وزارت امور خارجه ایالات متحده انفجارها در مراسم حکومتی چهارمین سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی را که به کشته شدن بیش از ۱۰۰ تن منجر شد، «هولناک» خواند و با بازماندگان قربانیان ابراز همدردی کرد. دولت آلمان هم «عملیات تروریستی» در کرمان را محکوم کرد.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده، روز چهارشنبه ۱۳ دی در یک کنفرانس خبری گفت: «ما گزارشها را دنبال میکنیم، اما اطلاعات مستقلی برای ارائه در مورد آنها نداریم.»
او اضافه کرد: «با قربانیان و عزیزانشان که در این انفجار هولناک جان باختند، ابراز همدردی میکنیم. همانطور که گفتم، حداقل برای ما خیلی زود است که بتوانیم بگوییم چه چیزی باعث آن شده است.»
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به «برخی ادعاهای غیرمسئولانه» مقامات جمهوری اسلامی، گفت: «نخست این که ایالات متحده به هیچ وجه درگیر این موضوع نبوده است و هرگونه ارجاع به آن برخلاف واقع و مضحک است.»
متیو میلر همچنین تأکید کرد: «دوم این که ما هیچ دلیلی نداریم که باور کنیم اسرائیل در این امر دخیل است.»
جان کربی، هماهنگکننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، نیز روز چهارشنبه در این ارتباط با تاکید بر این که هنوز جزئیات زیادی در مورد بمبگذاریها در دست نیست، با «همه قربانیان بیگناه و اعضای خانواده آنها» ابراز همدردی کرد.
او افزود: «ما هیچ اطلاعاتی در این باره و جزئیات بیشتری در مورد چگونگی وقوع آن و یا این که چه کسی ممکن است مسئول آن باشد، نداریم. من فقط به شما می گویم که ما هیچ نشانهای از دست داشتن اسرائیل در این موضوع نداریم.»
این سخنان پس از آن اعلام شد که احمد وحیدی، وزیر کشور جمهوری اسلامی، در یک برنامه تلویزیونی، انفجار در کرمان را به «دشمنان» نسبت داد و با بیان این که این اقدام «به خاطر سیلیای بود که از محور مقاومت خورده بودند»، آن را به اسرائیل منتسب کرد.
همچنین، مجتبی ذوالنوری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی، با بیان این که «اطلاعات و اخباری ندارم که این عملیات کار» اسرائیل باشد، گفت که «از جنس عملیات مشخص است که کار» آنها است.
«دشمن» از کلیدواژههایی است که مقامات جمهوری اسلامی آن را برای خطاب قرار دادن آمریکا، اسرائیل، و برخی از کشورهای غربی به کار میبرند.
در این حال، وزارت خارجه آلمان در شبکه اجتماعی «ایکس» «اقدام تروریستی» در کرمان را محکوم کرد و نوشت: از جان باختن تعداد زیادی از کودکان در انفجارهای کرمان عمیقاً متأسفیم.
وزارت خارجه آلمان افزود: ما این اقدام تروریستی را محکوم میکنيم. مردم ایران را شایسته آیندهای سرشار از صلح و امنیت هستند.
در همین حال، برخی ناظران و تحلیلگران و همچنین کاربران ایرانی در شبکههای مجازی با ذکر نمونههای پیشین از جمله به آتش کشیدن سینما رکس، شلیک به هواپیمای اوکراینی، و کشتن معترضان بیسلاح، گفتهاند که انفجار کرمان نیز کار نیروهای جمهوری اسلامی بوده است.
خبرگزاریها در ایران ظهر چهارشنبه از وقوع چند انفجار «مهیب» در مراسم حکومتی سالگرد قاسم سلیمانی در کرمان در روز چهارشنبه ۱۳ دی و کشته و مجروح شدن دهها تن خبر دادند. بنا بر گزارشهای تکمیلی تا عصر چهارشنبه شمار کشتهشدگان به ۱۰۳ تن افزایش یافت و تعداد مجروحان نیز ۱۴۱ تن اعلام شد. حال برخی مصدومان وخیم گزارش شده است.
