نمایشگاه بین المللی کتاب تهران روز سه شنبه پانزدهم اردیبهشت، در حالی کار خود را آغاز کرد که برخی ناشران می‌گویند بهبود نیافتن وضعیت اقتصادی همچنان موجب کسادی بازار نشر است.
نمایشگاه کتاب تهران با حضور حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران و سایر مقام‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. شعار امسال نمایشگاه، «خواندن، گفتگو با جهان» است که همسو با سیاست های دولت حسن روحانی است. دولت او سعی دارد چهره جدیدی از ایران ارائه دهد که اهل گفتگو و مذاکره است.
رئیس جمهوری ایران، در آئین افتتاح بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران گفت که دولت او با اعمال سلیقه بر نظارت چاپ کتاب مخالف است.
روحانی گفت: «اگر نظارت ما سلیقه‌ای شود آن وقت چنان می‌شود که چاپ اول مجاز، چاپ دوم ممنوع، و چاپ سوم مستحب خواهد شد. چون هر کس سلیقه‌ای عمل می‌کند و خدا نکند روزی این گونه مسائل جناحی شود و منافع شخص و گروه و جمع مد نظر قرار بگیرد.»
دولت روحانی در دوسال اخیر تلاش کرده که امور مربوط به چاپ و نشر کتاب را به نهادهای صنفی ناشران واگذار کند. به گفته مقام‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، در اولین گام هم، امسال بخش‌هایی از نمایشگاه کتاب توسط ناشران مدیریت می‌شود.
صادق سمیعی، مدیر انتشارات کتابسرا در تهران این موضوع را تایید کرد و گفت که باید بقیه امور نشر نیز به ناشران سپرده شود.
وی گفت: «این رویه در خیلی از کشورها انجام شده است. مثلا در انگلستان، جواز کار یک حسابدار را اتحادیه حسابداران می‌دهد. در ایران هم باید امور کتاب به اتحادیه ناشران و تشکل های صنفی سپرده شود.»
کاهش کتابخوانی
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران گفت که در نمایشگاه امسال کتاب ۳۰۰ هزار کتاب داخلی و ۱۶۰ هزار کتاب خارجی عرضه شده است. این درحالیست که آمارهای سرانه مطالعه کتاب چندان جالب نیست. مرکز آمار ایران اعلام کرده سرانه مطالعه بین ۲ تا ۷ دقیقه در روز است.
حسن روحانی در سخنرانی افتتاحیه نمایشگاه کتاب تنها اشاره‌ای به این موضوع کرد و گفت که نقش نهادی حکومتی در انتشار کتاب‌هایی که گاهی خواننده هم ندارد، در به اشتباه انداختن مسوولان فرهنگی تاثیر دارد.
وی گفت: «گاهی برخی نهادها بودجه زیادی دارند اما نمی‌دانند چه کنند، می‌روند کتاب هایی را در چند هزار نسخه خریداری می‌کنند. کتاب تیراژش بالا می‌رود اما این به معنای خواننده داشتن آن کتاب نیست.»
معمولا نهادهایی مثل سپاه و حوزه هنری وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی خریداران کتاب‌های مذهبی و دینی در ایران هستند.
رئیس جمهوری ایران گفت که مردم باید به کتاب روی خوش نشان دهند و کتاب در سبک زندگی خانواده‌های ایرانی تعریف شود.
سانسور و گرانی
در سالهای اخیر صاحبنظران از «سانسور» و «گرانی» کتاب به عنوان دو عامل کاهش شدید مخاطب کتاب در ایران اشاره می‌کنند.
دولت روحانی با شعار کاهش سانسور کارش را آغاز کرد اما با فشار محافظه کاران تندرو مواجه شد و کار چندانی پیش نبرد. با اینحال برخی کتاب‌هایی که مجوز چاپ آنها در دولت احمدی‌نژاد لغو شده بود، در دولت روحانی از سر گرفته شده است.
اما درباره گرانی کتاب، صادق سمیعی، مدیر انتشارات کتابسرا گفت که تا وضع اقتصادی کشور بهبود نیابد، وضعیت نشر نیز سامان نمی یابد: «بازار نشر و کتاب یک جز از بخش کل اقتصاد ایران است و به همین دلیل تا کل حرکت نکند، در این جز نمی شود انتظار معجزه داشت.»
نمایشگاه کتاب تا ۲۶ اردیبهشت ادامه دارد.