روز ۱۷ ماه مه روز جهانی مقابله با همجنسگرا هراسی، دوجنسگرا هراسی، و ترنسهراسی است.
در چنین روزی در سال ۱۳۶۹ (۱۹۹۰ میلادی) سازمان بهداشت جهانی رابطه با همجنس را از فهرست اختلالات روانی حذف کرد و آن را گرایشی طبیعی از جنسیت انسانی شناخت. اکنون در بیش از سی کشور جهان ازدواج با همجنس، قانونی شناخته شده ولی همچنان در بسیاری کشورها، از جمله ایران، همجنسگرایی جرم محسوب می شود و میتواند مجازات اعدام را در پی داشته باشد.
اعضای جامعه اقلیتهای جنسی و جنسیتی با واژه «کوییر» هم شناخته میشوند.
صدای آمریکا روز جمعه ۲۸ اردیبهشت در ویژه برنامهای تحت عنوان «عشقهای قدغن» درباره چالشهای جامعه اقلیتهای جنسی و جنسیتی با غزاله کریم پور، روانشناس ساکن سانفرانسیسکو، و علی همدانی، خبرنگار آزاد و عضو جامعه «الجیبیتی کیو»، گفتوگو کرد.
غزاله کریمپور درباره معنای واژه کوییر به صدای آمریکا میگوید که این کلمه در اصل به معنای «غیر عادی و عجیب» در اواخر قرن نوزدهم برای اشاره به افرادی که به هر شکلی مانند اکثریت جامعه نبودهاند، به کار میرفت و بار تحقیرآمیز و منفی داشت. ولی در اواخر دهه ۱۹۸۰ میلادی بازپسگیری شد و تلاش بر این بود که از معنای منفیاش فاصله بگیرد. به گفته او، این واژه اکنون مانند چتر زیرمجموعههای متنوعی از اقلیتهای جنسی و جنسیتی را زیر خود جای میدهد.
علی همدانی، خبرنگار و عضو جامعه «الجیبیتی کیو»، نیز در گفتوگو با صدای آمریکا درباره تجربهاش به عنوان یک کودک متفاوت، از برخورد معلم ادبیاتش در سال سوم راهنمایی میگوید و این که معلم به او گفته که «عقبمانده ذهنی است و عمر زیادی نخواهد داشت و بهتر است ترک تحصیل کند» و اینکه این حرفها چه طور او را به سوی یک زندگی زیرزمینی سوق داده است. اما و به دانشگاه رفته و دکترای دامپزشکیاش را گرفته است؛ چرا که میخواسته ثابت کند که یک «عقب مانده» هم می تواند «دکتر» شود.
او از تجربه مواجههاش با واژه «گِی» در یک برنامه ماهوارهای و سپس جستو جوی این کلمه در اینترنت تازه راهیافته به خانه ایرانیان میگوید و از کشف «چترومی» در «یاهو مسنجر» که در آن گروهی دویست و چند نفره از دگرباشان ایرانی مشغول تایپ پیام هایشان بودهاند.
غزاله کریمپور میگوید که مسئله ترس مردم از چیزی که نمی شناسند و به آن عادت ندارند، خاص ایران نیست و حتی هنوز در آمریکا و حتی در «بی اریا»ی سانفرانسیسکو – که از مناطق بسیار پیشرفته ایالات متحده محسوب می شود – مشاهده می شود. این ترس را بسیاری در درون خودشان نگه می دارند – حتی پدر و مادرهایی که کودکانی با این گرایش دارند – و عدهای هم آن را ابراز میکنند و دربارهاش حرف می زنند.
علی همدانی از زندگی دوگانهاش بعد از کشف جامعه «الجیبیتی» ایران میگوید؛ یک زندگی آنلاین و یک زندگی واقعی «که فاصلهای بسیار زیاد با هم داشتند» ولی در ضمن تاکید میکند که با کشف این جامعه «دیگر تنهایی را حس نمیکرده است.»
او از پیدا کردن اولین دوستانش در دانشکده میگوید و از اولین پادکستهایش و پیغامی که برای بهزاد بلور، خبرنگار رادیو بیبیسی فارسی، میفرستد و دستگاه ضبطی که برایش ارسال میشود تا گزارش تهیه کند و او اولین گزارشش – و اولین گزارش از جامعه «الجیبیتی» ایرانی - را از یک مهمانی دگرباشان در تهران تهیه میکند. گزارشی که در آن اعضای این جامعه صداهای سالها در گلوماندهشان را به گوش شنوندگان میرسانند و از تلاش مداومشان برای توجیه خودشان برای دیگران میگویند.
