وزیر بهداشت چشم «شوخان» را جراحی کرد

روز پنجشنبه شوخان براخاسی، دخترک شش ساله ای که بر اثر اشتباه پزشک از هر دوچشم نابینا شده است توسط وزیر بهداشت مورد جراحی قرار گرفت. شوخان در زبان کردی به معنای شادی است.

حسین احمدی نیاز، وکیل خانواده شوخان، دختر بچه ای که در ۴ سالگی بینایی چشمانش به خاطر تزریق آمپول پنی سیلین از دست رفته است، به خبرگزاری ایسنا گفت، عمل جراحی چشم چپ شوخان از ساعت ۱۱ صبح آغاز شد و بیش از ۵ ساعت به طول انجامید. او افزود این عمل توسط تیمی از جراحان با ریاست دکتر حسن هاشمی وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، انجام شد.

دکتر زارعی، مشاور وزیر بهداشت نیز به خبرگزاری ایسنا گفت «در این عمل که از تخصصی ترین عمل های جراحی در جهان است پیوند قرنیه، و کاشت سلول های بنیادی صورت گرفته است.» این عمل جراحی در بیمارستان نور انجام شد.

شوخان براخاسی، اهل روستای کلکه از توابع دیواندره کردستان، دو سال پیش در چهار سالگی، به خاطر سرماخوردگی به بیمارستان امام خمینی دیواندره مراجعه کرد و با تزریق پنی سیلین بدون انجام آزمایش حساسیت به آن نابینا شد.

سایت آژانس خبری کردپا که خبرهای کردستان را پوشش می دهد نوشته است: «شوخان به سبب تزریق آمپول چینی در درمانگاه دچار تاول پوستی و ریزش ناخن و مو شد و در مدت سه ماه بینایی خود را ازدست داد.» پزشکان پس از سه ماه سندرم استیون جانسون را عامل بیماری شوخان تشخیص دادند که بر اثر حساسیت به پنی سیلین روی می دهد.

پس از آن که بیمارستان دیوان دره و دانشگاه علوم پزشکی کردستان نتوانستند کاری برای درمان شوخان انجام دهند، و در حالی که زخم چشمان شوخان مدام بدتر و چشمانش نابیناتر می شد، عباسعلی براخاسی، پدر سی و پنج ساله شوخان که به گفته خودش، در گزارشی در صدا و سیما، با پول کارگری مخارج درمان فرزندش را می داد، سرانجام برای درمان فرزندش در بیمارستان فارابی به تهران رفت.

شوخان دوبار در بیمارستان فارابی تهران تحت جراحی پیوند قرنیه قرار گرفت، اما چشمانش قادر به دیدن نشد.

با رسانه ای شدن داستان شوخان، دکتر هاشمی وزیر بهداشت در دولت حسن روحانی که چشم پزشک است، تصمیم گرفت خود چشمان شوخان را معاینه کند.

او در سایت خود نوشته است: «آن طور که پدر شوخان گفته است، شوخان در سال ۹۰ به دنبال استفاده از داروی پنی‌سیلین دچار مشکل بینایی می‌شود. معاینات نشان می‌دهد التهاب شدید مخاط‌های چشم، باعث چسبندگی پلک‌ها روی سطح قرنیه شده که منجر به ضعف بسیار شدید بینایی در یک چشم و از دست رفتن دید چشم دیگر او شده است».

وزیر بهداشت در سایت خود ادامه می دهد: «البته تا امروز زحمات زیادی برای درمان شوخان کشیده شده است و یکی از شاگردان بسیار عزیزم دکتر سیدرضا غفاری فوق تخصص قرنیه که حالا از اساتید بیمارستان فارابی است اقدامات بسیاری انجام داده تا هر دو چشم این دختر معصوم حفظ شود و اگر این تلاش‌ها انجام نمی‌شد باید چشم‌های او را تخلیه می‌کردند».

دکتر هاشمی سپس ابراز امیدواری کرده است که فرصتی دست دهد تا پیوند چشم شوخان را شخصاً انجام دهد. او این عمل را «عملی که احتمالاً نیاز به پیوند سلول‌های بنیادی نیز دارد» توصیف کرده و افزوده است:«ان شاءالله خدا کمک کند و با دعای خیر مردم بتوانیم قدرت بینایی را دوباره به شوخان هدیه کنیم».

