لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
دوشنبه ۱۲ آذر ۱۴۰۳ ایران ۱۴:۴۱

چشم انداز رشد گردشگری در دولت روحانی


محمد علی نجفی، رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران روز ١٨ دی ماه سال جاری و چند روز پیش از استعفا از این مقام گفته بود «سهم ایران از درآمد ١١٠٠ میلیارد دلاری گردشگری جهان هیچ است».

محمد علی نجفی طی هفته اخیر از مقام خود کناره گیری کرد و مسعود سلطانی فر با حکم رئیس جمهوری به ریاست سازمان میراث فرهنگی کشور منصوب شد.

با وجودی که رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی، «ایران را یکی از ابرقدرت های جهان در عرصه میراث فرهنگی خوانده بود»، اما شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر کشور و اخبار و رسانه هایی که بیشتر بر مسائل سیاسی و برنامه اتمی و عملکرد مقامات جمهوری اسلامی متمرکز شده اند تعداد گردشگرانی که طی سه دهه گذشته به ایران سفر کرده اند را به طور چشمگیری کاهش داده است.

بنا به گفته آقای نجفی، براساس آمار سال ٢٠١٣ یک میلیارد و ١٠٠ هزار گردشگر در سراسر دنیا، مبلغ ١١٠٠ میلیارد دلار صرف گردشگری کرده اند که سهم ایران از این اعداد و ارقام بسیار ناچیز است.

این در حالی است که مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی روز ٧ بهمن سال جاری گفته بود «فضای روانی علیه ایران شکسته شده و به نظر می آید رونقی در حوزه گردشگری داشته باشیم».

خانم افخم در نشست هم اندیشی مسئولان سازمان میراث فرهنگی و وزارت امور خارجه با انجمن های دوستی ایران و سایر کشور گفته است «یکی از مباحث اصلی دیپلماسی، گردشگری است. گردشگری فقط منبع و مرجعی برای درآمد تلقی نمی شود، بلکه دارای تاثیرات عمیق سیاسی و ... است و هر کشوری برنامه ریزی عمیقی برای حوزه گردشگری طراحی کرده و آن را در برنامه های توسعه پایدار دیده اند».

با وجودی که بسیاری از دولتمردان ایران از تغییر ساختار گردشگری و میراث فرهنگی سخن می گویند اما هنوز مشخص نیست دولت جدید برای افزایش تعداد گردشگران و در نتیجه درآمد حاصل از این صنعت چه برنامه ها و اهدافی را مدنظر دارد.

از جمله مسائل مهمی که سبب شده است گردشگری ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان و به ویژه کشورهای همسایه با رکود جدی و عدم توجه گردشگران بین المللی قرار بگیرد عدم اختصاص بودجه کافی برای ترویج، تبلیغ، رایزنی و نیز ارتقای منابع طبیعی و آثار باستانی کشور و کمبود توجه به درآمد حاصل از این صنعت پرسود بوده اند.

نشریه عصر ایران مهر ماه سال گذشته به نقل از منوچهر جهانیان، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گزارش داد «معاونت گردشگری جمهوری اسلامی ایران حتی ریالی بودجه برای تبلیغات گردشگری از دولت دریافت نکرده است».

وی گفته بود به دلیل عدم اختصاص بودجه دولت به این معاونت، شرکت در نمایشگاههای جهانی گردشگری و برپایی غرفه بخش دولتی در این نمایشگاه ها ممکن نبوده است.

مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده لنگرود یکی از اعضای کمیسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفته است «با وجود بالاتر بودن رتبه ایران از نظر دارا بودن جاذبه های طبیعی، درآمد ترکیه از گردشگری ٢٠ میلیارد دلار است در حالی که درآمد سالانه گردشگری ایران زیر ١ میلیارد دلار است».

خبرگزاری تسنیم نوشته است آقای بائوج لاهوتی ضمن اشاره به این که ایران از نظر جاذبه های طبیعی جزء ده کشور برتر دنیا قرار دارد، گفته است «در حال حاضر کشورهایی مانند ترکیه و مالزی از نظر جاذبه های طبیعی در رتبه ٣٦ و ٣٧ جهان قرار دارند اما درآمد گردشگری ترکیه سالی ٢٧ میلیارد دلار و درآمد گردشگری مالزی ٢٠ میلیارد دلار است، در حالی که درآمد سالانه گردشگری ایران زیر یک میلیارد دلار است».