مهدی نخل احمدی، روزنامهنگار، در این زمینه به صدای آمریکا گفته که افکار عمومی جمهوری اسلامی را عامل انفجار در مراسم سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی میداند.
واکنش بسیاری از کاربران در شبکههای اجتماعی با اظهارات وزیر کشور جمهوری اسلامی متفاوت است و برخی ناظران میگویند احتمالا جمهوری اسلامی در این انفجارها دست دارد.
محمود امیری مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران با بیان این که مردم کرمان بار دیگر «قربانی تروریسم شدند»، این حمله را محکوم کرد و گفت: «مردم ایران قربانیان حکومت ناکارآمد و فاسدی هستند که نیروهای اصطلاحا امنیتیاش به جای تضمین امنیت، امکاناتشان را صرف سرکوب شهروندان به خاطر بدحجابی و دگراندیشی میکنند.»
او با هشدار درباره افززایش اعدامها و سرکوبها، گفت: «نگرانم که حکومت مثل گذشته به بهانه این عمل تروریستی، اعدام و سرکوب شهروندان را افزایش دهد.»
لادن بازرگان، فعال دادخواه، با رد ادعای مقامات جمهوری اسلامی، گفت: «در چهل سال گذشته حملات اسرائیل همیشه هدفمند و در جهت از میان برداشتن مهرههای کلیدی نظام بوده». او با یادآوری واقعه سینما رکس آبادان و کشته شدن صدها تن بر اثر آتش زدن سینما، تأکید کرد: «بمبگذاری در گورستان و کشتن مردم فقط از رژیم منحوس اسلامی برمیآید.»
حسین آقایی پژوهشگر روابط بینالملل و امور استراتژیک، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «جمهوری اسلامی از خطر فعال شدن و ورودش به زنجیره واکنش کاملا آگاه است. از این رو تلاش میکند به طور پیشدستانه و با کشتار عمدی سپس با انداختن تقصیر گردن اسرائیل به خیال خود قبل از وارد شدن به زنجیره واکنش آن را سابوتاژ و بیاثر کند.»
کامران بهزادی، فعال سیاسی نیز جمهوری اسلامی را مسئول انفجارهای کرمان دانست و تأکید کرد: «همان طور که انتقام قاسم سلیمانی را با زدن هواپیمای اوکراینی گرفتند، انتقام سید رضی را هم در کرمان با کشتن طرفداران خودشان گرفتند.»
مازیار ابراهیمی، سخنگوی حزب «ایرانیان کرد میهنپرست»، نیز گفت: «جمهوری اسلامی انتقام سخت قاسم سلیمانی را از مردم ایران در سالروز مرگ بچهکش گرفت.»
این فعال سیاسی که خود از بازداشتشدگان پرونده موسوم به «ترور دانشمندان هستهای» بود، انفجار کرمان را به جمهوری اسلامی نسبت داد و افزود: «همان کارهایی که از روز اول به وجود آمدنشان انجام دادند: ترور و بمبگذاری و کشتن مردم، بهخصوص کودکان ایرانی.»
علی کریمی، چهره ورزشی مخالف جمهوری اسلامی، با نسبت دادن این انفجارها به حکومت و با استفاده از هشتگ «انتقام سخت از مردم»، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «برای غذاى نذرى و شربت بروى ولى انتقام سخت نصيبت بشود.»
بهزاد مهرانی، تحلیلگر مسائل ایران نیز قاسم سلیمانی را «قاسم انسانکُش» خواند که «زنده و مردهاش جنایت میکند» و «جز مصیبت برای مردم ایران هیچ ندارد.»
او با اشاره به موارد پیشین کشتار شهروندان توسط جمهوری اسلامی، اضافه کرد: «عامل کشتار مردم در کرمان هم همانهایی هستند که سینما رکس آبادان را آتش زدند؛ همانها که صحن امام هشتم شیعیان را منفجر کردند؛ همانهایی که در دو روز ۱۵۰۰ نفر را کشتند و یک نفر را هم گردن نگرفتند.»