هزینه پزشکی
وزیر بهداشت در پایان نوشته خود نتیجه گرفته است: «اما هر بار که این موارد را می‌بینم و می‌شنوم، بیش از پیش درمی‌یابم قانون‌گذاران باید بستری را فراهم کنند که هر چه سریع‌تر بیمه‌ای همه‌گیر و جامع در کشور سامان یابد تا دردمندان، دغدغه‌ای جز بیماری‌شان نداشته باشند و کسی به دلیل نداشتن توان مالی، سال‌ها رنج بیماری را تحمل نکند».

روزنامه اعتماد در گزارشی که دراین باره تهیه کرده بود، از قول وکیل خانواده شوخان نوشته بود پدر ۳۵ ساله شوخان که در روستایی در دیواندره به کشاورزی اشتغال دارد، به دلیل ناآگاهی از حقوق شهروندی اش شکوائیه ای تنظیم نکرده بوده است. او همه هزینه درمان دخترش را خود پرداخته، زیر بار قرض رفته و به نوشته روزنامه اعتماد «تمام زندگی اش را فروخته».
وکیل خانواده شوخان که وکالت او را برایگان انجام می دهد نیز می گوید «پدر اين كودك، تا به حال به علت عدم آگاهي در اين مورد، در محكمه طرح دعوي نكرده است، و فقط به سازمان نظام پزشكي مراجعه كرده كه جواب مثبتي نيز دريافت نكرده است و هزينه‌هايی كه طی اين دوسال‌ اين خانواده متقبل شده‌اند را هيچ سازمان يا ارگانی به آن‌ها پرداخت نكرده است.»

خطای پزشکی و پاسخگویی نظام پزشکی ایران
با این حال نکته اصلی در این ماجرا گذشته از توان مالی مسئله پاسخگویی نظام پزشکی ایران و خلاء قانونی در این موارد است.

به گفته این حقوقدان بر اساس اصل ۱۳۷ قانون اساسی وزیر مسئول همه اتفاقاتی است که در حوزه زیر مجموعه اش روی می دهد. به گفته او اگر بینایی شوخان از بین رفته باشد دیه کامل برابر یک انسان کامل به او تعلق می گیرد که دانشگاه علوم پزشکی باید آن را جبران کند.

او همچنین تاکید کرده است که رئیس جمهور بر اساس اصول ۱۱۳ و ۱۲۱ و ۱۲۷ قانون اساسی در برابر همه اقداماتی که از طریق قوه مجریه صورت می گیرد دارای مسئولیت کامل است.

او در گفت و گوی دیگری که با روزنامه قانون داشته، گفته است این مسئله از چند بعد باید بررسی شود. به گفته او باید دید که : «۱- آيا تجويز پزشك درست بوده يا خير؟ ۲- آيا تزريق آمپول پنی سيلين (كه بايد با تست همراه باشد) آيا تست صورت گرفته است يا خير؟ ۳- آيا اين مشكل بر اثر حساسيت به آمپول پنی سيلين به‌وجود آمده است؟ يا شايد اين آمپول تزريق شده چينی بوده و از كيفيت لازم برخوردار نبوده است؟ كه بايد به صورت دقيق بررسي شود».

او افزود:« طبق قانون، دانشگاه علوم پزشكی و پزشك و شخصی كه تزريقات را انجام داده‌است و بيمارستان دارای مسئوليت هستند».

براساس ماده ۲۴ قانون نظام پزشکی عدم رعایت مسئولیت شغلی و صنفی و سهل‌انگاری در انجام وظایف قانونی و اجحاف به بیماران و مراجعان به وسیله شغل پزشکی و مشاغل وابسته به آن، تخلف محسوب شده و محرومیت مدت‌دار یا حتی دایم از شغل را برای پزشک به دنبال خواهد داشت.

دکتر علی رضا زالی، رئیس سازمان نظام پزشکی در آذر ماه ۱۳۵۲ گفته است «هنوز در کشور نظام واقعی ثبت خطای پزشکی نداریم». به گفته او «ثبت خطاها در کودکان، خدمات اورژانس، سالمندان بیشتر است.»