پشت طرح جدید رهبر جمهوری اسلامی: ساختارهای اجتماعی گذشته

خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در میان وزیر دفاع و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران

مقاله ای از هاله اسفندیاری در روزنامه وال استریت جورنال

آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی بار دیگر توجه اش را معطوف زنان در جامعه ایران کرده است.

رهبر جمهوری اسلامی سیزدهم شهریور در فرمانی ۱۶ ماده ای «سیاست های کلی خانواده» را به دستگاه های حکومتی ابلاغ کرد که خواستار تبدیل ایران به «جامعه خانواده محور» است. آیت الله خامنه ای اساسا می خواهد زنان ازدواج کنند، فرزند بزرگ کنند و خانه دار باشند.

ابلاغیه او خواستار «ایجاد نهضت فراگیر ملی برای ترویج و تسهیل ازدواج موفق و آسان برای همه دختران و پسران و افراد در سنین مناسب ازدواج و تشکیل خانواده و نفی تجرد در جامعه» است. این امر از طریق وضع سیاست های اجرایی و قوانین و مقررات تشویقی و حمایتی و «فرهنگ سازی و ارزش گذاری به تشکیل خانواده» و همچنین فرهنگ سازی «کراهت طلاق» انجام خواهد گرفت. او همچنین خواستار «ممنوعیت نشر برنامه های مخل ارزش های خانواده» شده و به دادگاه ها دستور داده است تا دعاوی خانوادگی را «با هدف تثبیت و تحکیم خانواده» حل و فصل کنند.

آیت الله خامنه ای در آن چه به نظر می رسد توصیه برای تقسیم کار است می گوید سیاست دولت باید مشوق حمایت از «عزت و کرامت» همسری، نقش مادری و خانه داری زنان و نقش پدری و اقتصادی مردان باشد. او همچنین خواستار حمایت از «خانواده های با سرپرستی زنان و تشویق و تسهیل ازدواج آنان» شده است.

این نخستین بار نیست که آیت الله خامنه ای به مساله زنان در جمهوری اسلامی می پردازد. دو سال پیش، دولت ایران برنامه بسیار موثر کنترل خانواده را که از طریق آن مردم به مشاوره رایگان، راه های جلوگیری از بارداری و حتی وازکتومی یارانه ای دسترسی داشتند به تعلیق درآورد. آن موقع، رهبر جمهوری اسلامی با مساله کاهش نرخ رشد جمعیت روبرو بود؛ به نظر می رسد او معتقد است قدرت ملی ریشه در جمعیت بزرگ دارد.

او دو سال پیش در روز زن در ایران، اعلام کرد که «یکی از بزرگ ترین خطاهای تفکر غربی در مورد مساله زن همین عنوان برابری جنسیتی است». او گفت کار مردان باید به مردان واگذار شود و کار زنان به زنان.

جمهوری اسلامی در زمان استقرار خود، حقوقی را که زنان در زمان حکومت پادشاهی به دست آورده بودند از آن ها گرفت. آن ها در پی راه هایی برای تحمیل پوشش زنان، شیوه راه رفتن و حرف زدن شان، رشته ای که تحصیل می کنند، جایی که کار می کنند، و با چه کسی در اجتماع و خانه ارتباط دارند بوده اند. زنان متحمل آزار و ایذاء و زندان و سنگسار شدند، اما مبارزه کرده و تا حدودی حقوق خود را پس گرفتند. با این وجود، رهبر جمهوری اسلامی همچنین سخت به مساله زنان علاقمند است: این که چگونه نسل جوانی را اداره کند که به شکلی فزاینده مدعی است، جسارت دارد و تشنه تحصیل، کار حرفه ای و تعامل با جهان است.

راهکارهای سیاسی رهبر جمهوری اسلامی اخباری ناخوشایند برای بخش عمده ای از زنان ایران، جوان و مسن، محافظه کار و پیشرو است.

آیت الله خامنه ای رویای جمعیتی ۱۵۰ میلیونی را در سر می پروراند که تقریبا دو برابر جمعیت کنونی ایران است. نرخ طلاق در ایران رو به افزایش است. شمار زنان دانشجو در ایران بیشتر از مردان است. زنان به خوبی برای کسب درآمد بهتر با مردان رقابت می کنند. پدیده ازدواج سفید با وجود تقبیح آن توسط روحانیون رو به گسترش است. در یک کلام، نقش سنتی زن و مرد دستخوش تغییراتی عمیق شده است. به نظر می رسد جوانان ایرانی با این تحولات مشکلی ندارند اما سنتی ها ناراحت اند.

این موجی است که رهبر جمهوری اسلامی نمی تواند آن را فروبنشاند.

* برگردان فارسی این مقاله تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.