شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه مشوق های اقتصادی برای تشویق خانواده ها به بچه دار شدن را به نهادهای مختلف اجرایی از جمله مجلس شورای اسلامی، نهاد ریاست جمهوری، وزارت بهداشت، وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش، صدا و سیما و شماری از نهادهای دیگر ابلاغ کرد که از اعطای وام مسکن تا سکه و زمین و تخفیف های مالیاتی را شامل می شود.
تنها یک هفته پیش آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنانی که ۱۹ مهرماه در بجنورد ایراد کرد گفت: «یکی از خطاهایی که خود ما کردیم این بود که تحدید نسل از اواسط دهه ۱۳۷۰ به این طرف باید متوقف می شد. مسئولان در این باره اشتباه کردند و خود بنده هم سهیم هستم. این را خدای متعال و تاریخ بر ما ببخشد.»
مصوبه اخیر، در جلسات ۱۹ اردیبهشت و ۲ خرداد شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده بود.
فرزند بیشتر، زندگی بهتر ؟
طبق مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جوانان به ازدواج در سنین پایین تر و تولید فرزند بیشتر تشویق می شوند و با افزایش فرزندان، مشوق ها به شکل تصاعدی زیاد می شود. به این ترتیب که دولت برای فرزند اول والدین زیر ۲۵ سال نیم سکه، فرزند دوم یک سکه، و فرزند سوم یک و نیم سکه در نظر گرفته است. زن و شوهرهای ۲۵ تا ۲۹ ساله برای فرزند اول سکه نمی گیرند اما برای آوردن فرزند دوم نیم سکه، فرزند سوم یک سکه و فرزند چهارم یک و نیم سکه دریافت می کنند. زوج های بین ۳۰ تا ۳۹ سال از فرزند سوم به بعد سکه می گیرند:فرزند سوم نیم سکه، ، چهارم یک سکه. به این ترتیب زوج ها باید تا سنشان نگذشته دست کم چهار فرزند بیاورند.
مشوق های ۲۲ گانه افزایش فرزندآوری غیر از اعطای سکه طلا، تغذیه رایگان، پوشش کامل خدمات بیمه ای درمان ناباروری، اعطای وام مسکن، دو برابر شدن حق عائله مندی کارمندان و کارگران، پرداخت ماهانه پاداش اولاد، اعطای مشوق های مالیاتی، ساخت و واگذاری مسکن به خانواده های بزرگ ، ۹ ماه مرخصی زایمان با حقوق و ۲۱ ماه بدون حقوق و اعطای وام قرض الحسنه را دربرمیگیرد.
این اولین بار نیست که دولت مشوق های زادو ولد اعلام می کند. قبلا هم محمود احمدی نژاد وعده «هر نوزاد یک میلیون تومان جایزه» داده بود. آقای احمدی نژاد در فروردین ۱۳۸۹ از تاسیس صندوق «آتیه» با موجودی یک میلیون تومانی برای نوزادان خبر داد: «در مرحله اول دولت برای هر فرزند يك ميليون تومان هديه خواهد كرد و هر سال نيز 100 هزار تومان به آن اضافه خواهد شد. به همين دليل، از خانواده‌ها هم خواهش مي‌كنيم ماهانه حداقل 20 هزار تومان به اين حساب اضافه كنند تا وقتی كه اين فرزندان به جوان تبديل شدند، اين صندوق آتيه 120 ميليون تومان براي اشتغال، ازدواج و مسكن در اختيارشان قرار دهد.» اما از آنجا که برای این طرح بودجه ای پیش بینی نشده بود عملا متوقف شد.
دیگر دو بچه بس نیست
تدوین مشوق های جدید برای افزایش جمعیت، سیاستی است که به دنبال ابراز نگرانی آیت الله خامنه ای از روند زاد و ولد صورت گرفت. او در نیمه تابستان خواستار تجدید نظر در سیاست تحدید نسل شده و گفته بود همه مسئولان باید فرهنگ سازی کنند تا جامعه از حالت «یک بچه و دو بچه» خارج شود. او همچنین تاکید کرده بود:«همانطور که یک وقتی امام فرمودند… باید برسیم به رقم های ۱۵۰ و ۲۰۰ میلیون (نفر)». رهبر جمهوری اسلامی حدود یک سال پیش نیز گفته بود «هر اقدام و تدبیری برای متوقف کردن رشد جمعیت باید بعد از رسیدن به ۱۵۰ میلیون نفر جمعیت باشد. »
محمود احمدی نژاد از دو سال پیش می گفت که شعار «دو بچه کافی است» را قبول ندارد. او در سال ۱۳۸۹ کنترل جمعیت را یک «سیاست غلط غربی» خواند و با انتقاد از «سکوت علما» درباره دو فرزندی گفت کشور قابلیت ۱۵۰ میلیون جمعیت را دارد.
