ایالات متحده روز سهشنبه خبر حملات هوایی هفته گذشته مصر و امارات متحده عربی علیه پیکارجویان اسلامگرا در پایتخت لیبی را تأییدکرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام دولت آقای اوباما نوشته مصر، امارات و عربستان سعودی ماهها بود که از کارزار ژنرال شورشی خلیفه بالقاسم حفتر علیه شورشیان اسلامگرای لیبی حمایت میکردند؛ ولی به نظر نمیرسد عربستان در حملات هفته گذشته نقش داشته است. وی میگوید مصر برای انجام حملات یک پایگاه هوایی در اختیار گذاشت و امارات هواپیما و خلبان برای این کار تأمین کرد، اما هیچیک از این دو متحد آمریکا پیش از شروع حمله، واشنگتن را در جریان نگذاشت.
جن ساکی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری گفت: «مداخله خارجی در لیبی اختلافات کنونی را تشدید میکند و راه گذار دموکراتیک را بر آن کشور میبندد.» به گفته خانم ساکی لیبی کشوری «بسیار آسیبپذیر» است.
ضعف و نابسامانی در دولت مرکزی لیبی به حدی است که آن دولت از عهده دفع حملات شورشیان برنمیآید. لیبی در ماههای اخیر صحنه شدیدترین خشونتها در سه سال بعد از سرنگونی معمر قذافی بوده است. فرودگاه بینالمللی طرابلس در درگیریها میان دو گروه عمده شورشی متحمل خسارات زیادی شده و دیپلماتها، اتباع خارجی و هزاران هزار لیبیایی از کشور گریختهاند.
بیصبری کشورهای منطقه در برابر روند تحولات لیبی آشکارا نشان میدهد که تلاشهای بینالمللی به رهبری آمریکا برای سرپا نگهداشتن دولت لیبی به جایی نرسیده است. با گذشت دو سال از قتل کریس استیونز، سفیر آمریکا در لیبی، سفارت و کنسولگری این کشور در طرابلس و بنغازی همچنان تعطیل است.
از آن زمان، گروههای مختلف شورشی قدرت را به دست گرفتهاند و دولت مرکزی از عهده تشکیل نیروی نظامی و انتظامی قدرتمند و متحدی برای مقابله با شورشیان برنیامدهاست. فرودگاه بینالمللی طرابلس، پالایشگاههای مهم نفتی و برخی از دیگر نقاط استراتژیک کشور در درگیریهای مداوم میان شورشیان دست به دست میشود. شورشیان اسلامگرا در ماههای اخیر قدرت خود را در پارلمان از دست داده و با مقاومت ژنرال شورشی خلیفه حفتر روبهرو شدهاند.
اما برخی از کشورهای همسایه لیبی با نگرانی از قدرت گرفتن شورشیان اسلامگرا، به ژنرال حفتر کمک رسانی میکنند.
هرچند بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایتالیا در کنار ایالات متحده، از حمله هوایی کشورهای همسایه به لیبی ابراز نگرانی کردند، مقامات مصر دست داشتن در حملات هوائی را رد کردهاند. سامح شکری وزیر خارجه مصر این خبر را «شایعهای بیاساس» خوانده؛ امارات هم هنوز اظهارنظری نکرده است.
حمله هوایی به لیبی در عین حال حاکی از اختلاف نظر جهانی بر سر نحوه رویارویی با معضل آن کشور است: مصر و امارات، دو قدرت بزرگ منطقه که با اسلامگرایان مخالفند، به این نتیجه رسیده اند که باید برای جلوگیری از تبدیل شدن لیبی به یک دولت ناکام دست به کار شوند و نگذارند آن کشور به مکانی برای رشد گروههای جهادی و گسترش فعالیت آنها در سراسر جهان عرب تبدیل شود.
یک مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود گفته حملات اخیر بدون کسب مجوز از سوی دولت طرابلس انجام گرفته است. اول بار، روزنامه نیویورک تایمز به نقش امارات و مصر در حملات علیه شورشیان لیبی اشاره کرد.
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به نفوذ آمریکا در اقدام دو شریک عربش در لیبی، از «وضعیت سیاسی بسیار آشفته» در آن کشور گلایه کرد و گفت ایالات متحده همچنان متعهد است که پاگرفتن دموکراسی در لیبی را ببیند، هر چند این کار «نیازمند زمان» باشد. خانم ساکی تصدیق کرد که روند گذار در لیبی، مایه یأس و دلسردی آمریکا شده است.
دریاسالار جان کربی، سخنگوی پنتاگون، همچون فرستاده جدید سازمان ملل به لیبی، کشورهای منطقه را فراخوانده تا از افزدون به خشونتها در لیبی بپرهیزند. وی گفته یک روند فراگیر سیاسی با حضور همه نمایندگان پارلمان، دولت و نهادهای کشوری لیبی میتواند به بیثباتی پایان دهد؛ ولی «مداخله خارجی به خروج لیبی از هرج و مرج کمکی نخواهدکرد.»
سه سال پیش، امارات متحده عربی و همسایه اش قطر در میان کشورهای عرب مهمترین نقش را در مداخله نظامی در آن کشور بازی کردند که منجر به سرنگونی معمر قذافی شد. قطر به طور مشخص، سلاح در اختیار شورشیان گذاشت.
اما این دو کشور، که متحدان مهمی برای آمریکا به شمار میروند، اکنون در اردوگاه مخالف قرار گرفتهاند.