گزارشی از میریام کاسیک در «استرالین فاینشنال ریویو»
محمدرضا شاه پهلوی و شهبانو فرح در سال ۱۹۷۴ برای یک سفر رسمی هشت روزه به استرالیا رفتند. یک سال قبل، بین شهبانو فرح و موزه ملی استرالیا در کانبرا رقابتی سخت بر سر خرید «بلو پولز» یکی از آثار معروف جکسون پولاک، نقاش معروف آمریکایی، در جریان بود. در نهایت آن اثر نصیب استرالیا شد.
بعد شهبانو فرح به سراغ خرید «نقاشی دیواری روی زمینه قرمز هندی»، دیگر اثر پولاک، رفت و با خرید آثاری از پیکاسو، گوگن، جیاکومتی، وارهول، راتکو و دیگران بنای بزرگترین کلکسیون آثار مدرنیست ها و هنر معاصر خارج از اروپا و آمریکای شمالی را گذاشت.
یک سال قبل از انقلاب پنجاه و هفت در آبان ۱۳۵۶ پروژه بزرگ فرح دیبا، موزه هنرهای معاصر تهران، افتتاح شد. موزه ای که نماد بین المللی تلاش های فرهنگی فرح در تکمیل حرکات شاه به سوی مدرنیسم بود.
«فرح پهلوی» مروج حقوق زنان، برنامه های سوادآموزی، کتابخانه های سیار و بنیانگذار یک جشنواره سینمایی بود.
پس از انقلاب، کلکسیون هنری شهبانو به زیرزمین موزه نو ساز انتقال پیدا کرد و به ندرت در معرض دید عموم قرار گرفت. آخرین بار حدود دوازده سال پیش شماری از آثار قابل نمایش با معیارهای جمهوری اسلامی از جمله کارهای پولاک از زیرزمین بیرون آورده شد. مقامات ایران با امانت دادن شصت نقاشی از کلکسیون موزه هنرهای معاصر به آلمان در آخرین لحظات مخالفت کردند. امروز ارزش این مجموعه ۳ میلیارد دلار تخمین زده می شود.
داستان عشق دیرین شهبانو به این آثار هنری، موزه هنرهای معاصر و آثار پنهان شده در آن موضوع کتابی جدید از میراندا دارلینگ، نویسنده استرالیایی، و وایولا رایکل بولوت، مشاور هنری ساکن لندن، است. این کتاب دویست صفحه ای شامل یکصد تصویر است و در ماه سپتامبر منتشر می شود. دارلینگ و رایکل بولوت همچنین در حال تهیه مستندی از زندگی شهبانو فرح در قالب اولین بخش از مجموعه ای درباره زنان متنفذ در تاریخ هنر هستند.
* برگردان فارسی این مقاله تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
