محسن رضایی از فقر در جامعه ایران مثال می زند و می گوید وقتی پسر جوانی را در کف خیابان یا دختری در چهارراه می بیند انگار پتکی به سر او زده اند.
۱۶:۰۷- اولین نامزدی که سخنان خودش را آغاز کرد، محسن رضایی است که می گوید فقر ممکن است فرد با شرک بیاندازد.
۱۶:۰۴- ظاهر استودیوی محل مناظره به نسبت اولین مناظره تغییراتی داده شده است. جایگاه نامزدی که سخنرانی می کند هم تغییر کرده است.
ساعت ۱۶:۰۰ - مرتضی حیدری مجری تلویزیون دولتی ایران آغاز مناظره را اعلام کرد. به گفته او مناظره با موضوع مسایل فرهنگی و اجتماعی برگزار می شود.
ساعت ۱۵:۵۱ - بین نامزد ها قرعه کشی برگزار شد تا محل نشستن آنها مشخص شود.
ساعت ۱۵:۴۷ - مجری مناظره دوم انتخابات هم مرتضی حیدری خواهد بود. آقای حیدری مجری اولین مناظره بود که محور آن مسایل اقتصادی بود.
ساعت ۱۵:۴۳- محسن رضایی آخرین نامزدی بود که به محل مناظره وارد شد.
ساعت ۱۵:۳۸ - غلامعلی حداد عادل، سعید جلیلی و حسن روحانی دیگر نامزدها هم به محل مناظره آمدند. همه نامزدها در بدو ورود، با خبرنگاران مصاحبه کوتاهی داشتند اما حسن روحانی از پاسخگویی به خبرنگاران خودداری کرد.
ساعت ۱۵:۳۳ - علی اکبر ولایتی هم بعد از عارف، غرضی و قالیباف به محل مناظره آمد. اکثر نامزدها برای به مناسبت سالروز ۱۵ خرداد که یک مناسبت حکومتی در ایران است، پیراهن سیاه پوشیده اند.
ساعت ۱۵:۳۰ - محمدرضا عارف، محمد غرضی و محمد باقر قالیباف سه نامزدی هستند که که پیش از همه به ساختمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی و محل مناظره نامزدها برای شرکت در مناظره وارد شدند.