وقتی افراط گریان سنی در بخش هایی از سوریه و عراق اعلام خلافت کردند، نفرات شان بر اساس برآورد سازمان سیا به ۳۰ هزار تن بالغ می شد. بمباران های هوایی ائتلاف به رهبری آمریکا شاید بتواند تب پیوستن به این دولت خودخوانده اسلامی را مهار کند.
اما یک جوان سوری که از آنها جدا شده است می گوید برای کسانی که به این گروه پیوسته اند، ترک داعش سخت هراس آور است.
او می گوید «داعش هرکه را که به او نه بگوید می کشد»، «همه باید با آنها باشند».
به گفته دبورا اموس، خبرنگار رادیوی مردمی ملی آمریکا یا «ان پی آر»، این جوان ۲۷ ساله فراری که نمی خواهد نامش گفته شود، به هنگام گفت و گو با وی سخت مضطرب است. ریشش را از ته تراشیده و موهایش را ژل زده است. ظاهرش با دیگر مشتریانی که در هوای آزاد در کافه ای در یک شهر مرزی ترکیه نشسته اند، تفاوتی ندارد.
تنها دوسه هفته پیش این جوان سوری، خود یک شورشی پیکارجوی داعش در استان دیرالزور در شرق سوریه بود. اما پس از آن که از مرز ترکیه گذشت، فورا ریش بلندش را ازته تراشید تا مثل بقیه باشد.
او می گوید:« اگر با آنها مخالفت کنی می کشندت».
می گوید وقتی که درفکر نقشه فرار بوده «تمام مدت می ترسیدم». او با پرداخت پول به یک قاچاقچی خود را به ترکیه رسانده است.
اکنون، خود را از خبرچین های داعش که به گفته او در بسیاری از شهرهای هم مرز با ترکیه پراکنده اند، پنهان می کند.
«تمام مدت با خودم فکر می کردم که اگر مرا بگیرند سرم را می برند.»
او می گوید با فراریان به خشونت تمام برخورد می شود. در نظر داعش کسانی که با ایدئولوژی آنان مخالف باشند کافر حساب می شوند. یعنی دیگر مسلمان نیستند و «قتلشان واجب است.»
از شورشی عادی تا افراطی
داستان او از سه سال پیش آغاز شد که در مخالفت با بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، به شورشیان پیوست. همراه با دیگر مردم دیرالزور علیه حکومت ستمگر در تظاهرات شرکت کرد، اما چیزی نگذشت که دستگیر شد.
۱۱ ماه در زندان بود. شکنجه شد. وقتی آزاد شد به یک شورشی تندرو تبدیل شده بود.
می خواهد در منطقه بجنگد، و به یکی از واحدهای ارتش آزاد سوریه که در استان آنها تشکیل شده بود می پیوندد. اما مانند بسیاری از جوانان شورشی جذب گروه های تندروتر اسلامی شورشی می شود که هم تسلیحات و هم بودجه بیشتری داشتند.
پس به جبهه النصره، گروه شورشی مرتبط با القاعده می پیوندد و درنهایت وقتی گروه داعش به قدرتمندترین نیروی دیرالزور تبدیل می شود، جزو آنها می شود.
داعش از پول و اسلحه لبریز است. این جوان ماهانه ۶۰۰ دلار از داعش مقرری می گیرد. او که پیشتر کارگر ساختمانی بوده می گوید این پول از همه آنچه با کار در تمام عمرش به دست آورده بود، بیش تربود. برای جایی مثل دیرالزور یک ثروت به شمار می رفت.
«در اوایل از این که با داعش بودم خوشحال بودم». ورود او به داعش با ۴۰ روز اقامت در اردوگاه مذهبی برای درک و جذب ایدئولوژی داعش آغاز می شود. معلمش مردی بسیار جذاب واهل عربستان سعودی است. «آن قدر مهربان و متقاعدکننده بود که اگر ازم می خواست حاضر بودم بمب گذار انتحاری بشوم».
او سپس به نکته ای اشاره می کند که از زبان سوری های دیگری که تحت حکومت داعش زندگی کرده اند شنیده ایم. «آن ها بیش از هرچیز بر جوانان و بچه ها توجه دارند»
این پیکارجویان جوانان را هدف قرار می دهند تا دکترین خود را به آنان تلقین کنند، آنان را از ساختارهای سنتی قدرت بگسلند و رابطه شان را با خانواده یا طایفه خود قطع کنند.
«می توانند فکرشان را عوض کنند. آن ها را متقاعد به رها کردن پدرومادر و جنگیدن و جان باختن در راه داعش می کنند.»
تعداد نفرات داعش پس از آن که این گروه اختیار استان را به دست گرفت ظرف چندین ماه رو به ازدیاد گذاشت. با گذشت زمان به گفته او«داعش اختیار همه جنبه های زندگی مردم را در نقاط تحت کنترل به دست گرفت»
پیکارجویان آسیاب های آرد و نانوایی ها را در اختیار گرفتند. چاه های نفت را که رژِیم اسد رها کرده بود و قبایل برای گذران معاش در اختیار خود گرفته بودند، تصرف کردند.
داعش همچنین شبکه ای از عملیات پالایشی نفت خام را در اختیار گرفت که بنزین و سوخت حرارتی تولید می کرد تا نیازهای جمعیت روبه رشد تحت کنترل آنان را رفع کند.
در آغاز این جوان سبعیت مفرط و خشونت های گروه را به پای اشتباه های فردی «امیر» ها-عنوان مذهبی فرماندهان- می گذارد.
«می دیدم که خیلی کارهای بدی می کنند ولی در آن زمان اعتقاد داشتم که این ها اشتباه های فردی ست و داعش خوب است»
اما گسست نهایی پس از مشاهده کشتاری ست که در دیرالزور شاهد آنست. کشتار مردان قبیله الشیطات در رسانه های عربی گزارش می شود. ویدیوهای وحشتناک سربریدن مردان قبیله نشان داده می شود. بیش از ۷۰۰ شیطاتی که بیشترشان غیرنظامی بودند به قتل می رسند. این پیامی به دیگر قبایل بود که بدانند کمترین مقاومت با سخت ترین برخورد پاسخ گفته می شود.
جوان گریخته از داعش می گوید «ما جنازه زنان، پیرمردان، پیرزنان و کودکان را می دیدیم و هر شورشی داعش که از کشتن زنان و کودکان شکایت می کرد، کشته می شد».
او می گوید برای نخستین بار پس از پیوستن به داعش بیش از آن که تحت تاثیر دکترین داعش باشد از هم پشتی قبیله ای متاثر می شود. او اکنون به غلط بودن این دکترین پی برده است. می داند که خوش اقبال بوده که فرار کرده، اما از داوطلبان جدید می گوید که همچنان می خواهند برای داعش بجنگند و بمیرند.
