روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در مقاله‌ای به قلم آندره‌آ توماس می‌نویسد، بازرگانان آلمانی با کاهش سرمایه‌گذاری در روسیه به خاطر نقش مسکو در بحران اوکراین، نگاه خود را به سمت کشور دیگری که با تحریم‌های غرب مواجه است معطوف کرده‌اند؛ آن کشور، ایران است.
به گفته منابع دست اندرکار در آلمان، بازرگانان این کشور آهسته به دنبال برگرداندن روابط قوی تجاری با تهران هستند. این تغییر دیدگاه در دیگر کشورهای اروپایی نیز مشهود است. تغییر دیدگاه به خاطر حصول توافق اولیه درباره برنامه هسته‌ای ایران، بین تهران و کشورهای بزرگ در نوامبر سال گذشته میلادی (آذر ماه ۱۳۹۲) است که بر مبنای آن ایران کمی از فشار تحریم‌ها رهایی یافت. ادامه این مذاکرات برای رسیدن به یک توافق جامع، بارقه امیدی در دل بازگانان آلمانی روشن کرده که ایران با جمعیت بیش از ۷۷ میلیون نفر بزودی بتواند درهای خود را بر روی تجار جهانی بازگشاید.
استفانی اسپینر-کونیگ، مدیر یکی از صنایع تولید قطعات فن‌آوری پیشرفته «اسپینر»، که امسال به همراه دیگر همرده‌هایش از ایران بازدید کرده بود، پیش بینی می‌کند «بازار ایران با برداشته شدن تحریم‌ها (با ورود سیل بازرگانان) منفجر خواهد شد.»
به باور نویسنده وال استریت ژورنال، اگر چه بازرگانان آلمانی ایران را کشوری با فرصت‌های زیاد می‌پندارند، اما کمتر کسی از آنهاست که بطور علنی حاضر به ابراز آن باشد. بسیاری از آنها به خاطر ترس از تخریب روابط نزدیک تجاری با آمریکا حاضر به مطرح کردن احتمال معامله با «کشوری منفور» در سطح جهانی نیستند. سال گذشته، آمریکا دومین شریک تجاری آلمان بود، در حالی که رتبه ایران ۵۵ بوده است. شرکتهای آمریکایی پس پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ روابط بازرگانی خود را با ایران قطع کردند.
بازرگانان آلمانی که برخی از آنها از بزرگترین صادرکنندگان در جهان هستند، هم اکنون روابط حساس و ظریفی با روسیه را دنبال می‌کنند. طی دهه‌های گذشته، تجارت بین دو کشور افزایش یافت تا این که سال گذشته به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار رسید. طبق آمار اتاق بازرگانی و صنایع آلمان، حدود ۳۰۰ هزار شغل در آلمان بطور مستقیم در رابطه با صادرات به روسیه است.
وقتی در ماه مارس گذشته دولت‌های اروپایی، به خاطر الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه توسط ولادیمر پوتین، شروع به اعمال محدودیت‌هایی علیه مسکو کردند، شرکتهای آلمانی با این کار مخالفت کردند. کشورهای غربی واکنش شرکتهای آلمانی را محکوم کردند.
صرفاً بعد از مشخص شدن دخالت روسیه در حادثه سقوط هواپیمای مسافربری خطوط هوایی مالزی در روز ۱۷ ژوئیه که منجر به کشته شدن ۲۹۸ مسافر و خدمه آن شد، شرکتهای آلمانی شروع به فاصله گرفتن از روسیه کردند. مسوولین صنایع در آلمان، به تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا و ایالات متحده که هفته پیش اجرا شد پیوستند.
برخی از شرکتهای آلمانی در تعامل با ایران جانب احتیاط را گرفتند، زیرا نمی‌خواهند خود را بار دیگر گرفتار تحریم‌های گذشته اعمال شده در خاور میانه بیابند. در سال ۲۰۰۷ میلادی (۱۳۸۶ خورشیدی)، نام ده‌ها شرکت آلمانی در سیاهه دریافت‌کنندگان رشوه برنامه دهه نود سازمان ملل متحد در عراق، موسوم به «نفت در برابر غذا»، قرار گرفت.
