ايالات متحده آمريکا گزارش سالانه خود را در زمينه آزادی اديان در سراسر جهان انتشار داد. در اين گزارش از وضعيت آزادی مذهب در ۸ کشور ابراز نگرانی شده است که عبارتند از: «ايران، برمه، چين، اريتره، کره شمالی، عربستان، سودان و ازبکستان.»
هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه آمريکا، در يک جلسه مطبوعاتی با اشاره به اين گزارش گفت آزادی دين يکی از اصول اساسی حقوق بشر است، و عنصر اصلی سياست خارجی آمريکا را تشکيل می دهد.
خانم کلينتون گفت: «تجاوز به آزادی مذهب رشته هايی را که جوامع دموکراسی با آنها به هم پيوند خورده اند از هم ميگسلد. اميد ما با انتشار اين گزارش آن است که به دولتها، سازمانهای غير دولتی (اِن- جی - او) و همه مردم جهان اطلاعات با ارزشی پيرامون آزادی مذهب، عرضه کنيم. اين گزارش در عين حال دعوتی است از همه مردم که دست به دست يکديگر دهند و آزادی مذهب را بنحو مؤثری، حفظ و حراست کنند.»
خانم کلينتون اضافه کرد که «گزارشهای رسيده از چين حاکی است که مقامات آن کشور راهبان بودايی، گروههای مسيحی و مسلمانان ايغور را مورد آزار قرار می دهند. وزير امور خارجه امريکا همچنين گفت رژيمهای مستبد و سرکوبگر و گروههای افراطی خشونت زا در برخی از نقاط جهان، آزادی مذهب را زير پا می گذارند و به عنوان مثال گروههای تندرو اسلامگرا در عراق فشار شديدی بر افراد و گروهها می آورند تا آنها را به پذيرش اسلام، آنطور که خود تفسيرو تعبير می کنند، وادار کنند. اين شيوه رفتار به جنگ فرقه ای منتهی می شود و مردم را در پيروی آزادنه از مذهب خود ناتوان می سازد.»
اما گزارش ايران، کره شمالی و عربستان سعودی را بعنوان کشورهايی با بدترين سابقه ناديده گرفتن حقوق مذهبی معرفی می کند. اما مقام های وزارت امور خارجه آمريکا می گويند، هدف از انتشار اين گزارش نه تنبيه کشورهای مذکور، بلکه تشويق آن ها به تصحيح مواضعشان در اين مورد است.
هيلاری کلينتون با اشاره به آزادی اديان و مذاهب بعنوان يکی از اصلی ترين حقوق انسان ها گفت «هدف از انتشار اين گزارش قرار دادن آمريکا در مسند قضاوت نسبت به ديگران نيست، بلکه نمايانگر خواست اين کشور برای همگانی کردن آزادی مذاهب، و پيروان آيين هايی ست که عليرغم همه مصائب به اعتقاداتشان پايبندند. »
گزارش مذکور از برمه، چين، کره شمالی، اريتره، عربستان سعودی و سودان بعنوان متجاوزين به اصل آزادی مذاهب نام برده است. ايران از يازده سال پيش و عمدتا به دليل آزار و اذيت بهايی ها در اين فهرست قرار گرفته است.
مايکل پوزنر، مديرکل وزارت خارجه آمريکا برای دموکراسی، نيز اظهار می کند وضعيت حقوق بشر در کره شمالی واقعا تاسف بار است و کره شمالی فاقد هر گونه آزادی مذهبی ست.
بر اساس اين گزارش، نشانه هايی از بهبود حقوق مذاهب در عربستان سعودی بچشم می خورد، اما هنوز پيروان ساير اديان از حق پيروی آشکار از اعتقاداتشان برخوردار نشده اند و به همين دليل واشنگتن، باوجود روابط ويژه خود با رياض، به ابراز نگرانيهای خود نسبت به معضل آزادی مذهب در عربستان سعودی، ادامه خواهد داد.
