وزارت امور خارجه آمریکا در گزارش سالانه‌ای که از وضعیت کنترل مواد مخدر در جهان منتشر کرده، می‌گوید ایران از جمله کشورهایی است که با جدی‌ترین مشکلات اعتیاد به مواد مخدر در جهان روبه‌رو است .
این گزارش به برنامه‌های دولتی پیش‌گیری و درمان در مبارزه با مواد مخدر، در عین حال به نقش مراکز داوطلبانه مشاوره، درمان ، و توان‌بخشی و نهادهای غیرانتفاعی در این میان پرداخته است .
مقام‌های رسمی ایران نیز از افزایش آمار اعتیاد به مواد مخدر در ایران در سال‌های اخیر ابراز نگرانی کرده اند.
گزارش وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به آمارهایی که مقام های ایرانی داده‌اند می‌گوید اعتیاد در ماه نوامبر سال ۲۰۱۳، دامن‌گیر ۲ و ۶۵ صدم درصد از کل جمعیت بوده است؛ یعنی حدود دو میلیون نفر از جمعیت نزدیک به ۸۰ میلیون نفری ایران.
بر اساس این گزارش، ایران در عین حال بازار بزرگ و قابل توجه حمل و انتقال موادمخدر و حشیش تولید شده در افغانستان است و همچنین منبع رو به رشد تولید ماده مخدر شیمیایی متامفتامین برای مصارف داخلی و بین‌المللی است.
بر اساس گزارش اخیر هیئت کنترل بین‌المللی مواد مخدر، حدود ۳۵ درصد از هروئین تولید شده در افغانستان از ایران می گذرد که هم به مصرف داخلی می رسد و هم به بازارهای بین‌المللی صادر می شود.
بنا به آمار رسمی که ایران به دفتر ویژه مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد (UNODC) ارائه کرده، کشف هروئین قاچاق بطور قابل توجهی در سال ۲۰۱۲ کاهش یافته و به بیش از ۱۰ تن رسیده است.
این در حالی است که در پنج ماهه نخست سال ۲۰۱۳ میلادی، مجموع هروئین کشف شده در ایران به اندازه کل سال ۲۰۱۲ بوده است. این میزان در سال ۲۰۱۱ میلادی بیش از ۲۳ تن بوده است.
ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران اعلام کرده است به حدود ۲/۳۶ تن ماده متامفتامین دست یافته است .
اگر چه ایران تلاش کرده است در امتداد مرز شرقی خود با افغانستان و پاکستان فعالیت‌هایی در مبارزه با قاچاق مواد مخدر داشته باشد، تحقیقات مشترک با نهادهای بین‌المللی در این میان کمتر دیده شده است.
این گزارش می‌گوید هیچ‌گونه همکاری در مبارزه با مواد مخدر میان ایران و آمریکا وجود ندارد اما آمریکا از همکاری کشورهای منطقه در مبارزه با مواد مخدر حمایت می‌کند.
نشریه انگلیسی گاردین نیز در گزارشی از قرارداد همکاری جدید دفتر ویژه مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد با ایران و کمک‌های مالی این سازمان به ایران در مبارزه با مواد مخدر خبر داده است .
گاردین می‌نویسد با این حال آمار بالای اعدام کسانی که در ارتباط با جرائم مربوط به مواد مخدر محکوم می شوند، انتقاد نهادها و فعالان حقوق بشر را در اختصاص کمک‌های بیش‌تر به حکومت ایران در پی داشته است .
احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امر حقوق بشر ایران، در تازه ترین گزارش خود از اعدام ۷۵۳ نفر در ایران در سال ۲۰۱۴ خبر داده است .
آقای شهید اعدام‌های مربوط به مواد مخدر در ایران را مغایر با استانداردهای بین‌المللی در رویارویی با این گونه جرایم دانسته است.
