لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۴ خرداد ۱۴۰۳ ایران ۱۲:۲۳

چالش باراک اوباما برای تحریم نفت ایران


باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا چند هفته پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با تصمیم بسیار مهم و محوری تحریم نفت ایران روبرو خواهد بود. خبرگزاری رویترز در گزارشی در این مورد می نویسد چالش آقای اوباما این است که باید بین اعمال فشار بر ایران و ممانعت از افزایش غیرقابل کنترل نفت توازن ایجاد کند.

دولت ایالات متحده زمانی می تواند معافیت های شش ماهه تحریم های واشنگتن را تمدید کند که مطمئن شود چین، کره جنوبی، هند و کشورهای دیگر از خرید نفت از ایران خودکفا شده اند.

احتمال دارد اقدام سخت گیرانه برای قطع مناسبات این کشورها با صنعت نفت ایران، قیمت سوخت را به طور قابل توجهی افزایش دهد و این افزایش قیمت در نهایت به سود ایران و به ضرر متحدان آمریکا تمام خواهد شد. از سویی دیگر، اتخاذ موضع نرم نیز انتقاد کنگره و اسراییل را برخواهد انگیخت.

ایالات متحده و اتحادیه اروپا به هدف قطع درآمدهای نفتی ایران و فشار بر ایران برای توقف برنامه غنی سازی اورانیوم در سطوحی که در ساخت سلاح های اتمی مورد استفاده قرار می گیرد، تحریم های اقتصادی سنگینی را علیه ایران اعمال کرده اند. تهران ادعا می کند برنامه هسته ای ایران اهداف صلح آمیز دارد و برای مصارف غیرنظامی است.

براساس مفاد اسناد رسمی تحریم های ایران، واشنگتن باید به طور مداوم حلقه صادرات (نفت) ایران را «تا سطح توقف کامل» خرید تنگ تر کند و واردکنندگان ناچار شوند حجم و قیمت خرید خود را به طور قابل توجهی کاهش دهند تا مشمول «استثناها» شوند.

اما دولت ایالات متحده بر اساس قانون برای اجرای مفاد تحریم ها از نوعی آزادی برقراری توازن و اتخاذ یک موضع میانه روتر برخوردار است. برخلاف تصور و پیش بینی بسیاری از کارشناسان، تحریم های ایران موثر و کارساز بوده اند.

براساس قانون تحریم ها، واردکنندگان (نفت) باید ثابت کنند که هر شش ماه حجم واردات خود را «به طور قابل توجهی» کاهش داده اند. دولت ایالات متحده سطح و میزان کاهش «قابل توجه» را تعیین می کند.

یک مقام دولت ایالات متحده به شرط افشا نشدن نامش به خبرگزاری رویترز گفته است «نکته اصلی این است که ما می خواهیم شاهد کاهش مداوم و تدریجی (واردات نفت) باشیم. هدف این است».

صادرات نفت ایران طی ماه گذشته به ٨٦٠ هزار بشکه در روز و به پایین ترین سطوح سال های اخیر رسید. صادرات نفت ایران در پایان سال ٢٠١١، ٢̷٢ میلیون بشکه در روز بود. این کاهش بسیار چشمگیرتر از سطوحی است که کارشناسان پیش بینی کرده بودند.

روزنامه نیویورک تایمز روز یکشنبه ٢١ اکتبر گزاش داد که ایالات متحده و ایران برای برگزاری مذاکرات دوجانبه خصوصی در مورد برنامه اتمی ایران به توافق دست یافته اند. تهران و واشنگتن این گزارش ها را انکار کردند.

کاهش بازده

ماه دسامبر ضرب الاجل تعیین استثناهای جدید (واردات نفت ایران) برای کشورهایی همچون چین، هند و کره جنوبی است.

مارک دوبویتز، رئیس «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» و یکی از هواداران سرسخت تشدید تحریم ها علیه ایران به رویترز گفته است «به نظر می رسد ما در زمینه صادرات نفت ایران به نقطه کاهش بازده رسیده ایم».

دوبویتز گفته است کاهش واردات جهانی نفت ایران به سطحی بسیار پایین تر از ٨٠٠ هزار بشکه در روز مستلزم تلاش بسیار است. نمایندگان قانونگزار (کنگره) هم اکنون توجه خود را به تحریم های جدیدی معطوف کرده اند که با سرعت بیشتری به ذخایر (مالی) خارجی تهران لطمه خواهد زد.

