شهر باستانی غزنه (غزنی) روزگاری مملو از مناره های آراسته و دژهای بلند مشرف به یک امپراتوری عظیم، و مرکز بزرگ قدرت و فرهنگ اسلامی بود.
اما اگر امروز به چهره این شهر در شرق افغانستان نگاه کنید، تصور نمی کنید که روزگاری مرکز یک امپراتوری بزرگ بوده است، که قلمرو فرهنگی آن از شمال تا هند امروزی، و از غرب تا ایران گسترده بوده است.
غزنی که به معنای «جواهر» است طی سال های اخیر به شهری آشفته و بی نظم بدل شده که جنگ و نظامیگری آن را فلج کرده است. مردم محلی این شهر بدون برق، منابع آب کافی و یا سیستم فاضلاف مناسب روزگار می گذرانند.
زمانی که «سونسکو» («سازمان فرهنگی، علمی آموزشی اسلامی») غزنه را به عنوان پایتخت اسلامی فرهنگ سال ٢٠١٣ برگزید، امیدها برای احتمال احیای شکوه و عظمت دیرینه این شهر افزایش یافت.
با این وجود، در حالی که کمتر از یک سال به برگزاری جشنواره های فرهنگی درباره این شهر باقی مانده است، امیدها جای خود را به هراس غفلت و ناامنی داده، که جشن ها را از مسیر اصلی خارج و مختل کنند.
«سازمان فرهنگی، علمی آموزشی اسلامی» به عنوان بخشی از تلاش های خود به هدف شناسایی مراکز فرهنگی اسلامی هر سال سه شهر، یک شهر از جهان عرب، یک شهر از قاره آفریقا و یک شهر از منطقه آسیا، را برای بزرگداشت فرهنگ و تمدن اسلامی انتخاب می کند.
بعضی از مقامات افغانستان نگران هستند اگر مراحل آمادگی برای جشن های یک ماهه در شهر غزنی به هنگام انجام نشوند، این افتخار از این شهر باستانی سلب شود. این جشن ها قرار است اوت سال ٢٠١٣ در غزنی برگزار شوند.
زمانی که غزنی به عنوان پایتخت فرهنگی تمدن اسلامی برگزیده شد، چنین مسئله ای پیش بینی نشده بود. تصور بر این بود که بودجه برگزاری جشن ها از سوی دولت افغانستان، اهداکنندگان خارجی از جمله «یونسکو» و «یو اس اید» (USAID) فراهم خواهد شد و در نهایت پروژه های زیربنایی آغاز و کارآفرینی خواهد شد.
شرایط امنیتی پرمخاطره
اشرف غیرت، خبرنگار مقیم غزنی، دولت های مرکزی و استانی را به ناکارآمدی متهم می کند و می گوید: «متاسفانه، طی چند سال گذشته همه پروژه هایی که باید تکمیل می شد، روی زمین مانده. تکمیل این پروژه ها به زمان زیادی نیاز دارد. من تصور می کنم که زمان کافی برای تکمیل تعداد زیادی از این پروژه ها وجود ندارد چون خیلی از آن ها هنوز شروع نشده اند.»
غیرت می گوید ناامنی مانع پیش رویِ تلاش ها برای اجرای پروژه ها بوده است. او ادعا می کند که دولت از ١٩ بخش ولایت غزنی سه منطقه را کنترل می کند و بقیه آن ها در کنترل شبه نظامیان طالبان هستند.
اشرف غیرت می گوید فارغ از این که پروژه ها تکمیل شوند یا ناقص بمانند، خشونت در نهایت می تواند به ناکامی برگزاری جشن های غزنی منتهی شود.
در بحبوحه نگرانی های فزاینده در مورد عدم تکمیل پروژه غزنی پیش از آغاز جشنها، عبدل رئوف ابراهیمی، سخنگوی مجلس افغانستان، فرماندار غزنی و وزیر اطلاعات و فرهنگ این ولایت را روز سوم ژوئن به مجلس احضار کرد.
ابراهیمی پس از ساعت ها پرسش از این مقامات، نتیجه گیری کرد که هر دو مقام «اشتباهات بسیاری» مرتکب شده اند. وی دستور داد تحقیق مستقلی در این زمینه انجام شود.
ابراهیمی گفت: «یک کمیسیون ویژه برای تحقیق در مورد این کمبودها، اشتباهات، بی دقتی ها و افراد مسئول آنها تشکیل خواهد شد. این کمیسیون باید گزارش جامعی در این مورد به مجلس ملی تسلیم کند. ما تصمیم را زمانی اتخاذ خواهیم کرد که همه چیز روشن شده باشد.»
هنوز زمان باقی است
وزارت فرهنگ و اطلاعات ٦٥ برای احیاء بخشی از شکوه و تمدن ولایت غزنی در دوران حاکمیت سلطان محمود غزنوی در قرن دهم دارد. زمانی که غزنی مرکز فرهنگی جهان اسلام در اوج خود بود.