غزاله کریمپور هم بر چنین حالتی در جامعه «الجیبیتی» مهر تایید میزند و میگوید که اعضای این جامعه با توجه به محدودیتهایی که با آن مواجه بوده و هستند، در تلاشاند که خود را از طرق دیگر به جامعه اثبات کنند و به شکلی مداوم برای جلب محبت و موافقت دیگران تلاش میکنند. او البته به وجه دیگری هم اشاره میکند و آن مسئله «تراما» است که به گفته او از لایههای زیرین همه این تلاشها را هدایت میکند و علت اصلی آن هم همین پذیرفته نشدن از سوی جامعه است.
علی همدانی از شناساییاش توسط وزارت اطلاعات و بازجوییاش توسط عوامل این وزارتخانه و فشردناش در ماشین «دشمنسازی» جمهوری اسلامی میگوید که در نهایت به خروج او از ایران منجر میشود.
او البته خود را خوشبخت می داند که خانواده اش تحصیلکرده و فرنگ رفته بودهاند و در پشت پرده آهنین جمهوریاسلامی امکان رابطه با خارج از ایران را برای او فراهم میکردند، و او را درک میکرده و میپذیرفتهاند و برخورد خشونتآمیزی با او نداشتهاند و با تاسف از این میگوید که همه چنین خوشبخت نیستند. او از آرزویش برای این که بتواند بدون ترس از قضاوت مردم خودش باشد، میگوید.
دکتر غزاله کریم پور در پاسخ به این پرسش که افراد جامعه چه باید بکنند که به جامعه «الجیبیتی» احساس «دیگری بودن» ندهند، به صدای آمریکا گفت: «همین پرسش اولین قدم است.» و تاکید میکند که خوب است همه «از درون خودمان شروع کنیم. کنجکاو باشیم و قضاوتهایمان را زیر نظر بگیریم... و بدانیم قضاوتهایمان چه طور روی رفتارمان و روی تصمیمگیریهایمان تاثیر میگذارد. به اطلاعاتمان اضافه کنیم و بدانیم که ما مسئول اطلاع رسانی به خودمان هستیم نه دیگران... و سوالهایی نپرسیم که موجب رنجش دیگران شود.... پاسخ سوالهایمان را در اینترنت پیدا کنیم. سوالهای شخصی نکنیم.... فقط بپرسیم: چه کمکی میتوانم بکنم.»
او اضافه میکند: «به ترسهایمان آگاه باشیم... و اجازه ندهیم ترس برایمان تصمیم بگیرد.»
و توصیهاش به پدر و مادرها این است که به کودکانشان احترام بگذارند و آنها را جدی بگیرند و حتی وقتی با آنها مخالفند آنها را تحقیر و به آنها توهین نکنند و «اجازه بدهند که عشقشان به فرزندانشان راه را به آنها نشان بدهد» به ویژه اگر موضوع بر سر هویت جنسی فرزندانشان است.
هفدهم ماه مه مصادف با ۲۷ ماه اردیبهشت، به عنوان روز جهانی «مبارزه با همجنسگراهراسی، ترنسهراسی و دوجنسگراهراسی» نام گرفته است.
مضمونی که امسال برای روز جهانی «مبارزه با همجنسگراهراسی، ترنسهراسی و دوجنسگراهراسی» انتخاب شده «هیچکس عقب نمیماند: برابری، آزادی و عدالت برای همه» است.
در این روز که به مناسبت تصمیم سال ۱۹۹۰ سازمان بهداشت جهانی برای حذف همجنسگرایی از فهرست «اختلالات روانی» ایجاد شده است، هر سال برنامههایی در سراسر جهان برای پایان دادن به تبعیض و خشونت علیه اقلیتهای جنسی و جنسیتی برگزار میشود.
سیاستگذاران، رهبران، رسانهها و عموم مردم در این روز برای رسیدگی به نیاز فوری به مبارزه با خشونت و تبعیض علیه اقلیتهای جنسی و جنسیتی و ایجاد جوامعی فراگیر و غنی شده با تنوع آنها، فراخوانده میشوند.