ایران در صدر کشورهایی که پایین ترین نرخ باروری را دارند
پیش از انقلاب، شاه سیاست کنترل جمعیت را ترویج می کرد. رویه ای که با روی کار آمدن جمهوری اسلامی معکوس شد و آیت الله خمینی علنا مردم را به داشتن فرزندان بیشتر تشویق می کرد به طوری که نرخ رشد جمعیت در اواخر دوران جنگ حدود ۴ درصد بود. نتیجه توقف سیاست کنترل جمعیت در زمان جنگ ایران و عراق جمعیت عظیم جوانان بیست تا سی سال در دهه ۹۰ است که در حال حاضر دولت توان پاسخگویی به نیازهایشان را ندارد.
پس از پایان جنگ با انفجار جمعیت و هشدار کارشناسان، برنامه کنترل جمعیت در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، در مجلس تصویب شد و به اجرا درآمد و شعارهای «دو بچه کافی است» و «فرزند کمتر، زندگی بهتر» در رسانه ها و بیلبوردهای خیابانی تبلیغ شد و بر سر زبان ها افتاد. وزارت بهداشت از طریق برنامه کنترل جمعیت در خانه های بهداشت شهری و روستایی، خدمات کنترل خانواده و جلوگیری از بارداری های ناخواسته را به طور رایگان، بویژه به زنان ارائه می داد. این برنامه آنقدر موفق بود که در سال ۱۹۹۹، جایزه کنترل جمعیت سازمان ملل متحد به علیرضا مرندی، وزیر بهداشت وقت ایران اهدا شد. هرچند عوامل اجتماعی چون راه یافتن بیشتر دختران به دانشگاه و افزایش سن ازدواج نیز در موفقیت این برنامه تاثیر داشت.
تازه ترین سرشماری عمومی در ایران که در سال ۱۳۹۰ انجام شد جمعیت ایران را ۷۵ میلیون و ۱۴۹ هزار و ۶۶۹ نفر نشان می دهد و مرکز آمار ایران درصد متوسط رشد سالانه جمعیت در دوره ۱۳۸۵ تا ۹۰ را ۱.۲ درصد اعلام می کند. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۹ (دو سال پیش) اعلام کرد که ایران در صدر فهرست جهانی کشورهایی است که کمترین میزان نرخ باروری را تجربه می کنند.
تبدیل بودجه تنظیم خانواده به سلامت مادران و نوزادان
مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت ایران درگفت و گو با خبرگزاری فارس از حذف کامل بودجه کنترل جمعیت خبر داد و گفت «اکنون چنین برنامه ای در وزارت بهداشت وجود ندارد». او گفت در عوض «تقاضای بودجه ۱۹ میلیارد تومانی را از دولت داریم تا به سلامت مادران، نوزادان و کودکان کمک کنیم.» این در حالی است که او پیشتر گفته بود هیچ کاری را نمی توان به ضرب و زور انجام داد: «تنظیم خانواده از اول به زور نبود و حالا هم افزایش جمعیت به زور به مردم تحمیل نمی شود».
وزیر بهداشت ایران همچنین گفت: «سیاست جمعیتی وزارت بهداشت در جهت سیاستهای کل نظام و منویات مقام معظم رهبری است و در این مسیر سیاست کنترل جمعیت به آن معنا که در گذشته بود دیگر وجود ندارد.»
رهبر و رئیس جمهور ایران در حالی در حمایت از افزایش زاد و ولد همصدا شده اند که کارشناسان درباره تبعات حذف خدمات رایگان پیشگیری از بارداری هشدار می دهند زیرا یکی از موارد این سیاست، حذف ارائه رایگان وسایل پیشگیری از بارداری در خانه های بهداشت است. آنان می گویند با حذف این خدمات باید منتظر افزایش مرگ و میر زنان به هنگام زایمان و افزایش سقط جنین بخصوص در مناطق محروم باشیم. مقامات ایران از جمله آقای احمدی نژاد در توجیه حمایت از افزایش جمعیت می گویند نباید بگذاریم جمعیت کشور پیر شود و لازم است که نیروی کار فعال و جوان وجود داشته باشد. در حال حاضر، بخش مهمی از نیروی جوان ایران فاقد امکاناتی مانند مسکن و شغل مناسب است و کسب تحصیلات عالی نیازمند تحمل شرکت در رقابتی نفس گیر و غلبه بر غولی به نام کنکور است.
