یک روزنامه اقتصادی چاپ تهران در گزارشی با مقایسه آمارهای صادرات و واردات گمرک ایران و برخی شرکای تجاری از یک حفره آماری قابل توجه پرده برداشته و نوشته است اقتصاد ایران در «تله تحریم و ارز چند نرخی گرفتار شده است.»
روزنامه «دنیای اقتصاد» در این گزارش که روز شنبه ۱۲ اسفند ماه منتشر شده نوشته است بررسی ارقام اعلامی گمرک ایران و چین در سال۲۰۲۳ میلادی، حداقل ۱۴ میلیارد دلار اختلاف را نشان می‌دهد.
در این گزارش اعلام شده که دو عامل مختص به ایران یعنی تحریم و ارز چند نرخی نقش اساسی در این پدیده دارد.
برهمین اساس گزارش نویس تاکید کرده است که تحریم‌ها باعث شده که عمده تجارت ایران به صورت دومرحله‌ای انجام شود؛ به این معنی که در واردات و صادرات ایران حداقل یک کشور ثالث حضور دارد.
سیاست‌های ارزی نیز به عنوان دومین عامل اعلام شده که به این مشکل دامن زده است. گزارش «دنیای اقتصاد» به رویکرد بانک مرکزی انتقاد کرده و اشاره کرده که پیمان‌سپاری ارزی باعث کم‌اظهاری در صادرات و معادلات تخصیص ارز نیز باعث بیش‌اظهاری در واردات شده است.
این روزنامه تاکید کرده که آمار ارزش صادرات ۱۱ ماهه سال ۲۰۲۳ در ایران نزدیک به ۷/۷ میلیارد دلار بیشتر از آمارهای طرف چینی در ۱۲ ماهه ۲۰۲۳ است. همچنین در سمت واردات از چین، آمارهای ۱۱ ماهه ایران ۶/۳ دلار از آمارهای گمرک چین در کل سال ۲۰۲۳ بیشتر است.
در این گزارش به تجارت ایران و بریتانیا نیز اشاره شده و تاکید شده است که کل ارزش صادرات کالا از ایران به بریتانیا معادل ۱۷ میلیون پوند و واردات از این کشور معادل ۷۳ میلیون پوند محاسبه شده است. این در حالی است که بر اساس آمارهای نیمه نخست سال جاری ایران ۴۹۹ میلیون دلار از انگلستان (یکی از چهار بخش بریتانیا) کالا وارد کرده است. در واقع رقمی که ایران برای ۶ ماه محاسبه کرده، معادل بیش از ۵ برابر رقم اعلام شده بریتانیا در مدت یک سال است.
کارشناسان بر این باورند فارغ از موضوع تحریم و آسیب‌های آن، دو مرحله‌ای شدن تجارت با کشورها و حضور شخص یا کشور ثالث برای انجام تبادلات هزینه‌های بسیاری را بر اقتصاد ایران تحمیل کرده است.
روزنامه «دنیای اقتصاد» در شماره ۸ اسفند ماه خود نیز نوشته بود که تحریم‌ها موجب «افزایش ریسک و نااطمینانی» در اقتصاد ایران شده‌اند؛ افزایش ریسک از مهم‌ترین عواملی است که تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش تولید را در ایران کاهش داده و بسیاری از افراد به‌جای تولید ترجیح می‌دهند به سفته بازی و دلالی روی بیاورند.
همچنین عباس آرگون، عضو اتاق بازرگانی در رابطه با تجارت ایران گفته است که تحریم باعث شده کالا گران وارد کنیم و ارزان صادر کنیم.
جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست که به دلیل برنامه هسته‌ای مشکوک، حمایت از تروریسم و نقض گسترده حقوق بشر توسط سازمان ملل متحد، آمریکا، اتحادیه اروپا و برخی دیگر از کشورها تحت تحریم قرار دارد. علاوه بر تحریم‌ها، قرار داشتن نام ایران در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی، اف‌ای‌تی‌اف، سبب شده تا مناسبات مالی با ایران با ریسک بالایی مواجه باشد و همین موضوع تاثیر مستقیم در اقتصاد ایران داشته است.
