رویترز در گزارشی تحلیلی به نقل از منابع آگاه مینویسد که مقامات غربی تا حد زیادی امید خود را برای احیای توافق هستهای ایران، برجام، از دست دادهاند و آنها مجبور به بررسی گزینههای دیگر برای محدود کردن برنامه هستهای ایران شدهاند.
بر اساس این گزارش، هرچند آنها به طور کامل از احیای این توافق دست نکشیدهاند، اما دیدگاهها به این سمت پیشمیرود که احیای برجام ممکن است در دسترس نباشد.
پیشتر به نظر میرسید که برجام اوایل ماه مارس احیا میشود. اما گفتگوها بر سر درخواستی که روسیه در لحظات آخر اعلام کرد و همچنین اصرار ایران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان تروریستی خارجی، دچار آشفتگی شد.
درخواست تهران برای حذف سپاه از فهرست تروریستی با مخالفت بسیاری از قانونگذاران آمریکایی مواجه شده است. جمهوری اسلامی ایران، تروریست بودن سپاه را رد میکند.
به نظر میرسد که موضوع درخواستهای روسیه تا حدی برطرف شده است، اما مسئله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حل نشده است. انتخابات میاندورهای آمریکا ۸ نوامبر برگزار میشود و به نوشته رویترز حذف نام سپاه از فهرست سازمانهای تروریستی با وجود مخالفتهای داخلی در آمریکا، چنین کاری را برای جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، سخت کرده است.
دستیاران بایدن به صراحت اعلام کردهاند که هیچ برنامهای برای حذف سپاه پاسداران از فهرست ندارند، اما چنین کاری را نیز رد نکردهاند و میگویند اگر تهران میخواهد واشنگتن چنین گامی فراتر از احیای برجام بردارد، ایران باید به نگرانیهای آمریکا در خارج از چارچوب توافق هستهای رسیدگی کند.
یک مقام آمریکایی گفته است: «اگر آنها آماده کنار گذاشتن خواستههای خارج (از چارچوب برجام) نباشند، به اصرار بر حذف (نام سپاه) ادامه دهند و از رسیدگی به نگرانیهای ما که فراتر از برجام است خودداری کنند، بله، ما (در مذاکرات) به بنبستی میرسیم که احتمالاً برطرف شدنی نخواهد بود.»
این مقام گفت: «آیا (احیای توافق) مرده است؟ ما هنوز نمیدانیم و صادقانه بگویم که فکر نمیکنیم ایران هم بداند.»
رویترز مینویسد که تا کنون، به نظر میرسد ایران تمایلی به کوتاه آمدن از درخواست خود برای حذف نام سپاه از فهرست آمریکا در خصوص سازمانهای تروریستی ندارد.
به گزارش این خبرگزاری، یک مقام امنیتی ایران گفته است: «این خط قرمز ماست و ما از آن کوتاه نمیآییم.»
چندین منبع گفتهاند که هیچ یک از طرفین نمیخواهند بپذیرند که مذاکرات غیرمستقیم یک ساله ممکن است شکست خورده باشد، و واشنگتن امیدوار است ایران از تقاضای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صرف نظر کند و ایران متقاعد شده باشد که میتواند این توافق را هر لحظه احیا کند.
واشنگتن معتقد است اگر ایران بخواهد، میتواند ظرف چند هفته به مواد مورد نیاز برای ساخت یک سلاح هستهای دست یابد. ایران تلاش برای سلاح هستهای را انکار کرده است.
به جز اقدام نظامی آمریکا یا اسرائیل برای تخریب سایتهای هسته ای ایران، اهرم اصلی قدرتهای بزرگ برای محدود کردن برنامه هستهای ایران، کاهش صادرات نفت ایران است.
چین خریدار اصلی نفت غیرقانونی ایران است و منابع مختلف گفتهاند زمانی که عرضه نفت کم باشد و پکن از تهران قیمتهای تخفیفی دریافت کند، تلاش برای کاهش خرید نفت ایران از سوی چین دشوار خواهد بود.