یوکیا آمانو رئیس آژانس انرژی اتمی ملل متحد روز دوشنبه گفت پاسخگویی ایران به نگرانیهای موجود درباره برنامه مشکوک اتمی اش «ضرورت و فوریت» دارد.
آقای آمانو این سخنان را در اجلاس آژانس بیان کرد. از زمان روی کار آمدن حسن روحانی رئیس جمهوری نسبتاً میانه رو ایران در اوائل اوت، خوش بینی احتیاط آمیزی نسبت به پیشرفت در اختلاف هسته ای میان ایران و جامعه بین المللی به وجود آمده است.
آمانو گفت آژانس بین المللی متعهد به همکاری سازنده با دولت روحانی است تا «مسائل باقی مانده از راههای دیپلماتیک حل شود.»
به گفته تحلیلگران کلمات آقای آمانو که به دقت انتخاب شده بودند نشان از امیدواری دارد که دولت روحانی کمتر از دولت احمدی نژاد به دنبال مقابله جویی با دنیای خارج باشد.
روحانی که خواهان رفع تحریمهای اعمال شده بر ایران است، تمایل خود را برای حل مشکلات موجود - در قبال پذیرفتن حق ایران برای غنی سازی اورانیوم به منظور استفاده صلح آمیز - ابراز کرده است. اما دیپلماتهای غربی تاکید می کنند که ایران باید نشان دهد که آماده است جهت برنامه خود را تغییر دهد. غرب معتقد است برنامه اتمی ایران از تدارک برای تولید سلاح اتمی حکایت دارد، اما ایران این امر را تکذیب می کند و می گوید مقاصد صرفاً صلحجویانه را دنبال می کند.
بر مبنای گزارش خبرگزاری ها، آقای آمانو در سخنرانی اش - که پشت درهای بسته انجام شد - روشن کرد که ایران هنوز آن سطح از همکاری را که انتظار می رود نشان نداده است.
به گفته یک دیپلمات مقیم وین، یک امتحان مهم که آیا ایران خواهان نرم کردن سیاست خویش است یا نه، در جلسه ۲۷ سپتامبر خواهد بود که بحث درباره «بعد محتمل نظامی فعالیتهای اتمی» ایران است.
دو طرف برای حل مشکلات تا کنون ۱۰ دور مذاکرات از اوائل ۲۰۰۲ میلادی برگزار کرده اند، که به جایی نرسیده است.
ماه گذشته ایران اعلام کرد نماینده جدیدی به آژانس می فرستد، که به عنوان نشانه ای از علاقه دولت جدید ایران به «آغازی جدید» در مذاکرات تلقی شده است.
فرستاده جدید ایران رضا نجفی است که در اجلاس روز دوشنبه حضور داشت ولی نظری ابراز نکرد.
به گزارش خبرگزاریها و بر اساس متن نطق آقای آمانو، وی در این اجلاس گفته است: « با توجه به اطلاعات معتبر در دسترس آژانس درباره احتمال بعد نظامی در برنامه اتمی ایران، هنوز ضرورت و فوریت دارد که ایران به نگرانیهای ما درباره ماهیت برنامه اش توضیح دهد.»
آقای آمانو گفته است ایران باید بی درنگ اجازه دسترسی به مرکز نظامی پارچین - که بازرسان سازمان ملل معتقدند در آن جا آزمایشهای مربوط به تولید سلاح اتمی انجام شده - بدهد. ایران چنین آزمایش هایی را تکذیب می کند و میگوید پارچین یک پادگان نظامی معمولی است.
گزارش ماه گذشته آژانس بین المللی انرژی اتمی حاکی از آن است که ایران آماده می شود ۱۰۰۰ دستگاه سانتریفیوژ جدید را آزمایش کند. این سانتریفیوژها ایران را قادر می سازد سریعتر به میزان مورد نیاز اورانیوم غنی شده به منظور کاربرد در مقاصد صلحجویانه و نظامی دست یابد.
ایران اعلام کرده است که برنامه هسته ای اش به منظور تولید الکتریسیته و تحقیقات پزشکی است و اتهام غرب را که به طور پنهانی درصدد ایجاد توانایی تولید بمب اتمی است، رد می کند.
مذاکرات ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی بامذاکرات ایران و ۶ کشور بزرگ جهان متفاوت است، ولی این مذاکرات به هم مربوط اند.
