سه روز پس از ورود توده شدید بارشی «مونسون» از اقیانوس هند به ایران و گسترش آن به مناطق مرکزی و غربی، سیلاب ناشی از آن موجب مرگ برخی از شهروندان و تخریب اموال شده است.
این سامانه پر قدرت اقیانوسی با بارندگیهای سیلآسا در استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس و هرمزگان باعث «جاری شدن سیلاب» در برخی مناطق شده و برآوردهای سازمان هواشناسی ایران حکایت از آن دارد که این بارشها «تا پایان هفته ادامه دارد» و براساس نقشههای هواشناسی، «از مرکز کشور تا شمال غرب ایران کشیده میشود» و حتی سواحل خزر را نیز درگیر خود خواهد کرد.
* اعلام آمادهباش
بر همین اساس و پس از وقوع بارشهای سنگین و وزش بادهای شدید، مقامات استانی در سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خوزستان، فارس و کرمان تا پایان فعالیت این سامانه که پیشبینی میشود نُهم مردادماه باشد، «اعلام آمادهباش» کردهاند.
جاری شدن سیل و تغییرات شدید آب و هوایی در روزهای گذشته موجب «جاری شدن سیل و آبگرفتگیهای شدید» در برخی از نقاط کشور از جمله «رودبال» در استهبان استان فارس شد که جان بیش دهها گردشگر در آن منطقه را گرفت و تعدادی نیز مفقود شدند.
در همین ارتباط، خبرگزاری «ایسنا» روز گذشته در گزارشی با عنوان «بیگدار به آب نزنیم»، به نقل رئیس سازمان مدیریت بحران درباره «چرایی جانباختن ۲۲ تن در سیل استهبان» نوشته بود: مردم «باور نمیکردند» که ممکن است چنین سیلی رخ دهد و به همین دلیل نیز «به رغم اعلام هشدار»، توجهی به آن نکردند.
با این حال، سازمان دولتی هواشناسی ایران نسبت به «تشدید فعالیت» سامانه موسوم به «مونسون» در استانهای «هرمزگان و سیستان و بلوچستان» تا فردا چهارشنبه پنجم مردادماه نیز «هشدار» داده و اعلام کرده است که در این مناطق «افزایش ارتفاع موج» و «وزش بادهای شرقی-جنوبشرقی» همراه با فعالیت سامانه بارشی خواهد بود.
مجید سعیدی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری کرمان هم از تشدید فعالیت این سامانه جوی از عصر امروز سهشنبه چهارم مرداد در این استان خبر داده و گفته است که «بیشترین شدت بارشها» را در مناطق غرب و جنوب غرب استان خواهد بود.
محمد سبزهزاری، مدیر کل هواشناسی خوزستان نیز گفته است که با توجه به نفوذ توده هوای موسمی «مونسون» هند به جنوب غرب ایران، از چهارشنبه برای بخشهای مختلف این استان «رگبار، رعد و برق و افزایش رطوبت» پیشبینی میشود.
* عدم آمادگی دولت
ورود سامانه جوی «مونسون» به ایران علاوه بر تلفات جانی، موجب تخریب گسترده اموال شخصی و عمومی شده و به گفته علیرضا شهرکی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان در پی «طغیان رودخانههای فصلی و جاری شدن سیلاب»، محورهای مواصلاتی «ایرانشهر ـ مهرستان»، «فنوج ـ اسپکه» و «نیکشهر ـ قصرقند» از شامگاه سوم مردادماه «مسدود» شدهاست. بر اساس تصاویر منتشره، بند خاکی احداث شده در مسیر رودخانه «کاجو» محدوده بخش «پلان» چابهار نیز شکسته شده است.
برخی از کاربران شبکههای اجتماعی با انتشار تصاویری از شرایط نامناسب شهروندان هنگام وقوع سیل و آبگرفتگی روزهای اخیر در مناطق شهری که اعلام شده بود «از سه روز پیش آمادگی کامل برای مهار سیل را دارند»، از نبود امکانات لازم و عدم آمادگی نهادهای دولتی و امدادی انتقاد کردهاند.
برخی دیگر از کاربران شبکههای اجتماعی میزان اطلاعرسانی درباره سامانه جوی سهمگینی را ناکافی و از آن انتقاد کردهاند. آنها با اشاره به اینکه بهگفته کارشناسان سازمان هواشناسی این سامانه در نخستین روز «فعالیت قدرتمند» خود باعث شد که «بزمان» از توابع شهرستان ایرانشهر با «۵۰ میلیمتر» بارندگی به پربارشترین نقطه استان خشک سیستان و بلوچستان تبدیل شود، واکنشها و اطلاع رسانیها را نامتناسب با ابعاد و تاثیرات احتمالی عنوان کردهاند.
تخریب محیط زیست، نابودی جنگلها، مراتع و کاهش چشمگیر پوشش گیاهی کشور در کنار فرسایش خاک و عدم لایروبی رودخانهها و مخازن آبی همگی باعث شدهاند که ایران یکی از آسیبپذیر کشورها در برابر سیل و دیگر سوانح طبیعی باشد.