بر اساس تحقیقات پایگاه داده‌های باز ایران، سازمان زندان‌های جمهوری اسلامی در حال احداث ۷۰ زندان و ندامتگاه جدید در ایران است و قرار است این مراکز تا سال ۱۴۰۵ به بهره‌برداری برسند.
بنا بر این گزارش دست کم ۱۲ ردیف با عنوان «احداث ندامتگاه» در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ به چشم می‌خورد و برای آنها بیش از ۱۱۲۸ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده است.
در این گزارش با اشاره به این که زندان بزرگ فشافویه در جنوب تهران «به بهره‌برداری رسیده» است، وضعیت پیشرفت فیزیکی زندان‌های مرکزی مشهد، شیراز، تبریز، اهواز، و ندامتگاه های کاشان، دامغان، سمنان، سلماس، و بهبهان «نامعلوم» عنوان شده است.
درباره دو ردیف کلی دیگر با عنوان «احداث ۵۹ ندامتگاه» و «احداث ۱۰۰ بازداشتگاه موقت» که در لیست پیشبینی بودجه دیده می‌شوند هیچگونه اطلاع دقیقی از جزئیات مربوط دیده نمی شود.
این گزارش به نقل از اطلاعات مندرج در یکی از «معدود» گزارش‌های عملکرد نهادهای زیر نظر قوه قضائیه، ۱۷۳ «زندان بسته» وجود دارد، شش «زندان باز»، ۳۲ «بازداشتگاه»، ۲۵ «اردوگاه»، و ۲۹ «کانون اصلاح و تربیت» در ایران وجود دارد که زیر نظر سازمان زندان‌ها اداره می‌شوند.
پایگاه داده‌های باز ایران با استناد به قانون آیین دادرسی کیفری و آیین‌نامه اجرائی سازمان زندان‌ها، می‌نویسد که زندان‌ها به انواع بسته، نیمه‌باز، و باز یا مرکز حرفه‌آموزی و اشتغال تقسیم می‌شوند.
بنا بر تعاریف ارائه شده در این گزارش، «زندان بسته» به زندانی گفته می‌شود که با برج‌های دیده‌بانی محصورشده و دارای دوپوسته با حصار داخلی و خارجی و برخوردار از شرایط و ضوابط امنیتی و حفاظتی کامل است.
«زندان نیمه‌باز» به مکان محصوری گفته می‌شود که در حد فاصل حصار داخلی و خارجی زندان بسته قرار دارد و زندانیان در زمان معین و تحت نظارت مامور مراقب مسلح به کار گمارده می‌شوند و پس از اتمام کار مجددا به خوابگاه گروهی یا اختصاصی بازگشت داده می‌شوند.
«زندان باز» یا «مرکز حرفه آموزی و اشتغال» از دیگر انواع زندان است که محکومان با توجه به رای دادگاه و یا با تصویب شورای طبقه‌بندی با سپردن تامین مناسب محکومیت خود را در آنجا و در حال آموختن حرفه یا اشتغال به کار در حوزه‌های صنعتی، خدماتی، و کشاورزی می‌گذرانند.
«بازداشتگاه» محل نگهداری موقت متهم تحت قرار تامین کیفری می باشد که با دستور مقام قضائی به آنجا معرفی شده و تحت مدیریت یا نظارت سازمان زندان هاست.
انواع بازداشتگاه شامل بازداشتگاه های عمومی، امنیتی، انتظامی، یا نظامی است.
افراد زیر۱۸ سال نیز در «کانون اصلاح و تربیت» نگهداری می‌شوند.
وضعیت زندان‌ها در ایران در سال‌های گذشته زیر ذره‌بین نهادهای حقوق بشری بین المللی قرار داشته و با انتقاد رو‌به‌رو بوده است.
برای نمونه نتیجه تحقیقات چند ماه اخیر بخش فارسی صدای آمریکا در مورد شرایط زندانیان عادی و سیاسی انجام داده، گویای آن است در شرایطی که اکثریت آنان از بسیاری از حقوق قانونی خود محروم نگه داشته شده‌اند، زندانیان مرتبط با پرونده‌های کلان مالی از امکانات رفاهی و نیز مرخصی‌های روزانه طولانی‌مدت برخوردار هستند.
همچنین ببینید: اختصاصی| تبعیض بین «خودی و غیرخودی» در اوین؛ زندانیان وابسته به حکومت «امکانات ویژه» دارند