وزیر امور خارجه ایران در نشست شورای راهبردی روابط خارجی در تهران درباره ابعاد حقوقی توافق جامع هسته‌ای ۲۳ تیر ماه، قطعنامه شورای امنیت و همچنین ضمائم آن توضیحاتی داد و گفت توافق وقتی شکل می‌گیرد که طرف مقابل مذاکرات هم احساس کند دستاوردی داشته است.
محمدجواد ظریف در این نشست که روز دوشنبه ۱۲ مرداد برگزار شد و رسانه‌های ایران روز سه‌شنبه جزئیات آن را منتشر کردند، با اشاره به شکل‌گیری پرونده هسته‌ای ایران در بیش از یک دهه پیش، گفت که ۱۲ سال پیش این پرونده یک «صفحه سفید» نبود و دولت یازدهم ناگزیر شد برای حل آن شرایط جدیدی را ایجاد کند.
وی در توضیح گفت: «لذا از ابتدا هیچوقت شما بر اساس یک صفحه سفید برای مذاکره نرفتید که بده بستان کنید؛ مواردی از پیش بود، گروهی که مسئول مذاکره بودند موظف بودند آن واقعیات را به شکلی تغییر دهند یا مدیریت کنند که بر اساس شرایط زمانی آن موقع، کمترین آسیب به کشور برسد.»
به گزارش خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، وزیر خارجه ایران با یادآوری این نکته که این پرونده‌ای نبود که شرایط معمولی داشته باشد، گفت در ۲۰ ماه گذشته که این دولت مسئولیت کار را بر عهده داشت، ما معتقد بودیم با موضوعی روبرو هستیم که به غلط، با غرض، با قلب واقعیات و سوء استفاده از ابزار حقوقی و سواستفاده از ساز و کارهای بین المللی تبدیل شده است.»
آقای ظریف با اشاره به این که در این شرایط و با این سوابق، باید از سوی ایران وضعیت جدیدی ایجاد می‌شد، در ادامه گفت: «وقتی آمریکا تحریم‌هایی به مراتب ریزتر سوار بر قطعنامه شورای امنیت کرد، و گفت کسی نمی‌تواند به ایران بنزین بفروشد، من به یاد دارم که وزیر نفت ونزوئلا در آن زمان اعلام کرد که ایران به بنزین ما احتیاج ندارد، معنی آن چیست؟ یعنی دولت دوست ما در دنیا اعلام کرد که من به ایران بنزین نمی‌فروشم.»
وزیر خارجه دولت روحانی که نقش محوری در گفتگوهای ۲۰ ماهه گروه ۱+۵ با ایران، بویژه مذاکره با جان کری همتای آمریکایی خود برای رسیدن به توافق نهایی داشت، با تاکید بر این که این فضایی که بر علیه ایران بوجود آمده بود باید شکسته می‌شد، گفت که آنچه تندروهای آمریکایی و اسرائیل را نگران کرد، و آنچه البته برخی کشورهای منطقه را بی‌جهت نگران کرد، این بود که این فضا شکسته شد.
محمدجواد ظریف در ادامه در سخنانی که ظاهرا در پاسخ به برخی انتقادات داخلی مبنی بر اعطای امتیازهای زیاد به طرف مقابل بود، گفت: «ما تلاش کردیم نکاتی که مورد نظر آنها بوده، کمی به خودمان نزدیک کنیم؛ و تلاش آنها هم این بوده آنچه که مورد نظر ما بوده به خود نزدیک کنند. توافق این طور شکل می‌گیرد، یعنی شما باید تلاش کنید که طرف مقابل هم احساس کند دستاوردی داشته است.»
وی همچنین خطاب به منتقدان گفت: «اجازه بدهیم مردم این احساس غرور را حفظ و از این فضای تنفسی استفاده کنند.»
وزیر خارجه ایران با اشاره به نتیجه نهایی گفتگوهای دیپلماتیک نزدیک به دو سال اخیر بین ایران و قدرت‌های جهانی تاکید کرد که «باید در یک نقطه طرف مقابل احساس کند دستاوردی دارد و ما هم احساس کنیم دستاوردی داریم و توافق شود.»
آقای ظریف با بیان این که معتقدم که یک تحول عمده‌ای رخ داده است، بالاخره ایران توانسته در برابر قدرت های ظاهری دنیا مذاکره ای کند و بده بستانی انجام دهد، خاطر نشان کرد: «از این به بعد دست ما است که شرایط را تبدیل به یک تهدید کنیم، یا تبدیل به یک فرصت.»
ایران و شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵، شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان، روز چهاردهم ژوئیه (۲۳ تیر ماه) در شهر وین پایتخت اتریش به توافقی جامع و نهایی برای حل و فصل پرونده هسته‌ای ایران دست یافتند.
توافقی که در ازای لغو بخشی از تحریم‌های اعمال شده علیه ایران، محدودیت‌های گسترده‌ای بر روی فعالیت‌های هسته‌ای ایران اعمال می‌کند، اما علاوه بر مخالفت‌های داخلی در ایران و آمریکا – که طرف‌های اصلی گفتگوهای چندین ماه اخیر بودند – در منطقه نیز با مخالفت‌های جدی روبرو است.
ظریف در بخش دیگری از سخنان خود که ظاهرا اشاره به مخالفان منطقه‌ای توافق وین است، گفت: «بعضی‌ها غافلگیر شدند، فکر نمی‌کردند که بتوانند، یا نتوانند، مانع این توافق شوند، البته هنوز هم تلاش می‌کنند ... رقمی که ما شنیدیم ۱۵۰ میلیون دلار قرارداد آگهی تلویزیونی در ماه اوت در آمریکا امضا شد، ۱۵۰ میلیون دلار فقط برای این که آگهی تلویزیونی بدهند علیه توافق.»
وزیر امور خارجه ایران در ادامه هشدار داد که مخالفان توافق اگر در این مرحله هم نتوانند اقدامی علیه توافق انجام دهند، حتما از راه‌های دیگری وارد می‌شوند تا فرصت بوجود آمده برای ترمیم تصویر امنیتی جمهوری اسلامی را از پیش روی تهران بردارند.
به گفته دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران، «این تصویر اگر کنار برود، نهایتا فضا دگرگون می‌شود. بنابراین باید توقع داشته باشیم که اینها بازگردند.»