این کمیسیون گردشگری و میراث فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادعا کرده است «در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری افراد غیرمتعهد بر سر کار معاونت ها و ریاست این سازمان قرار می گیرند که البته عمر مدیریت آن هم کوتاه است و برخی هم دو شغله بودند و هم هستند».

وی تاکید کرده است «ایران در افق ١٣٠٣ باید به درآمد ٢٠ میلیارد دلاری در صنعت گردشگری برسد».

اردشیر اروجی، کارشناس برنامه ریزی میراث فرهنگی و گردشگری به خبرگزاری مهر گفته است «درآمد ناشی از گردشگری ورودی ایران ١٠ درصد ارزش صادرات خدمات کشور را شامل می شود که بیش از ٣٠ درصد نسبت به شاخص متوسط جهانی پایین تر است».

این کارشناس گردشگری گفته است سهم گردشگری ایران نسبت به گردشگری جهانی ١ دهم درصد و درآمد حاصل از این صنعت در کشور ٧ صدم درصد است.

آقای اروجی در مورد اختصاص بودجه بیشتر به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفته است «کل بودجه سازمان در سال ١٣٩٣ از رشد ١٩ درصدی برخوردار شده اما این بودجه در حوزه مختلف سازمان توزیع می شود».

با این وجود به نظر می رسد اقداماتی هر چند محدود و ابتدایی به ویژه به شیوه هایی سازماندهی شده همچون برگزاری کنفرانس و همایش برای جلب گردشگران تازه به ایران انجام می شود.

رسانه های ایران روز ١٠ بهمن از برگزاری هفتمین نمایشگاه بین المللی گردشگری و مدیریت هتل و صنایع مرتبط در جزیره کیش خبر دادند که مدیرکل منطقه آزاد تجاری کیش و رئیس دبیرخانه شورای هماهنگی مناطق اقتصادی ویژه و آزاد ایران و دیگر مقامات ایران و «سازمان جهانی سرمایه گذاری در گردشگری» در آن شرکت کرده بودند.

سفرای اتریش، کویت، ژاپن، تایلند و دبیر اول سفارد مالزی در تهران و بیش از ٢٠٠ شرکت ایرانی فعال در صنعت گردشگری، صنایع دستی و ٧ شرکت خارجی ارمنستان، آلمان، تاجیکستان، ترکیه، مالزی و تایلند نیز در این نمایشگاه شرکت کرده بودند.

محمد علی نجفی، رئیس پیشین سازمان میراث فرهنگی ایران همچنین روز ٤ بهمن سال جاری در مقر سازمان جهانی جهانگردی ملل متحد به هدف بررسی زمینه های همکاری و توسعه گردشگری در کشور با دبیر کل این سازمان دیدار کرده بود.

خبرگزاری مهر در مورد این دیدار نوشته است نجفی ضمن ابراز تاسف از عدم دستیابی به ظرفیت های ایران در عرصه گردشگری گفته «یکی از دلایل اصلی این امر ارائه چهره غیرواقعی از کشورمان در فضای بین المللی بوده است».

دولت حسن روحانی طی چند ماه گذشته از ارائه تسهیلات بیشتر برای گردشگران، تسهیل اخذ روادید سفر به ایران خبر داده است. مقامات دولت جدید امیدوارند درآمد سالانه کشور را از ٢ میلیارد دلار کنونی به ١٠ میلیارد دلار افزایش دهند.

روزنامه لس آنجلس تامیز اخیراً در مقاله ای ایران را به عنوان یکی از ٢٠ مقصد گردشگری سال ٢٠١٤ برای گردشگران معرفی کرده بود.

از سویی دیگر، ایرنا، خبرگزاری رسمی ایران روز ٩ بهمن سال جاری نیز در خبری با عنوان «کروز آمریکا در آرزوی ساحل کیش» نوشته است مدیرعامل آرتمیس، آژانس مسافرتی فعال در لس آنجلس گفته است مدیر کشتی غول پیکر کروز آمریکا در اندیشه پهلوگیری یک روزه در ساحل جزیره کیش در تابستان سال آینده است.