همه کشورهای واردکننده عمده نفت تا به حال از تحریم ها مستثنی بوده اند. ایالات متحده بدون اعمال این استثناها، از اختیارات کامل برخوردار است تا بانک های خارجی را که مبادلات نفتی نظام مالی ایالات متحده را انجام می دهند، در فهرست سیاه تحریم ها قرار دهد.

جف کولگان، استاد دانشگاه آمریکایی در واشنگتن می گوید «قانون (تحریم ها) در مورد میزان و سطوح واردات (نفت) بسیار مبهم است».

ژاپن که برای اولین بار در ماه مارس مشمول مفاد استثنای قانون تحریم ها شد، واردات خود را تا سطح ١٥ تا ٢٢ درصد کاهش داده است. ژاپن واردات خود را هر ماه، به جز ماه ژوئن، بیش از یک چهارم کاهش داد و در ماه سپتامبر برای دومین بار مشمول استثنای شش ماهه قانون تحریم های ابالات متحده علیه نفت ایران شد.

رابرت مندز و مارک کرک، سناتورهای ایالات متحده قانون تحریم های نفتی ایران را سال گذشته نوشتند. این دو سناتور ایالات متحده به واشنگتن توصیه کردند که حداقل کاهش واردات باید حدود هجده درصد کل سطح واردات کشوری باشد که تمایل دارد از طریق کاهش حجم واردات و تخفیف در قیمت خرید نفت، مشمول استثنای قانون تحریم ها قرار بگیرد.

توازن ظریف

ترور هوسر، یکی از شرکای «گروه رادیوم» شرکت های مشاوره ای اقتصاد و سیاست مستقر در نیویورک می گوید دولت ایالات متحده باید کاهش سطح واردات نفت از ایران را با دقت و احتیاط و با توجه به میزان تاثیر آن بر نوسان قیمت ها مورد بررسی قرار دهد، زیرا افزایش قیمت نفت به سود ایران تمام خواهد شد و به متحدان واشنگتن لطمه وارد می کند و در نهایت تاثیر منفی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت.

آقای هوسر، یکی از مشاوران پیشین وزارت امور خارجه آمریکا می گوید «اگر فشارها بیش از حد افزایش پیدا کنند و قیمت نفت بالا برود، موثر بودن تحریم ها تحت الشعاع قرار می گیرد و حمایت کشورهای دیگر از تحریم ها کاهش پیدا خواهد کرد».

وی میزان موفقیت واشنگتن برای افزایش فشار تحریم ها و نیز توانایی آمریکا برای ثابت نگهداشتن نسبی قیمت بازارهای نفت را مورد پرسش قرار می دهد.

عربستان سعودی برای جبران کاهش نرخ صادرات ایران، با بیشترین سرعت سی سال گذشته نفت استخراج و صادر کرده است. تحلیلگران می گویند ایران که یکی از اعضای اوپک است، برای افزایش ظرفیت صادرات خود با محدودیت های بیشتری برخوردار است.

دولت ایالات متحده به احتمال بسیار برای تمدید استثنای چین با انتقادها و فشارهای سیاسی بسیار جدی روبرو خواهد شد. چین رسما ً با تحریم های ایالات متحده (علیه ایران) مخالفت کرده است، اما پکن پس از کاهش سطح صادرات (نفت از ایران) در نیمه اول سال جاری در ماه ژوئن، یک بار مشمول استثنای قانون تحریم ها شد.

با وجودی که سطح واردات نفت چین از ایران در ماه ژوئن به بالاترین سطح یازده ماه گذشته رسید، نرخ واردات این کشور در ماه ژوییه و اوت به ٢٥ درصد کمتر از میزان واردات دوره مشابهی در سال ٢٠١١ کاهش یافت. نرخ واردات چین از ایران در نیمه اول سال در مقایسه با سال گذشته میلادی، بیست درصد کاهش یافته بود.

یکی از مشاوران ارشد کنگره، به شرط افشا نشدن نامش به خبرگزاری رویترز گفته است «داستان چین خیلی متفاوت است و نگرانی ما این است که دولت (آمریکا) به چین چراغ سبز نشان دهد تا از رویارویی با بزرگترین وام دهنده به آمریکا خودداری کند».

تحلیلگران معتقدند احتمال دارد آمریکا در زمینه تحریم واردات نفت ایران، برای چین استثنا قائل شود. کولگان، استاد دانشگاه آمریکایی معتقد است اگر واشنگتن و پکن وارد یک جنگ بازرگانی شوند، پیامدهای تجاری چنین اقدامی مبهم، اما به احتمال زیاد بسیار بد خواهند بود».
XS
SM
MD
LG