حتی شرکت‌هایی که جسارت برگشت به ایران را از خود نشان دهند با یک مانع بزرگ مواجه می‌شوند، که همان محروم بودن بانک‌های ایرانی از سیستم بانکداری بین‌المللی است. علیرغم همه آنچه گفته شد بازار ایران کماکان جذابیت زیادی دارد. در سال ۲۰۰۵ میلادی، ایران حدود ۴ میلیارد و ۴۰۰ میلیون یورو (حدود ۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار) کالا از آلمان وارد کرده بود.
فولکر تری‌یر، مدیر بخش تجارت بین‌الملل در اتاق بازرگانی و صنایع آلمان می‌گوید «پتانسیل بازار ایران بالاست و قابل مقایسه با ترکیه است.» اما قبل از این که شرکتهای آلمانی به دنبال محقق شدن برنامه‌هایشان در ایران باشند، «باید مطمئن شوند که اوضاع ایران آمادگی انجام معاملات را دارد.»
اگر شرکتهای غربی اجازه ورود به ایران را پیدا کنند، شرکتهای آلمانی در موضع برتری قرار خواهند داشت. قبل از اعمال تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶، غول‌های صنایع آلمان، مانند شرکت خودروساز دایملر (سازنده خودروهای مرسدس بنز) و شرکت دارویی بایر، جزو بازیگران اصلی تعامل با ایران بودند. پیشینه حضور زیمنس در ایران به سال ۱۸۶۸ میلادی، یعنی به ۱۴۶ سال پیش برمی‌گردد؛ زمانی‌که در حال کشیدن خط تلگراف بین لندن و هند بود.
طی سالهای ۲۰۱۰ و ۲۰۱۲ وقتی که تحریم‌های سازمان ملل به خاطر نگرانی از برنامه هسته‌ای ایران ریشه‌دارتر شد، شرکتهای بزرگ آلمانی یا از ایران خارج شدند و یا از امضای قراردادهای جدید شانه خالی کردند.
اما حالا به خاطر وجود فرصت‌هایی مانند جمعیت جوان و تحصیل کرده، که مشتاق مواد مصرفی و محصولات تولیدی شرکتهای آلمانی هستند، آنها نمی‌توانند از جذابیت بازار ایران چشم پوشی کنند. ذخیره انبوه نفت و گاز ایران از دیگر نقاط جذاب ایران است. بر پایه آمار اتاق بازرگانی و صنایع آلمان با برداشته شدن تحریم‌ها، صادرات آلمان به ایران می‌تواند به سرعت به بیش از ۱۰ میلیارد دلار در سال برسد. سال گذشته این عدد حدود ۱ میلیارد و ۸۵۰ میلیون دلار بود.
در ادامه این آمار، بیش از ۱۰۰ شرکت آلمانی در ایران شعبه دارند و حدود ۱۰۰۰ شرکت نیز از راه نمایندگی‌های فروش، با ایران به معامله می‌پردازند. شرکتهای دیگری نیز خواستار دریافت اطلاعات درباره نحوه کار در ایران پس از سال‌ها انزوا هستند.
آندره‌آ توماس در ادامه مقاله خود در وال استریت ژورنال می‌نویسد، رئیس اتاق مشترک ایران و آلمان، دانیال برنبک می‌گوید درخواست اطلاعات درباره ایران از سوی شرکتهای آلمانی به بیش از دو برابر طی سالهای گذشته رسیده، و به عنوان مثال حدود ۲۰ درخواست در روز رسیده است.
شرکت خانم اسپینر-کونیگ از پیشگامان این موج جدید است. سال گذشته شرکت متبوعش بیش از ۱۰۰ هزار یورو به ایران محصول فروخته که البته کسر ناچیزی از در آمد ۸۰ میلیون یورویی شرکتش است.
وی افزود «البته ایران بزرگترین بازار صادراتی ما نیست، اما به وضوح انباشت زیادی از شرکتهای مختلف پشت درهای ایران منتظر هستند و فرصت‌های زیادی در آن کشور دارد.»
سخنگوی شرکت بوش، یکی دیگر از غول‌های صنعتی آلمان، می‌گوید «ما اولین قرار خود را به امضا رسانده‌ایم؛ اما ما هنوز در مراحل بسیار ابتدایی هستم و باید نظاره‌گر تحولات باشیم.»