تنها یک هفته پیش آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنانی که ۱۹ مهرماه در بجنورد ایراد کرد گفت: «یکی از خطاهایی که خود ما کردیم این بود که تحدید نسل از اواسط دهه ۱۳۷۰ به این طرف باید متوقف می شد. مسئولان در این باره اشتباه کردند و خود بنده هم سهیم هستم. این را خدای متعال و تاریخ بر ما ببخشد.»
مصوبه اخیر، در جلسات ۱۹ اردیبهشت و ۲ خرداد شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شده بود.
فرزند بیشتر، زندگی بهتر ؟
طبق مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، جوانان به ازدواج در سنین پایین تر و تولید فرزند بیشتر تشویق می شوند و با افزایش فرزندان، مشوق ها به شکل تصاعدی زیاد می شود. به این ترتیب که دولت برای فرزند اول والدین زیر ۲۵ سال نیم سکه، فرزند دوم یک سکه، و فرزند سوم یک و نیم سکه در نظر گرفته است. زن و شوهرهای ۲۵ تا ۲۹ ساله برای فرزند اول سکه نمی گیرند اما برای آوردن فرزند دوم نیم سکه، فرزند سوم یک سکه و فرزند چهارم یک و نیم سکه دریافت می کنند. زوج های بین ۳۰ تا ۳۹ سال از فرزند سوم به بعد سکه می گیرند:فرزند سوم نیم سکه، ، چهارم یک سکه. به این ترتیب زوج ها باید تا سنشان نگذشته دست کم چهار فرزند بیاورند.
مشوق های ۲۲ گانه افزایش فرزندآوری غیر از اعطای سکه طلا، تغذیه رایگان، پوشش کامل خدمات بیمه ای درمان ناباروری، اعطای وام مسکن، دو برابر شدن حق عائله مندی کارمندان و کارگران، پرداخت ماهانه پاداش اولاد، اعطای مشوق های مالیاتی، ساخت و واگذاری مسکن به خانواده های بزرگ ، ۹ ماه مرخصی زایمان با حقوق و ۲۱ ماه بدون حقوق و اعطای وام قرض الحسنه را دربرمیگیرد.
این اولین بار نیست که دولت مشوق های زادو ولد اعلام می کند. قبلا هم محمود احمدی نژاد وعده «هر نوزاد یک میلیون تومان جایزه» داده بود. آقای احمدی نژاد در فروردین ۱۳۸۹ از تاسیس صندوق «آتیه» با موجودی یک میلیون تومانی برای نوزادان خبر داد: «در مرحله اول دولت برای هر فرزند يك ميليون تومان هديه خواهد كرد و هر سال نيز 100 هزار تومان به آن اضافه خواهد شد. به همين دليل، از خانواده‌ها هم خواهش مي‌كنيم ماهانه حداقل 20 هزار تومان به اين حساب اضافه كنند تا وقتی كه اين فرزندان به جوان تبديل شدند، اين صندوق آتيه 120 ميليون تومان براي اشتغال، ازدواج و مسكن در اختيارشان قرار دهد.» اما از آنجا که برای این طرح بودجه ای پیش بینی نشده بود عملا متوقف شد.
دیگر دو بچه بس نیست
تدوین مشوق های جدید برای افزایش جمعیت، سیاستی است که به دنبال ابراز نگرانی آیت الله خامنه ای از روند زاد و ولد صورت گرفت. او در نیمه تابستان خواستار تجدید نظر در سیاست تحدید نسل شده و گفته بود همه مسئولان باید فرهنگ سازی کنند تا جامعه از حالت «یک بچه و دو بچه» خارج شود. او همچنین تاکید کرده بود:«همانطور که یک وقتی امام فرمودند… باید برسیم به رقم های ۱۵۰ و ۲۰۰ میلیون (نفر)». رهبر جمهوری اسلامی حدود یک سال پیش نیز گفته بود «هر اقدام و تدبیری برای متوقف کردن رشد جمعیت باید بعد از رسیدن به ۱۵۰ میلیون نفر جمعیت باشد. »
محمود احمدی نژاد از دو سال پیش می گفت که شعار «دو بچه کافی است» را قبول ندارد. او در سال ۱۳۸۹ کنترل جمعیت را یک «سیاست غلط غربی» خواند و با انتقاد از «سکوت علما» درباره دو فرزندی گفت کشور قابلیت ۱۵۰ میلیون جمعیت را دارد.
