رویترز با دسترسی به یک گزارش مدعی است که آمریکا و سایر کشورهای مذاکره کننده با ایران در یک توافق محرمانه با ایران پذیرفته بودند که جمهوری اسلامی از برخی محدودیت های اعمال شده در توافق هسته ای موسوم به برجام عدول کند تا بتواند به ضرب الاجل اعلام شده برای آغاز رفع تحریم ها در دیماه گذشته برسد. از جمله ایران اجازه یافت تا اورانیوم با غنای ۲۰ درصد را نگهداری کند.
خبرگزاری رویترز می گوید به نسخه ای از گزارش موسسه علوم و امنیت بین المللی مستقر در واشنگتن دست یافته که قرار است روز پنجشنبه ۱۱ شهریور در پایتخت آمریکا رونمایی شود. این گزارش توسط دیوید آلبرایت، مدیر این موسسه و یکی از بازرسان سابق سازمان ملل در امور تسلیحات نوشته شده است. در گزارش موسسه علوم و امنیت بین المللی از مقام های دولتی درگیر در مذاکرات اتمی نقل قول هایی آورده شده اما از آنها نامی برده نشده است.
براساس این گزارش، معافیت‌هایی به طور محرمانه به ایران داده شده از جمله ایران از محدودیت‌های میزان نگهداری اورانیوم کمتر غنی شده در تاسیسات هسته‌ای مستثنی شده است. بر اساس این گزارش، این معافیت‌ها توسط کمیسیون مشترک نظارت بر اجرای توافق هسته‌ای مورد تایید قرار گرفته است، این کمیسیون متشکل از آمریکا و شرکای مذاکره کننده است.
در گزارش رویترز که اعلام شده مستقل نمی تواند آن را تایید کند، دلیل این معافیت ها این چنین گفته شده که اگر کمیسیون مشترک برای ایجاد این معافیت‌ها وارد عمل نمی‌شد برخی تاسیسات هسته‌ای ایران نمی توانستند تا دی ماه، زمان اجرای توافق هسته ای آماده شوند.
اگر ایران براساس توافق هسته ای به استانداردهای توافق نمی رسید، اجرای برجام در دیماه گذشته امکان پذیر نمی شد و عملا تحریم ها هم لغو نمی شد.
کمیسیون مشترک که از کشورهای پنج به علاوه یک تشکیل شده دو اجازه و معافیت به ایران داد. اول اینکه ایران می تواند غنی سازی اورانیوم ۳.۵ درصدی به صورت مایع و جامد را بدهد. دوم اینکه ایران می‌تواند میزان نامعینی از اورانیوم ۲۰ درصدی را نگهداری کند.
پیشتر گفته شده بود براساس توافق، ایران تنها مجاز به نگهداری ۳۰۰ کیلوگر اورانیوم غنی شده تا حد ۳.۵ درصد است اما گزارش جدید مدعی است که کمیسیون مشترک برجام، به ایران اجازه داده که "مقادیر نامشخصی از اورانیوم را ذخیره کند". به نوشته رویترز، همین نامشخص بودن مقدار و درصد موجب نگرانی کارشناسان هسته ای است.
در ماههای گذشته ایران و کشورهای مذاکره کننده با تهران منکر توافق محرمانه شده بودند. با این حال یک مقام کاخ سفید به رویترز گفته این کمیسیون مشترک و نقش آن چیز محرمانه ای نبوده اند.
در گزارش موسسه علوم و امنیت بین‌الملل آمده است، دولت اوباما پس از اعطای معافیت‌ها به ایران در همان روز اجرای توافق در دیماه گذشته، کنگره آمریکا را به طور محرمانه از اعطای این معافیت ها به ایران آگاه کرده است.
با اینحال، خبرگزاری رویترز به نقل از باب منندز، سناتور دموکرات و از مخالفان برجام، نوشته که او از وجود این معافیت‌ها خبردار نشده است.
کمیسیون مشترک که از کشورهای پنج به علاوه یک تشکیل شده دو اجازه و معافیت به ایران داد. اول اینکه ایران می تواند غنی سازی اورانیوم ۳.۵ درصدی به صورت مایع و جامد را بدهد. این توافق همچنین محدودیت ۳۰۰کیلوگرمی برای نگهداری اورانیوم ۳.۵ درصدی برای ایران تعیین می‌کند. دوم اینکه ایران می‌تواند میزان نامعینی از اورانیوم ۲۰ درصدی را نگهداری کند. قبلا و براساس توافق هسته‌ای، ایران ملزم بود تمام اورانیوم ۲۰ درصدی خود را به سوخت راکتور تحقیقاتی تبدیل کند.
مساله اینجاست که اگر مجموع کل اورانیوم کمتر غنی شده ایران مشخص نشود، کارشناسان می گویند نمی‌توان فهمید ایران قادر به تولید چه مقدار اورانیوم برای تسلیحات هسته‌ای است.