ساخت یک فرودگاه، هموار کردن ١٥٠ کیلومتر جاده، ساخت یک نیروگاه برق که به بهره برداری کامل رسیده باشد، ساخت یک مرکز فرهنگی اسلامی برای تاسیس موزه و میزبانی حدود هزار مهمان خارجی در آن، و احیای حدود ١٠٠ بنای تاریخی تخریب شده از جمله برنامه ریزی هایی است که برای غزنی در نظر گرفته شده است.
موسی خان اکبرزاده، فرماندار ولایت غزنی نقش ناامنی در پیشبرد تلاش های توسعه در این شهر را بی اهمیت قلمداد کرده است.
بنا به گفته وی، علت اصلی وجود مشکلات این است که وزارتخانه های دولتی متعددی که در مجموع سالانه ١٠ میلیون دلار از دولت می گیرند، برای صرف هزینه های اختصاص داده شده به این امر ناکام مانده اند و بنابراین بودجه ها به کابل برگردانده شدند.
او خاطرنشان کرد «از سال ٢٠٠٧ تاکنون، بسیاری از وزارتخانه های دولتی برای اجرای پروژه های غزنی با شکست روبرو شده اند. بسیاری از وزارتخانه ها هیچ پروژه ای را اجرا نمی کنند».
اکبرزاده اذعان می کند که تعداد زیادی از ٦٥ پروژه تکمیل نشده اند. وی می افزاید ناچار شده تا این پروژه ها را به نصف کاهش دهد تا بتواند منابع مالی خود را بر مهمترین آن ها متمرکز کند.
بنا به گفته آقای اکبرزاده، حدود ٥٠ کیلومتر جاده در این ولایت ساخته و ده ها بنای تاریخی احیا شده اند، این در حالی است که ساخت فرودگاه غزنی و مرکز فرهنگی اسلامی طی هفته های گذشته با جدیت شروع شده اند.
سعید مخدوم رحیم، وزیر فرهنگ و اطلاعات اذعان می کند که شرایط کنونی خوشایند نیست و می پذیرد که بسیاری از سازمان دهنگان، از جمله خود او مسئول شرایط کنونی هستند. وی در عین حال تاکید می کند «با وجود بسیاری از کمبودها، هنوز برای اثبات این امر که رویداد غزنی موفقیت آمیز خواهد بود. درد ما عظیم است. ما از ناکامی های خود درس گرفته ایم و هنوز برای موفقیت و پیشبرد امور فرصت هست».
اما اگر امروز به چهره این شهر در شرق افغانستان نگاه کنید، تصور نمی کنید که روزگاری مرکز یک امپراتوری بزرگ بوده است، که قلمرو فرهنگی آن از شمال تا هند امروزی، و از غرب تا ایران گسترده بوده است.
غزنی که به معنای «جواهر» است طی سال های اخیر به شهری آشفته و بی نظم بدل شده که جنگ و نظامیگری آن را فلج کرده است. مردم محلی این شهر بدون برق، منابع آب کافی و یا سیستم فاضلاف مناسب روزگار می گذرانند.
زمانی که «سونسکو» («سازمان فرهنگی، علمی آموزشی اسلامی») غزنه را به عنوان پایتخت اسلامی فرهنگ سال ٢٠١٣ برگزید، امیدها برای احتمال احیای شکوه و عظمت دیرینه این شهر افزایش یافت.
با این وجود، در حالی که کمتر از یک سال به برگزاری جشنواره های فرهنگی درباره این شهر باقی مانده است، امیدها جای خود را به هراس غفلت و ناامنی داده، که جشن ها را از مسیر اصلی خارج و مختل کنند.
«سازمان فرهنگی، علمی آموزشی اسلامی» به عنوان بخشی از تلاش های خود به هدف شناسایی مراکز فرهنگی اسلامی هر سال سه شهر، یک شهر از جهان عرب، یک شهر از قاره آفریقا و یک شهر از منطقه آسیا، را برای بزرگداشت فرهنگ و تمدن اسلامی انتخاب می کند.
بعضی از مقامات افغانستان نگران هستند اگر مراحل آمادگی برای جشن های یک ماهه در شهر غزنی به هنگام انجام نشوند، این افتخار از این شهر باستانی سلب شود. این جشن ها قرار است اوت سال ٢٠١٣ در غزنی برگزار شوند.
زمانی که غزنی به عنوان پایتخت فرهنگی تمدن اسلامی برگزیده شد، چنین مسئله ای پیش بینی نشده بود. تصور بر این بود که بودجه برگزاری جشن ها از سوی دولت افغانستان، اهداکنندگان خارجی از جمله «یونسکو» و «یو اس اید» (USAID) فراهم خواهد شد و در نهایت پروژه های زیربنایی آغاز و کارآفرینی خواهد شد.
