مقاله آنا بورشچاوفسکایا در نشریه هیل
با پیشروی پیوسته دولت اسلامی عراق و شام (داعش) در عراق که توسط القاعده تامین می شود، دولت ضعیف شده نوری المالکی، نخست وزیر عراق برای دریافت کمک های نظامی به روسیه رو آورده است. دلیلی که دولت عراق برای این کار بیان کرده چه بود؟ جنگنده های آمریکایی با سرعت لازم تحویل عراق نمی شوند. روسیه، از سوی دیگر، فورا به کمک عراق آمده است، یا دست کم اینطور به نظر می رسد.
به گفته تئودور کاراسیک، مدیر بخش تحقیقات «موسسه تحلیل نظامی خاور نزدیک و خلیج (فارس)» در دوبی، «یک روز پس از آنکه معاون وزیر امورخارجه روسیه گفت مسکو همینطور کنار نمی ایستد، کرملین اولین سوخو از ۲۵ سوخو را به عراق تحویل داد.» تئودور کاراسیک گفت تحویل هواپیمای سوخو، برای نشان دادن اقدام سریع کرملین در مورد کمک به دولت عراق برای مبارزه با اپوزیسیون است.
به گفته کاراسیک، نکته مهم این است که این حرکت روسیه بخشی از این موضوع را تضمین می کند که هر دولتی در آینده در بغداد روی کار بیاید، به تجهیزات نظامی روسیه وابسته خواهد بود. کاراسیک می گوید این حرکت، یک اقدام تجاری معمول هوشمندانه ای است.
من قبلا ام درباره افزایش نفوذ روسیه در خاورمیانه، از جمله در عراق، در شرایط عقب نشینی آمریکا از منطقه نوشته ام که دولت عراق، در فضایی که آمریکا تردید کرده است، برای دریافت کمک به روسیه رو آورده است. این جدیدترین نمونه از این روند [افزایش نفوذ روسیه در منطقه] است و سیاست گذاران آمریکایی باید نگران آن باشند.
دخالت ولادمیر پوتین در عراق به دو چیز بر می گردد: حفاظت از منافع انرژی خود، و نفوذ پیدا کردن به قیمت اینکه غرب هزینه آن را بپردازد. حتی اگر دید رهبران غربی این چنین نباشد، پوتین به این وضعیت نگاهی رقابتی دارد که یک طرف برنده و طرف دیگر بازنده شود.
در مورد منافع انرژی پوتین: عراق به سوریه و ایران متصل است. در سال ۲۰۱۰ دولت های عراق، ایران و سوریه قرار دادی ۱۰ میلیارد دلاری امضا کردند که بر اساس آن یک خط لوله انتقال گاز طبیعی، اروپا را به میدان گازی پارس جنوبی متصل می کند. بر اساس گزارش های رسانه ای، این خط لوله بین سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ افتتاح می شود. برای اقتصاد مشکل دار روسیه که بیشتر به درآمد های ناشی از نفت و گاز متکی است، اتصال به این خط لوله از نظر استراتژیک مهم است. این توافق به روسیه اجازه می دهد که نفوذ خود را روی خط لوله و از آنجا روی اروپا حفظ کند. به طور سنتی اروپا مشتری گاز روسیه است اما تلاش دارد تا وابستگی خود را به روسیه کاهش دهد.
در این میان قطر که دومین میدان بزرگ گاز جهان را دارد، به دنبال مسیر دیگری برای انتقال گاز به اروپا است، از طریق عراق و ترکیه و با دور زدن ایران و سوریه. چنین مسیری، اگر شکل واقعی به خود بگیرد، به طور موفقیت آمیزی وابستگی اروپا به گاز روسیه را کاهش می دهد. حفظ منافع انرژی پوتین در مقابل منافع انرژی قطر، دلیل دیگری است که پوتین برای ورود به عراق دارد.
دلایل چندانی وجود ندارد که باور کنیم کمک روسیه در نهایت باعث محدود شدن نفوذ اسلامگرایان تندرو در عراق و منطقه خواهد شد. اگرچه پوتین نگران اسلامگرایان در روسیه است، وقتی منافعش ایجاب کند، تردیدی برای برخورد با اسلامگرایان در خارج ندارد و یا دست کم چشم خود را به روی آنها می بندد.
برای مثال، پیش از جنگ داخلی سوریه، مسکو هیچ مطلبی علیه تسهیل ورود بمب گذاران انتحاری از سوریه به عراق توسط رژیم سوریه بیان نمی کرد. پوتین همچنین به فراهم کردن پوشش دیپلماتیک برای حزب الله و ایران ادامه می دهد. رهبران حماس در سال های اخیر بارها به مسکو رفته اند. گزارش شده است که خالد مشعل، رهبر حماس ماه ژوئیه امسال به دعوت کرملین به روسیه می رود.
پس از آنکه بحران عراق در ماه ژوئن امسال آغاز شد، سرگی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه، واکنشی نیش دار از نوع «بهت گفته بودم» نشان داد.
السکاندر لوکاشیویچ، سخنگوی سرگی لاوروف دربیانیه ای گفت: «لازم است در مورد اینکه چقدر نشست و برخاست کردن با افراط گرایان از همه طیف ها...و دخالت کردن، از جمله با زور، در امور داخلی کشورهای مستقل خطرناک و غیرقابل قبول است به نتیجه درستی برسیم.» سرگی لاورف، وزیر امورخارجه روسیه نیز گفت: «اتفاقی که در عراق رخ می دهد، نمایش شسکت کامل ماجراجویی است که ابتدا توسط آمریکا و بریتانیا آغاز شد.»
این اظهارات تنها بداندیشی و دو رویی دولت روسیه را نشان می دهد. در این فضا، دخالت مسکو در عراق نهایتا باعث فرسایش نفوذ آمریکا در متحدان سنتی اش می شود.