کشور پادشاهی عربستان سعودی با تقريبا ۲۸ ميليون جمعيت و درآمد سرانه کم و بيش ۲۴ هزار دلار، مهمترين متحد آمريکا در آسيای جنوب غربی و خيلج فارس است، اما هنوز مقام های عربستان به تعهدات قبلی خود در مورد حذف تعابير نامناسب به ويژه نسبت به مسيحيان و يهوديان از کتاب های درسی مدارس، عمل نکرده اند.
گزارش وزارت امور خارجه آمريکا در مورد آزادی مذهب در جهان شرحی از شديدترين سرکوبها عليه اقليهای مذهبی است. در عين حال گزارش تقديری نيز از برنامه ها و طرحهاس مختلف در ترويج رعايت حقوق چنين گروه هايی را ارائه می کند. هيلاری کلينتون در توضيح انتشار گزارش جديد، آزادی مذهب را يک حقوق اساسی بشر و کانون سياست خارجی آمريکا توصيف کرد. اين گزارش مکمل گزارش سالانهء حقوق بشر است که در آن ۱۹۲ کشور مورد بررسی قرار گرفته اند . ايالات متحده در اين گزارش نيست زيرا که وزارت دادگستری آمريکا گزارش مشابهی در مورد اين کشور را تهيه ميکند.
خانم کلينتون هنگام اعلام انتشار گزارش در روز چهارشنبه اذعان کرد که آمريکا هم بايد هشيارانه از حقوق اقليتهای مذهبی خود، حمايت کند. وزير امور خارجه آمريکا همچنين گفت «طبيعتاً ممکن است انتقادهايی از آمريکا مطرح شود که اين گزارش دخالت در امور ديگر کشور هاست. اما قصد آمريکا قضاوت در مورد ديگر کشورها نيست يا اينکه حتی آمريکا بخواهد بگويد که خود نمونه ای بدون اشکال است بلکه هدف اين است نشان دهد که برای آزادی مذهب اهميت قائل است. وزارت امور خارجه آمريکا طبق خواسته کنگره اين کشور موظف به تهيه چنين گزارشی است چرا که آزادی مذهب اولين موردی است که در قانون آزادی های اساسی آمريکا ذکر شده است. آمريکا معتقد است همه آحاد بشر بايد بتونند بدون دخالت دولت کشور متبوع خود و با حمايت آن به ادای عقايد مذهبی خود بپردازند. »
خانم کلينتون اضافه کرد که «بطور کل القاعده يکی از موارد عمده نقض آزادی مذهب در خاورميانه است.»
گزارش در مورد ايران می گويد که در سال گذشته نقض حقوق بشر و مشخصاً آزادی مذهبی در جمهوری اسلامی بيشتر و بيشتر شده است. زرتشتيان، بهاييان، يهوديان و مسلمانان غيرشيعه با تبعيض های اجتماعی مواجه بوده اند و صوفيها و افرادی که به مسيحيت گرويدند نيز مورد ايذا قرار گرفته اند.
اين گزارش بعنوان پايه و اساسی برای سياستگذاری های آمريکا در مورد کشورهای مختلف، مورد استفاده قرار ميگيرد اما يک تفاوتی که گزارش امسال با گزارشهای پيشين دارد اين است که برخی فعاليتهای دولت آمريکا را برای تعامل ميان مذاهب تشريح ميکند.
دولت آمريکا چه در داخل کشور و چه در خارج برنامه های ترويج تعامل ميان مذاهب را به اجرا می گذارد، البته با همکاری دولتها و سازمانهای غيردولتی در آن کشورها. با توجه به اين برنامه ها و برنامه های داخلی خود آن کشورها خبر از پيشرفتهايی در لائوس، لبنان، اندونزی و چند کشور ديگر ذکر شده است.
اما با کشورهايی مثل ايران که روابط ديپلماتيک برای چنين برنامه هايی وجود ندارد چه ابزار و وسيله ای بکار گرفته خواهد شد؟ صدور بيانيه، انتشار گزارشهای مختلف، مطرح کردن موضوع در مجامع بين المللی، حمايت از فعاليتهای سازمان های غيردولتی، سازمان ملل و تماسهای ديپلماتيک کشورهايی که با دولت ايران روابط نزديک دارند، روش های مختلفی است که برای اين هدف بکار می روند.