شرایط امنیتی پرمخاطره
اشرف غیرت، خبرنگار مقیم غزنی، دولت های مرکزی و استانی را به ناکارآمدی متهم می کند و می گوید: «متاسفانه، طی چند سال گذشته همه پروژه هایی که باید تکمیل می شد، روی زمین مانده. تکمیل این پروژه ها به زمان زیادی نیاز دارد. من تصور می کنم که زمان کافی برای تکمیل تعداد زیادی از این پروژه ها وجود ندارد چون خیلی از آن ها هنوز شروع نشده اند.»
غیرت می گوید ناامنی مانع پیش رویِ تلاش ها برای اجرای پروژه ها بوده است. او ادعا می کند که دولت از ١٩ بخش ولایت غزنی سه منطقه را کنترل می کند و بقیه آن ها در کنترل شبه نظامیان طالبان هستند.
اشرف غیرت می گوید فارغ از این که پروژه ها تکمیل شوند یا ناقص بمانند، خشونت در نهایت می تواند به ناکامی برگزاری جشن های غزنی منتهی شود.
در بحبوحه نگرانی های فزاینده در مورد عدم تکمیل پروژه غزنی پیش از آغاز جشنها، عبدل رئوف ابراهیمی، سخنگوی مجلس افغانستان، فرماندار غزنی و وزیر اطلاعات و فرهنگ این ولایت را روز سوم ژوئن به مجلس احضار کرد.
ابراهیمی پس از ساعت ها پرسش از این مقامات، نتیجه گیری کرد که هر دو مقام «اشتباهات بسیاری» مرتکب شده اند. وی دستور داد تحقیق مستقلی در این زمینه انجام شود.
ابراهیمی گفت: «یک کمیسیون ویژه برای تحقیق در مورد این کمبودها، اشتباهات، بی دقتی ها و افراد مسئول آنها تشکیل خواهد شد. این کمیسیون باید گزارش جامعی در این مورد به مجلس ملی تسلیم کند. ما تصمیم را زمانی اتخاذ خواهیم کرد که همه چیز روشن شده باشد.»
هنوز زمان باقی است
وزارت فرهنگ و اطلاعات ٦٥ برای احیاء بخشی از شکوه و تمدن ولایت غزنی در دوران حاکمیت سلطان محمود غزنوی در قرن دهم دارد. زمانی که غزنی مرکز فرهنگی جهان اسلام در اوج خود بود.
ساخت یک فرودگاه، هموار کردن ١٥٠ کیلومتر جاده، ساخت یک نیروگاه برق که به بهره برداری کامل رسیده باشد، ساخت یک مرکز فرهنگی اسلامی برای تاسیس موزه و میزبانی حدود هزار مهمان خارجی در آن، و احیای حدود ١٠٠ بنای تاریخی تخریب شده از جمله برنامه ریزی هایی است که برای غزنی در نظر گرفته شده است.
موسی خان اکبرزاده، فرماندار ولایت غزنی نقش ناامنی در پیشبرد تلاش های توسعه در این شهر را بی اهمیت قلمداد کرده است.
بنا به گفته وی، علت اصلی وجود مشکلات این است که وزارتخانه های دولتی متعددی که در مجموع سالانه ١٠ میلیون دلار از دولت می گیرند، برای صرف هزینه های اختصاص داده شده به این امر ناکام مانده اند و بنابراین بودجه ها به کابل برگردانده شدند.
او خاطرنشان کرد «از سال ٢٠٠٧ تاکنون، بسیاری از وزارتخانه های دولتی برای اجرای پروژه های غزنی با شکست روبرو شده اند. بسیاری از وزارتخانه ها هیچ پروژه ای را اجرا نمی کنند».
اکبرزاده اذعان می کند که تعداد زیادی از ٦٥ پروژه تکمیل نشده اند. وی می افزاید ناچار شده تا این پروژه ها را به نصف کاهش دهد تا بتواند منابع مالی خود را بر مهمترین آن ها متمرکز کند.
بنا به گفته آقای اکبرزاده، حدود ٥٠ کیلومتر جاده در این ولایت ساخته و ده ها بنای تاریخی احیا شده اند، این در حالی است که ساخت فرودگاه غزنی و مرکز فرهنگی اسلامی طی هفته های گذشته با جدیت شروع شده اند.
سعید مخدوم رحیم، وزیر فرهنگ و اطلاعات اذعان می کند که شرایط کنونی خوشایند نیست و می پذیرد که بسیاری از سازمان دهنگان، از جمله خود او مسئول شرایط کنونی هستند. وی در عین حال تاکید می کند «با وجود بسیاری از کمبودها، هنوز برای اثبات این امر که رویداد غزنی موفقیت آمیز خواهد بود. درد ما عظیم است. ما از ناکامی های خود درس گرفته ایم و هنوز برای موفقیت و پیشبرد امور فرصت هست».