محسن خرم، یکی از کاربران ایکس، با اشاره به تهدید مردم از سوی نیروهای بسیجی در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، بریدهای از روزنامه اعتماد را منتشر کرد و بخشی از اظهارات یک نیروی بسیج در شهرک اکباتان را یادآوری کرد که گفته بود: «به والله قسم! پاش برسه سر زن و بچه خودمان را هم میبریم برای حفظ حکومت.»
بابی افروز، فعال مدنی مخالف جمهوری اسلامی، نیز با بازنشر سخنان روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، نوشت: «چه کسی دستور قتل مردم را در کرمان صادر کرد؟ امام راحل قاتل.»
روحالله خمینی، ۲۷ مرداد ۱۳۶۰ گفته بود: «اگر عراق یک دسته مسلمین بیگناه را سپر قرار داد، بر ما واجب است که مسلمان وغیرمسلمانش را بکشیم. مسلمانانش شهیدند و به بهشت میروند، کافرهایش کافرند و به جهنم.»
بهنام قلیپور، روزنامهنگار، هم با رد فرضیه نسبت دادن انفجارهای کرمان به اسرائیل، گفت: «اسرائیل دقیق و هدفمند میزند، بی آن که به مردم ایران صدمه زده یا بزند. دو انفجار کور مراسم سلیمانی در کرمان به اسرائیل نمیچسبد.»
او همچنین تأکید کرد: «این غائله، برنامهای مشابه شاهچراغ برای فریب و تحریک افکار عمومی از سوی نظام ولایی است.»
احسان بداغی، روزنامهنگار، نیز نوشت: «بعد از آتشسوزی سینما رکس، این بیشترین تلفات یک حادثه تروریستی در ایران است.»
برخی کاربران نیز به توخالی بودن شعارها درباره امنیت کشور اشاره کردهاند.
شهرزاد بهشتیان، آهنگساز و موزیسین، با استفاده از هشتگ «کرمان»، با پرسشی کنایی نوشته است: «عوضش امنیت داریم؟!»
یاور مشیرفر، یکی از کاربران رسانه اجتماعی ایکس، با بیان این که «آدمی باید در این موارد به انفجار خشم انسانی برسد»، مقامات جمهوری اسلامی از جمله وزیر کشور و «متولیان امنیت مملکت» را «بیعرضه» خواند که «امنیت و جان» ایرانیان برایشان «دستاویز شعارهای سیاسی توخالی» شده است.
علی برنایی، روزنامهنگار، تصویری از یکی از کودکان کشته شده در انفجارهای کرمان را منتشر کرده و با استفاده از هشتگ «عوضش امنیت داریم»، نوشته است: «خون این بچه معصوم گردن همه کسانی است که امکانات امنیتی کشور را به جای مقابله با تروریستها، برای شناسایی و دستگیری زنان و دختران بیحجاب کردند.»
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، نیز حمله روز چهارشنبه در کرمان را به شدت محکوم کرد.
فلورنسیا سوتو نینو، از سخنگویان دبیر کل سازمان ملل متحد، در بیانیه صادره افزود که دبیر کل سازمان ملل متحد آن را تسلیت گفت و خواستار «پاسخگو شدن» عاملان آن شد.
پیشتر نیز نبیلا مصرالی، سخنگوی دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با انتشار بیانیهای به بمبگذاری در کرمان واکنش نشان داد و با ابراز همبستگی با مردم ایران آن را «اقدام تروریستی» نامید.
او نوشت: «اتحادیه اروپا بمبگذاری امروز در شهر کرمان در ایران را به شدت محکوم میکند.»
مصرالی در ادامه نوشت: «اتحادیه اروپا همبستگی خود را با مردم ایران اعلام میکند. تلفات و مجروحان غیرنظامی این اقدام تروریستی تکاندهنده بوده است. اکنون دلهای ما با قربانیان و خانوادههای آنها است.»
در سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی، در حالی که در جریان انفجار در مراسم حکومتی کرمان بیش از ۱۰۰ تن از حاضران از جمله دستکم شش کودک کشته شدند، تصاویر رسیده به صدای آمریکا نشان میدهد که برخی شهروندان مخالفان جمهوری اسلامی تصاویر قاسم سلیمانی را در برخی شهرهای ایران به آتش کشیدهاند.