حسام الدین مشتاقیان، ایرانی مقیم آمریکا به ایرنا گفته است «این کشتی غول پیکر آمریکایی قرار است در نخستین سفر خود به منطقه در عمان پهلو بگیرد و این تمایل وجود دارد که قبل از توقف در بحریم، یک روز در جزیره کیش باشد».

آقای مشتاقیان در گفتگو با ایرنا از تصمیم نماینده کشتیرانی ایالات متحده یا نماینده ای از کروز آنلاین در آینده نزدیک برای رایزنی و فراهم کردن زمینه سفر مسافران «سطح بالای» آمریکا به ایران خبر داده است. وی گفته است ٧ سال پیش هم یک کشتی آمریکایی در جزیره کیش پهلو گرفت که بازتاب خوبی داشت.

مدیرعامل این شرکت مسافرتی مقیم ایالات متحده که در همایش گردشگری اخیر در کیش شرکت کرده بوده، همچنین گفته است استادان دانشگاه های دلفی، استنفورد و هاروارد آمریکا علاقه مند هستند به ایران سفر کنند.

افکار نیوز به نقل از منوچهر جهانیان، معاون پیشین وزارت گردشگری ایران نوشته بود «طی ١٠ ماه ابتدای سال ١٣٩١، ١ میلیون و ٢٠٩ هزار و ٦٩٦ گردشگری از ٦ کشور حاشیه خلیح فارس (عربستان سعودی، کویت، بحرین، امارات، قطر، عمان و عراق) به ایران سفر کرده بود که سفر آن ها ٢ میلیارد دلار برای کشور درآمد داشته است».

گردشگری سلامت، گردشگری ورزشی، تفریحی و بازدید از آثار باستانی و چشم اندازها و منابع طبیعی ایران می توانند راه را برای ارتقای تدریجی گردشگری هموار کنند.

رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران آذر ماه سال گذشته ادعا کرده بود که «٢ هزار گردشگر با هدف توریسم سلامت به ایران سفر کرده اند که از محل ورود این تعداد گردشگر بیش از ١ میلیارد دلار وارد بودجه گردشگری شده است».

این مقام گردشگری سلامت گفته است بیشتر این افراد اتباع عراق، آذربایجان، کویت،
سوریه، لبنان، بحرین، ترکیه و عربستان سعودی بوده اند که برای درمان ناباوری، دندانپزشکی، جراحی پلاستیک و قلب، بیماری های مرتبط با سرطان و چشم و همچنین گیاه درمانی و لجن درمانی به ایران سفر کرده بودند.

پس از انقلاب اسلامی در ایران، سازمان میراث فرهنگی به وزارت فرهنگ و آموزش عالی سپرده شد. اما براساس تصمیم سال ١٣٧٢ شورای عالی اداری مدیریت و امور این سازمان به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیوست. سازمان های میراث فرهنگی، ایرانگردی وجهانگردی بار دیگر در دی ماه سال ١٣٨٢ از وزارت و فرهنگ اسلامی جدا شد و به نام «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری» زیر نظر و اختیارات کامل رئیس جمهوری قرار گرفت.

در دهه گذشته و به ویژه در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد روسای سازمان میراث فرهنگی به کرات تغییر کردند. با وجودی که سید محمد بهشتی از سال ١٣٧٦ تا سال ١٣٨٣ ریاست این سازمان را به عهده داشت و از سال ١٣٨٣ تاکنون این سازمان شاهد ٧ رئیس جدید بوده است که افرادی همچون حسین مرعشی، اسفندیار رحیم مشایی، حمیدرضا بقایی، روح الله احمدزاده کرمانی، میرحسین موسوی، محمد شریف ملک زاده و محمد علی نجفی از جمله آخرین افرادی بوده اند که برای مدت های کوتاه بر مسند این سازمان تکیه زده بوده اند.

شاید پس از گذشت ٣٥ سال که ایران از نقشه گردشگری جهان خارج شده بود بار دیگر در سال جدید میلادی به مقصدی برای گردشگران خارجی بدل شود. اما هنوز کشورهایی همچون کانادا و بریتانیا که به صورت رسمی در ایران سفارت ندارند به شهروندان خود توصیه می کنند از سفر به این کشور خودداری کنند.
XS
SM
MD
LG