شارون بن، گزارشگر صدای آمریکا در گزارشی با عنوان «ایران در چالش توازن قوا در منطقه» می نویسد: ناتوانی نیروهای عراقی در حفظ سرزمین عراق سبب شده است که شهرهای مهم این کشور، فلوجه، موصل، تکریت، و رمادی، یکی پس از دیگری به دست داعش بیفتند، درعوض شبه نظامیان شیعه عراقی برخوردار از حمایت ایران- که زمانی با سربازان آمریکایی می جنگیدند- نیرومند ترین نیروی زمینی اند که قدرت عقب راندن تندروهای اسلامی را دارد.
اکنون نیز در جنگ برای بازپس گرفتن رمادی، درست مانند زمان پس گرفتن تکریت، واشنگتن در موضع معضل تدارک پشتی‌بانی هوایی از نیروهای زمینی تحت حمایت ایران قرار گرفته است. کشوری که دهه هاست در منطقه به عنوان دشمن آمریکا و متحدانش در منطقه شناخته می شود.
مایکل اوهانلون از «موسسه بروکلین» معتقد است با آن که ایران دوست امریکا نیست اما واشنگتن نباید به اقدام‌های ایران در عراق به عنوان مخالف منافع آمریکا نگاه کند.
«می شود این طور گفت که در مقایسه با حکومت افسار گسیخته داعش بر سرزمین هایی که تسخیر کرده، انتخابی میان بد و بدتر است.»
شبه نظامیان شیعه عراقی که توسط ایرانیان آموزش دیده اند ثابت کرده اند که در عملیات مشترک با نیروی هوایی آمریکا – به جز نیروهای پیشمرگه عراق- تنها نیرویی هستند که می‌توانند تندروها را براستی دفع کنند.
تفرقه فرقه ای
نفوذ رو به رشد ایران در عراق از طریق حمایتش از حکومت های شیعه عراق در بغداد و شبه نظامیان جنگ آزموده اش، توازن قوا در منطقه رابه سرعت به هم می زند.
سازمان های حقوق بشری و تحلیل‌گران هشدار داده اند که بدرفتاری شبه‌نظامیان با سنیان در این کشور جنگ فرقه‌ای خطرناکی به راه خواهد انداخت.
اوهانلون می گوید: «مسئله واقعی این است که در برابر شبه‌نظامیان شیعی با چه برنامه و دوراندیشی باید رفتار کرد به طوری‌که بتوان با مرور زمان تندروهایشان را به حاشیه راند، و آنها را که بیشتر تحت فرمان ایرانند تا عراق، تحت کنترل درآورد».
بیل روجیو، پژوهشگر ارشد در «بنیاد دفاع از دمکراسی ها»، هشدار می‌دهد که عملیات ایران در عراق برای شکست دادن داعش می تواند با نتیجه معکوس روبرو شود.
«هرچه دخالت ایران در جنگ در داخل عراق بیشتر شود پیام داعشی‌ها، که می‌گویند ایران از حکومت شیعه در بغداد حمایت می کند و بغداد حکومتی دست نشانده ایران است و ایرانیان می خواهند ما سنی های عراق را نابود کنند، حق به جانب‌تر می‌شود. و این پیامی ست که صدای بخش عمده ای از سنیان عراق را نیز منعکس می کند.»
گسترش نفوذ در منطقه
تحلیل گران معتقدند که ایران می خواهد نفوذ خود را در عراق، سوریه، لبنان و یمن تا سرحد امکان گسترش دهد و آن را به عنوان وزنه ای در برابر آمریکا و اکثر کشورهای سنی منطقه به کار بگیرد.
روجیو به صدای آمریکا می‌گوید: «هدف نهایی ایران در خاورمیانه گسترش دامنه نفوذ آن است.»
علیرضا نادر پژوهشگر «رند کوپوریشن» می‌گوید ایران با استفاده از فرصت ناشی از هرج و مرج سیاسی در منطقه، دارد به قدرتی اوج‌گیرنده تبدیل می شود
«من این را به فروپاشی نظام قدیم نسبت می‌دهم. دولت های بسیار ضعیف عرب، و ضعف حکومت های مرکزی در عراق و سوریه و نقاط دیگر باعث شده که ایران قوی‌ترین بازیگر خارجی در عراق شود و نقشی قاطع در سیاست عراق، و حتی در استراتژی نظامی این کشور در مقابله با داعش بازی کند.»
ایران شریک آمریکا نیست
اگرچه هدف های ایران و آمریکا در جنگ با داعش ممکن است مشابه باشد، اما تحلیل‌گران هشدار می دهند که آمریکا نباید به این توهم دل ببندد که ایران را به عنوان شریک خود بشناسد.
آنان همچنین می گویند که متحدان سنتی واشنگتن در منطقه نیز از همکاری خاموش واشنگتن –تهران در عراق ناراحتند. نادر می‌گوید: «کار واشنگتن در حفظ تعادل در روابطش با آنها دارد بسیار دشوار می شود، به ویژه درمورد روابطش با متحدان مضطربی چون عربستان سعودی».
اوهانلون می پذیرد که احتمالا ریاض نگران تحولاتی ست که در خاورمیانه وسیع‌تر روی می‌دهد، که رابطه ایران وآمریکا نیز در چارچوب آن می گنجد. اما معتقد است که ناخشنودی عربستان لزوماً نمی تواند سیاست آمریکا را تغییر دهد.
