خبرگزاری بلومبرگ گزارش داد که پیشبینی میشود بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ماه آینده میلادی اعلام کنند که ایران کاهش سرعت انباشت اورانیوم با غنای بالا برای تولید جنگافزار هستهای را کاهش داده است.
بلومبرگ نوشت: با این گزارش انتظار میرود که تنشها در خلیج فارس، با ادامه مذاکرات برای آزادی زندانیان آمریکایی از ایران و صادرات بیشتر نفت به بازارهای جهانی، کمتر شود.
این در شرایطی است که گزارشهای دیگر حاکی از آن هستند که آمریکا در واکنش به تهدیدهای اخیر جمهوری اسلامی علیه کشتیرانی آزاد در منطقه، نیروهای بیشتری را به خلیج فارس اعزام کرده است.
در بخشی از گزارش بلومبرگ آمده است که بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی آماده میشوند تا گزارش سهماهه مربوط به همکاریهای ایران برای جلوگیری از تولید و گسترش تسلیحات هستهای را پیش از نشست شورای حکام آژانس در وین منتشر کنند. این نشست قرار است که در روز ۱۱ سپتامبر برگزار شود.
علی واعظ، محقق «گروه بینالمللی بحران» در واشنگتن، درباره گزارش آتی آژانس به بلومبرگ گفت: «به عنوان یک علامت دیپلماتیک، این نخستین نشانه واقعی کاهش سرعت (افزودن به ذخایر اورانیوم غنیشده) تهران پس از چند سال افزایش پیوسته ذخایر است.»
با این همه، او افزود: «به عنوان یک موضوع فنی، کاهش غنیسازی ۶۰ درصدی به رفع نگرانیهای مربوط به عدم توسعه تسلیحات هستهای کمک چندانی نمیکند.»
اورانیوم غنیشده در سطح بالا، یکی از اجزای اصلی تولید بمب هستهای است.
اورانیوم مورد نیاز برای ساخت بمب هستهای باید به غنای ۹۰ درصد برسد. اما کارشناسان میگویند غنیسازی از ۶۰ درصد تا ۹۰ درصد کار بسیار آسانتری است. ایران در سال ۲۰۲۱ میلادی، غنی سازی ۶۰ درصدی را آغاز کرد. این اقدام پس از آن انجام شد که بزرگترین مرکز تولید سوخت هستهای جمهوری اسلامی در نطنز در همان سال هدف حمله خرابکارانه قرار گرفت.
در شرایطی که شماری از کشورها در جهان، مانند ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان با استناد به گزارشهای آژانس معتقد بودهاند برنامه هستهای جمهوری اسلامی، کاربرد نظامی دارد، تهران مدعی بوده که برنامه هستهایاش، صلحآمیز است.
به نوشته بلومبرگ، پس از ماهها دیپلماسی محرمانه بین تهران و واشنگتن، انتظارات در خصوص اینکه ایران غنیسازی اورانیوم را کاهش خواهد داد، افزایش یافته است.
جمهوری اسلامی در اوایل ماه جاری میلادی گفت که تماسهای غیررسمی در نهایت میتواند به از سرگیری مذاکرات هستهای منجر شود. جمهوری اسلامی در گذشته نیز حجم تولید اورانیوم را برای نشان دادن آمادگیاش برای مذاکره کاهش داده است.
بر اساس این گزارش، مقامات آمریکایی به طور خصوصی اذعان کردهاند که از قبل، اعمال تحریمها بر فروش نفت را کاهش دادهاند. اما در رسانههای حکومتی جمهوری اسلامی، بدون اشاره به این موضوع، افزایش فروش نفت از تواناییهای دولت ابراهیم رئیسی معرفی شده است.
کاهش اعمال تحریمها به جمهوری اسلامی اجازه داد تولید نفت خود را به بالاترین سطح از زمان شروع محدودیتهای نفتی در پنج سال پیش، بازگردانند.
ایران چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان را دارد ولی اقتصاد آن تحت حکومت جمهوری اسلامی به شدت ضعیف است و بسیاری از مردم از فقر رنج میبرند.
بیشترین فروش نفت ایران طی یک دهه گذشته به چین بوده است. جمهوری اسلامی نفت تحریم شده خود را با تخفیف زیاد فروخته است.
الی گرانمایه، از شورای روابط خارجی اروپا، به بلومبرگ گفت که کشورهای غربی به جای احیای تلاشها برای امضای «یک توافق بزرگ» که مسائل هستهای یا پیچیده امنیت منطقهای را حل و فصل کند، رویکردی با ابعاد کوچکتر را برای کاهش تنشها اتخاذ کردهاند.
او گفت باید انتظار داشت که در سال آینده میلادی و قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، چند دوره از مرحله کاهش تنش وجود داشته باشد؛ از جمله شاید هر چند ماه یکبار.
بلومبرگ اشاره کرد که پس از بررسی گزارش بازرسیها در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، ممکن است تماسهای غیررسمی در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس که در ۲۵ سپتامبر در وین، پایتخت اتریش، برگزار میشود، ادامه یابد.
با این حال، حتی با کاهش غنیسازی، نگرانیها در مورد فعالیتهای هستهای گذشته ایران و ظرفیت اتمی کنونی آن همچنان وجود دارد.
به گفته الی گرانمایه، با توجه به اینکه برنامه هستهای ایران در حال حاضر در پیشرفتهترین مرحله خود قرار دارد، هر گام ایران برای کاهش توانمندیهایش با استقبال غرب روبرو میشود.