ایران در صدر کشورهایی که پایین ترین نرخ باروری را دارند
پیش از انقلاب، شاه سیاست کنترل جمعیت را ترویج می کرد. رویه ای که با روی کار آمدن جمهوری اسلامی معکوس شد و آیت الله خمینی علنا مردم را به داشتن فرزندان بیشتر تشویق می کرد به طوری که نرخ رشد جمعیت در اواخر دوران جنگ حدود ۴ درصد بود. نتیجه توقف سیاست کنترل جمعیت در زمان جنگ ایران و عراق جمعیت عظیم جوانان بیست تا سی سال در دهه ۹۰ است که در حال حاضر دولت توان پاسخگویی به نیازهایشان را ندارد.
پس از پایان جنگ با انفجار جمعیت و هشدار کارشناسان، برنامه کنترل جمعیت در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی، در مجلس تصویب شد و به اجرا درآمد و شعارهای «دو بچه کافی است» و «فرزند کمتر، زندگی بهتر» در رسانه ها و بیلبوردهای خیابانی تبلیغ شد و بر سر زبان ها افتاد. وزارت بهداشت از طریق برنامه کنترل جمعیت در خانه های بهداشت شهری و روستایی، خدمات کنترل خانواده و جلوگیری از بارداری های ناخواسته را به طور رایگان، بویژه به زنان ارائه می داد. این برنامه آنقدر موفق بود که در سال ۱۹۹۹، جایزه کنترل جمعیت سازمان ملل متحد به علیرضا مرندی، وزیر بهداشت وقت ایران اهدا شد. هرچند عوامل اجتماعی چون راه یافتن بیشتر دختران به دانشگاه و افزایش سن ازدواج نیز در موفقیت این برنامه تاثیر داشت.
تازه ترین سرشماری عمومی در ایران که در سال ۱۳۹۰ انجام شد جمعیت ایران را ۷۵ میلیون و ۱۴۹ هزار و ۶۶۹ نفر نشان می دهد و مرکز آمار ایران درصد متوسط رشد سالانه جمعیت در دوره ۱۳۸۵ تا ۹۰ را ۱.۲ درصد اعلام می کند. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۹ (دو سال پیش) اعلام کرد که ایران در صدر فهرست جهانی کشورهایی است که کمترین میزان نرخ باروری را تجربه می کنند.
تبدیل بودجه تنظیم خانواده به سلامت مادران و نوزادان
مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت ایران درگفت و گو با خبرگزاری فارس از حذف کامل بودجه کنترل جمعیت خبر داد و گفت «اکنون چنین برنامه ای در وزارت بهداشت وجود ندارد». او گفت در عوض «تقاضای بودجه ۱۹ میلیارد تومانی را از دولت داریم تا به سلامت مادران، نوزادان و کودکان کمک کنیم.» این در حالی است که او پیشتر گفته بود هیچ کاری را نمی توان به ضرب و زور انجام داد: «تنظیم خانواده از اول به زور نبود و حالا هم افزایش جمعیت به زور به مردم تحمیل نمی شود».
وزیر بهداشت ایران همچنین گفت: «سیاست جمعیتی وزارت بهداشت در جهت سیاستهای کل نظام و منویات مقام معظم رهبری است و در این مسیر سیاست کنترل جمعیت به آن معنا که در گذشته بود دیگر وجود ندارد.»
رهبر و رئیس جمهور ایران در حالی در حمایت از افزایش زاد و ولد همصدا شده اند که کارشناسان درباره تبعات حذف خدمات رایگان پیشگیری از بارداری هشدار می دهند زیرا یکی از موارد این سیاست، حذف ارائه رایگان وسایل پیشگیری از بارداری در خانه های بهداشت است. آنان می گویند با حذف این خدمات باید منتظر افزایش مرگ و میر زنان به هنگام زایمان و افزایش سقط جنین بخصوص در مناطق محروم باشیم. مقامات ایران از جمله آقای احمدی نژاد در توجیه حمایت از افزایش جمعیت می گویند نباید بگذاریم جمعیت کشور پیر شود و لازم است که نیروی کار فعال و جوان وجود داشته باشد. در حال حاضر، بخش مهمی از نیروی جوان ایران فاقد امکاناتی مانند مسکن و شغل مناسب است و کسب تحصیلات عالی نیازمند تحمل شرکت در رقابتی نفس گیر و غلبه بر غولی به نام کنکور است.