۶۱ کشور عضو سازمان ملل متحد، روابط با همجنس را چه بر اساس قانون و چه در عمل جرمانگاری میکنند و دستکم ۵۹ کشور در زمینه آزادی بیان در رابطه با مسائل جنسی و تنوع جنسیتی محدودیتهایی دارند.
تا به امروز، ۱۶ کشور عضو سازمان ملل در سطح ملی ممنوعیتهایی را برای آنچه به اصطلاح «درمان برای تبدیل» میخوانند اعمال کردهاند و ۹کشور نیز محدودیتهایی سراسری در مداخلات غیرضروری برای جوانان بیناجنس یا اینترسکس وضع کردهاند.
گروهی از کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل متحد در بیانیهای به مناسبت روز جهانی «مبارزه با همجنسگراهراسی، ترنسهراسی و دوجنسگراهراسی» تأکید کردند که تبعیض سیستماتیک، تهدید و تجربه مستقیم خشونت برای بسیاری در سرتاسر جهان یک واقعیت است، و تحقق حقوق بشر آنها را در شرایطی که افراد اقلیت جنسی و جنسیتی با خطر کشته شدن از جمله از طریق اعدامهای خودسرانه مورد تأیید حکومت در برخی کشورها مواجه هستند، تضعیف میکند.
جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، به مناسبت روز جهانی «مبارزه با همجنسگراهراسی، دوجنسگراهراسی، و ترنسهراسی»، پیامی منتشر کرد.
آقای بایدن در پیام خود گفت که دولت او حمایت و همبستگی خود را با اقلیتهای جنسی و جنسیتی در سراسر جهان اعلام میکند، زیرا «آنها به دنبال زندگی کامل، و عاری از خشونت و تبعیض هستند». او در ادامه میافزاید که این یک موضوع «حقوق بشری» است.
جو بایدن در بخش دیگری از پیام خود گفت که ایالات متحده افراد و گروههایی را که در سراسر جهان در تلاش برای دفاع از حقوق اقلیتهای جنسی و جنسیتی در مکانهای در معرض خطر هستند، تحسین میکند. او در ادامه افزود که ما قدردان خدمات روزانه اقلیتهای جنسی و جنسیتی در سراسر کشور هستیم.
جو بایدن در بخش دیگری از پیام خود گفت که «امروز سیامین سالگرد تصمیم عاقلانه و دیرهنگام سازمان بهداشت جهانی برای حذف «همجنسگرایی» بهعنوان یک اختلال روانی است. او در ادامه افزود که این یک پیروزی بزرگ برای اقلیتهای جنسی و جنسیتی، و مدافعان حقوق بشر در همه جا بود.
به گفته رئیسجمهوری آمریکا، ۳۰ سال بعد تلاش برای «برابری» همچنان ادامه دارد و دولت بایدن-هریس افتخار میکند که بخشی از این فرآیند است.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز به مناسبت روز جهانی «مبارزه با همجنسگراهراسی، دوجنسگراهراسی، بیناجنسهراسی، و ترنسهراسی» بیانیهای منتشر کرد.
این وزارتخانه بار دیگر بر تعهد خود در مخالفت با خشونت و تبعیض علیه اقلیتهای جنسی و جنسیتی در سراسر جهان تأکید کرده است.
در بخشی از این بیانیه گفته میشود که وزارت امور خارجه آمریکا به صراحت اعلام میکند که اقلیتهای جنسی و جنسیتی سزاوار به رسمیت شناخته شدن حقوق بشر جهانی و کرامت انسانی خود هستند.
وزارت امور خارجه آمریکا در بخش دیگری میگوید که به دفاع از حقوق اقلیتهای جنسی و جنسیتی در سراسر جهان ادامه خواهد داد، زیرا نه تنها یک الزام اخلاقی است، بلکه به تقویت دموکراسی، امنیت ملی، ارتقای سلامت جهانی، و توسعه اقتصادی، کمک میکند.
ولکر ترک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد هم به مناسبت روز جهانی مبارزه با همجنسگراهراسی، ترنسهراسی و دوجنسگراهراسی گفت در برخی از کشورها، قوانین «وحشتناکی» تصویب شده که مجازات اعدام را برای رابطه با همجنس اعمال میکند و بحث عمومی و مطالب آموزشی در مورد حقوق اقلیتهای جنسی و جنسیتی در آن کشورها ممنوع است.