چرا «صدا و سیما» مناظره برگزار نمی کند

یکی از ویژگی های نظام های خودکامه، تلقی وارونه آنها از مفاهیم کاربردی بشری است. مفاهیمی چون دموکراسی یا آزادی وقتی در چارت این قدرت ها باز تعریف می شود با معنای واقعی اش، فرسنگ ها فاصله دارد.

این نظام ها، مثلا انتخابات برگزار می کنند اما در نهایت اراده سلطان، شاه، رهبر یا قاعد، نتیجه انتخابات را تایید می کند. مثلا «صدام حسین» رییس جمهوری سابق عراق، اندکی پیش از حمله آمریکا و دیگر کشورهای متحد در سال ۲۰۰۳ در یک انتخابات خود را حائز حدود صد درصد آرای واجدین شرایط اعلام کرد.

مثالی که این روزها توجه من را به خود جلب کرده، بحث مناظره های تلویزیونی در انتخابات ایران است.

در ایران فقط یک شبکه رادیو تلویزیونی – صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران- اجازه فعالیت دارد. طبیعی است که نامزدها تنها امکان تبلیغ در این شبکه را دارند. یکی از کارکردهای خوب در انتخابات قبل ایران، برگزاری مناظره های تلویزیونی بود.

مناظره تلویزیونی بین نامزدهای انتخابات، سنتی از آمریکاست که حدود نیم قرن در این کشور تجربه می شود.

تجربه ایرانی آن در سال ۸۸، جالب بود. افشاگری و حملات احمدی نژاد علیه دیگران و جواب نامزدها از یکسو فضای انتخابات را هیجانی کرد و از طرفی چون خیلی ها امکان دفاع از خود در صدا و سیما را نداشتند، عملا این اقدام -افشاگری- به امتیازی برای محمود احمدی نژاد تبدیل شد. البته دل مسوولان جمهوری اسلامی، به حال کسانی که از آنها آبرویی در آن اتهام زنی ها ضایع شد، چندان نمی سوزد بلکه بیشتر نگران فاش گویی برخی نامزدها بوده اند.

در واقع، در نظام های سیاسی همچون جمهوری اسلامی که شفافیتی بین رفتار و عملکرد مسوولان با مردم نیست، نظام سعی می کند پرونده تخلفات و مشکلات را از دید عموم مخفی کند و یا اگر پرونده ای مثل اختلاس سه هزار میلیارد تومانی علنی شود، مانند آنچه آیت الله خامنه ای گفت، «کش» داده نمی شود.

تجربه سال ۸۸، مسوولان جمهوری اسلامی را نگران کرده و قید برگزاری مناظره جدید را زده اند. بجای آن برنامه ضبط شده ای از نامزدها خواسته اند که خودشان بگویند، جواب بدهند و دفاع کنند.

برگزاری مناظره از سوی برگزار کنندگان انتخابات در ایران، یک تهدید تلقی شده است این در حالیست که مناظره نه تنها تهدید نیست بلکه یک فرصت طلایی برای مردم است که با مقایسه نامزدها، تصمیم نهایی خود را بگیرد.

یکی از دلایلی که مسوولان جمهوری اسلامی برای لغو مناظره ها اعلام کردند، تعداد زیاد نامزدهاست. چون در این انتخابات ۸ نامزد حضور دارند.

این بهانه است. بگذارید از آمریکا مثال بزنم. در سال ۲۰۱۱، حزب جمهوریخواه به تنهایی هشت نامزد داشت که قرار بود از بین آنها چندین انتخابات داخلی برگزار شود تا در نهایت یکی از آنها رقیب باراک اوباما شود. چندین جلسه مناظره برگزار شد. این عکس یکی از این مناظره ها در سال ۲۰۱۱ است.


البته شکل مناظره با آنچه در مناظره های کلاسیک برگزار می شود فرق داشت. بجای رقابت دو به دو، همه هشت نامزد، در مقابل سوال مجریان حرفه ای و حضار قرار می گرفتند. هر کدام جواب می دادند و اگر لازم بود به دیگری جواب می دادند.

در همین مناظره ها بود که «میت رامنی» به نسبت سایر رقبا خوش درخشید و برای رقابت با باراک اوباما، از سوی حزب جمهوری خواه نامزد شد.

به هرحال، اراده مسوولان جمهوری اسلامی برای برگزار نکردن مناظره ها، حتی در همین انتخابات به نفع مردم نیست.