تهاجم روسیه به اوکراین، نه تنها زندگی بسیاری در این کشور که وضعیت دانشجویان روس‌تبار در ایالات‌متحده و آمریکایی‌هایی که برای تحصیل به روسیه رفته‌اند را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
کالج‌های آمریکا علاوه بر فراخواندن دانشجویان خود از برنامه‌های تحصیلی و پژوهشی در روسیه، به مشارکت‌های پژوهشی خود با این کشور نیز پایان می‌دهند.
این درحالی است که موسسات عالی و کالج‌ها به رغم درخواست تعدادی از اعضای کنگره آمریکا، متعهد شده‌اند که از دانشجویان روس حمایت کنند.
اگرچه موسسات علمی ایالات متحده تبادل علمی چندانی با روسیه نداشته، قدرت زیادی برای تحت تأثیر قرار دادن روسیه یا فشار بر مالی آن کشور را ندارند، با این همه، قطع این رابطه با روسیه اهمیتی نمادین دارد.
سال تحصیلی گذشته، کالج‌های آمریکا میزبان نزدیک به ۵ هزار دانشجو از روسیه بودند که کمتر از ۱٪ از کل دانشجویان بین‌المللی را تشکیل می‌دادند.
کشیده‌شدن این موضوع به صدر مباحث، از نقش مهم دانشگاه‌ها در بازتاب اختلافات سیاسی و ایجاد زمینه برای بررسی دیدگاه‌های موافق و مخالف، حکایت دارد.
موافقان باقی ماندن دانشجویان روس در موسسات علمی آمریکا می‌گویند که حذف این فرصت برای دانشجویان روسی، امکان قرار گرفتن آنها در معرض تفکر غربی را از بین می‌برد. به عقیده آنها، روس تبارهایی که در آمریکا تحصیل می‌کنند به احتمال زیاد تمایل بیشتری به ایجاد تغییر در کشور زادگاه خود پیدا می‌کنند.
جیل ولش، مشاور ارشد اتحادیه رؤسای آموزش عالی و مهاجرت به خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید که «رهبران باید میان پوتین و مردم روسیه که خواهان داشتن زندگی بهتر هستند، تفاوت قائل شوند. بازگرداندن افراد هیچ کمکی به کوتاهی جنگ نمی‌کند.»
بسیاری از دانشگاه‌ها خواستار همدردی با دانشجویان روس شده‌اند که مانند دانشجویان اوکراینی، ممکن است نگران امنیت اعضای خانواده خود باشند و یا با مشکلات مالی مواجه شوند.
اما این طرح مخالفانی هم دارد. برخی در کنگره آمریکا خواستار محدودیت ویزا برای دانشجویان روس شده‌اند.
اریک سوال‌ول، نماینده دموکرات از کالیفرنیا، ماه گذشته در گفت‌وگو با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» گفت که ایالات متحده باید اخراج تمام دانشجویان روس از ایالات متحده آمریکا را به عنوان راهی برای برانگیختن واکنش‌ها علیه پوتین در در نظر بگیرد.
هر چند این ایده حامیان زیادی در واشنگتن ندارد اما جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید هم هفته گذشته هنگام صحبت از تحریم‌ها، به امکان دشوارتر کردن روند پذیرش روس‌ها در دانشگاه‌های غربی اشاره کرد.
مدافعان می‌گویند که اقدام گسترده‌تر علیه دانشجویان روسی می‌تواند بازتاب‌دهنده تبعیض آمریکا نسبت به مهاجران ژاپنی و آلمانی در دوران جنگ جهانی دوم باشد.
باربارا اسنایدر، رئیس انجمن دانشگاه‌های آمریکا می‌گوید: «در کشور ما، کودکان را به خاطر جنایات والدینشان مجازات نمی کنیم.»
در حال حاضر، اولویت بسیاری از موسسات عالی، بازگرداندن دانشجویان آمریکایی از روسیه و اوکراین است.
براساس یافته‌ها، در مجموع هزار و ۴۰۰ آمریکایی در سال ۲۰۱۸ در این کشورها تحصیل می‌کردند.