بهار ۱۴۰۱ در بیست و شش استان ایران متفاوت با سال‌های گذشته آغاز شد. بهاری غبارآلود و آسمانی مملو از ذرات آلاینده زیستی و ناسالم برای زیست «همه گروه‌های سنی» شهروندان، موضوعی که جدید نیست و سال‌ها است گریبان‌گیر ایرانیان شده و مسئولان جمهوری اسلامی هر بار با «وعده»ای جدید با آن مبارزه می‌کنند.
پس از آن که از اواسط فروردین کلانشهر تهران با پدیده گرد و غبار شدید مواجه شد، بروز و گسترش این عارضه در سایر نقاط کشور با وجود شدت فراوان بروز آن، در روزهای بعدی تحت‌الشعاع «هوای پایتخت» قرار گرفت. این درحالی است که شدت و حدت آلاینده‌ها و ذرات معلق در هوا در بعضی از شهرهای غربی و جنوب غرب ایران بیداد می‌کند و همزمان شرق کشور نیز با مشکلی مشابه دست و پنجه نرم می‌کند.
وضعیت اورژانسی
مسئول روابط عمومی اورژانس ایلام گفته است که ۲۸۵ نفر به دلیل «عوارض و مشکلات ناشی از گرد و غبار» به مراکز درمانی این استان غربی کشور مراجعه کرده‌اند.
روابط عمومی اورژانس پیش‌بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز هم از «آماده‌باش» این مرکز به دنبال «وقوع گرد و خاک و خدمات رسانی به بیماران تنفسی» خبر داده است.
خبرگزاری «ایسنا» نیز در گزارشی با عنوان «شهرهای مرزی همچنان بحرانی» از پیش بینی «وزش تندباد همراه با خیزش گرد و خاک» در استان آذربایجان غربی و تداوم آلودگی هوای مشهد برای «ششمین روز پیاپی» در شرق کشور خبر داده است.
همزمان، سرپرست محیط زیست استان کرمانشاه وضعیت جوی این استان غربی را در «شرایط هشدار» و سرپرست محیط زیست لرستان نیز وضعیت هوای ۵ شهرستان این استان را در «شرایط خطرناک» توصیف کرده است.
با وجود آن که ایجاد طوفان‌های گرد و غباری در ایران پدیده جدیدی نیست و حتی تهران نیز در خردادماه ۹۳ شاهد یک طوفان شدید همراه با جان باختن ۵ شهروند بر اثر آن بوده، اما کماکان مسئولان جمهوری اسلامی برای جلوگیری از تکرار یا کاهش شدت این پدیده‌های جوی، اقدام عملی و اثربخشی نکرده‌اند.
این درحالی است که روزهای اخیر که آلایندگی هوای تهران رو به افزایش نهاد، مشخص شد برخی ایستگاههای سنجش آلودگی هوا در مناطق تهران اساسا فاقد داده‌های اطلاعاتی هستند و همین امر عدد اعلامی میانگین هوا در سطح تهران را از دقت خارج کرده است.
احمد طاهری، مدیر واحد سنجش شرکت کنترل کیفیت هوا، در پاسخ به این سوال که چرا بعضی از دستگاه‌ها خاموش هستند و اطلاعاتی از آلاینده‌ها را ارائه نمی‌دهند، گفت که به منظور حفظ کیفیت بالای داده‌های تولیدی، لازم است تجهیزات به صورت دوره‌ای از مدار خارج و تحت سرویس و کالیبراسیون قرار گیرند. همچنین وقوع مواردی همچون قطع برق یا ارتباط می‌تواند ارسال اطلاعات را با وقفه موجه کند. هرچند که با تجهیز ایستگاه‌ها به تجهیزات پشتیبان، تلاش شده تا حد امکان از این موضوع جلوگیری شود
عبدالجلال ایری نماینده گلستان در مجلس نیز می‌گوید که توضیحات «مسئولان» برای «کنترل آلودگی هوا» و مقابله با «پدیده ریزگردها» «قانع کننده» نبود و نهایتا بنا شده تا «جلسه‌ای با حضور وزرای دستگاها مربوطه و رئیس سازمان هواشناسی» به عنوان «متولی اجرای قانون هوای پاک» برگزار شود.
همزمان برخی مسئولان شهری همچون ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران گلایه داشتند و مدعی شدند که مردم ناراضی از این وضعیت، در شبکه‌های اجتماعی برای آنها «فحش و بدوبیراه» نوشته‌اند و برخی همچون سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز «تخلف دستگاه‌های اجرایی» در کنترل آلودگی هوا را «کاملا محرز» دانستند.
کاربران شبکه‌های اجتماعی هم علاوه بر گزارش وقوع این جو نامساعد آب و هوایی در استان‌های غربی و مرکزی ایران، از بروز آن در استان‌های شرقی به ویژه سیستان و بلوچستان نیز خبر داده‌اند و از «عادی» شدن آن گلایه کرده‌اند.
یک روزنامه نگار ساکن ایران هم از گسترش ریزگردها به مازندران نوشته و عکسی از آلودگی هوا در استان مازندران را توئیت کرده است.
ماسک بزنید!
در همین ارتباط، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی ضمن بیان اینکه در ۵۰ سال گذشته «بارندگی‌ها» به طور سالانه «یک میلیمتر» نسبت به دوره قبل «کاهش» یافته، اظهار داشت که «مصرف بی‌رویه آب و توسعه خشکسالی» موجب خیزش گرد و خاک را فراهم کرده است.
احد وظیفه با اشاره به اینکه شیوه سنتی «مالچ‌پاشی» موجب صدمه شدید به محیط زیست می‌شود و منسوخ شده است، از روش‌های جدیدتری همچون «ایجاد دیوارهای بادشکن» نام برده و متذکر شده که این شیوه فعالیتی هم با توجه به «وسعت منطقه‌ای که گرد و خاک تولید می‌کند» قابل انجام نیست.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی نتیجه‌گیری کرده است که تاکنون «فعالیت ویژه‌ای» برای کنترل خیزش گرد و خاک انجام نشده و امکان انجام فعالیتی هم چندان وجود ندارد و در نهایت توصیه کرده است که «مردم سعی کنند در این روزها از خانه‌های خود خارج نشوند» و یا از «ماسک» استفاده کنند.