در حالی که پول ملی ترکیه طی پنج روز گذشته حدود ۲۰ درصد از ارزش خود را در برابر دلار آمریکا دست داده است، رئیس جمهوری ترکیه گفت «ترکها باید همه پسانداز خود را به لیر» نگه دارند.
رجب طیب اردوغان روز جمعه ۱۰ دی در سخنرانی خود در استانبول گفت: «من از همه شهروندانم میخواهم پساندازهای خود را با پول خودمان نگه دارند، همه تجارت خود را با پول خودمان انجام دهند، من این را توصیه میکنم.»
اردوغان که برای گروهی از تاجران صحبت میکرد، از مردم ترکیه نیز خواست پساندازهای طلای خود را وارد نظام بانکی کنند و همچنین این دیدگاه غیرمتعارف خود که نرخ بهره را عامل تورم میداند، تکرار کرد. پیشتر او گفته بود که به خاطر آموزههای اسلامی بهره بانکی را پایین میآورد.
سال ۲۰۲۱ میلادی در حالی برای ترکیه به پایان میرسد که پول ملی این کشور، از زمان آغاز ریاست جمهوری اردوغان در دو دهه پیش، بدترین سال خود را پشت سر میگذارد.
لیر ترکیه همانند سالهای گذشته، در سال ۲۰۲۱ نیز با اختلاف فراوان، بدترین عملکرد را در بین کشورهایی که از آنها به عنوان «بازارهای نوظهور» یاد میشود به ثبت رساند.
لیر که روند سقوط آن در هفتههای گذشته و با اصرار اردوغان بر اجرای سیاست غیرمتعارف اقتصادی برای کاهش بهره بانکی در شرایط تورم بالا شدت یافته بود، پس از اعلام سیاست «پر مخاطره» اخیر او برای جبران زیانهای برخی از سپردهگذاریهای لیری و مداخلههای بانک مرکزی (ریختن ارز خارجی به بازار)، روند صعودی به خود گرفت. اما طی چند روز گذشته، لیر بار دیگر روند نزولی را آغاز کرده است.
منتقدان اردوغان میگویند سیاست اعلام شده او نمیتواند دوام داشته باشد و بودجه عمومی را در برابر نوسانات ارز آسیبپذیرتر میکند. آنها همچنین میگویند که این سیاست میتواند باعث تورم بیشتر شود.
رئیس جمهوری ترکیه در سخنان روز جمعه خود همچنین گفت بهرههای بانکی فقیران را فقیرتر و پولدارها را پولدارتر میکند.
این در حالی است که از زمان تاکید اردوغان برای کاهش نرخ بهره بانکی و افت ارزش لیر، قدرت خرید ترکها نیز کاهش یافته است.
لیر از ابتدای سال ۲۰۲۱ و عمدتا به دلیل«برنامه جدید اقتصادی» اردوغان، ۴۴درصد از ارزش خود را از دست داده است.
بحران لیر به شدت ارزش پسانداز و درآمد ترکها را کاهش داده و به طور بیسابقهای بودجه و برنامههای خانوادهها و مشاغل برای آینده را تغییر داده است.
اقتصاددانان و مقامات سابق بانک مرکزی ضمن غیرمحتاطانه خواندن سیاست کاهش نرخ بهره در شرایط فعلی، میگویند انتظار میرود نرخ تورم در ترکیه در ماه جاری به دلیل کاهش ارزش لیر به ۳۰ درصد برسد.
موسسه مالی «گلدمن ساکس» نیز پیشبینی کرده است تا اواسط سال ۲۰۲۲ نرخ تورم در ترکیه به ۴۰ درصد برسد.