گروههای شبهنظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی از زمان حمله روز ۱۵ مهر حماس به اسرائیل، این کشور و پایگاههای ایالات متحده را هدف قرار دادهاند که نگرانیها از تشدید تنش در این منطقه را افزایش داده است.
ستاد فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا، سنتکام، روز یکشنبه هشتم بهمن، اعلام کرد که در حمله پهپادی اخیر گروههای شبهنظامی مقاومت اسلامی در عراق به پایگاه نیروهای ایالات متحده در شمال شرقی اردن در نزدیکی مرز سوریه، سه تن کشته و حداقل ۳۴ تن زخمی شدند.
در ادامه به گروه های کلیدی درگیر در حملات روزهای اخیر می پردازیم.
مقاومت اسلامی در عراق
این گروه که شامل گروه های شبهنظامی تندروی شیعع و نزدیک به جمهوری اسلامی است، مسئولیت حمله به پایگاه آمریکا در نزدیکی مرز سوریه و اردن را بر عهده گرفت.
این گروه از ۱۵ مهر تاکنون مسئولیت بیش از ۱۵۰ حمله به پایگاه های نیروهای آمریکائی در سوریه و عراق را که منجر به زخمی شدن دهها تن شده، بر عهده گرفته است. ایالات متحده در واکنش، چندین حمله تلافیجویانه را علیه این گروه انجام داده است.
گروههای شیعه تحت حمایت جمهوری اسلامی پس از تهاجم ائتلاف بینالمللی به رهبری آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳میلادی با داشتن دهها هزار شبهنظامی به عنوان بازیگران قدرتمند در عراق ظاهر شدند.
این گروهها نقش رهبری را در نبرد با گروه سنیگرای افراطی داعش (حکومت اسلامی) ایفا کردند و در قالب بخشی از «حشد شعبی» یا نیروهای بسیج مردمی جنگیدند.
در شرایطی که اعضای این گروههای شبهنظامی از دولت حقوق دریافت میکنند و از نظر فنی تحت اختیار نخستوزیر هستند، اغلب خارج از زنجیره فرماندهی فعالیت میکنند.
گروه های کتائب حزبالله و جنبش مقاومت اسلامی نجباء که نیروهای آمریکایی مواضع آنها را طی ماههای اخیر هدف قرار دادهاند، ارتباط نزدیکی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دارند.
زرادخانه آنها حاوی پهپادهای انفجاری، راکت و موشک های بالستیک است.
آنها در بیانیه های خود عملیاتشان را بخشی از تلاش برای « مقاومت در مقابل نیروهای اشغالگر آمریکایی در عراق و منطقه» و در« پاسخ به قتل عام» فلسطینیان غزه توسط اسرائیل اعلام کردهاند.
این گروهها توسط ایالات متحده به عنوان سازمانهای تروریستی شناخته میشوند.
حوثیهای یمن
گروه حوثیها که کنترل بخشهای وسیعی از یمن را در دست دارد، در ۱۰ آبان اعلام کرد که وارد درگیری شده و اسرائیل را مورد هدف پهپاد و موشک قرار داده است.
حوثیها حدود سه ماه قبل به کشتیهای تجاری در جنوب دریای سرخ حمله کردند و گفتند که کشتیهای متعلق به اسرائیلیها را هدف قرار میدهند یا به کشتیهای راهی بنادر اسرائیل حمله میکنند. با این همه، برخی از کشتیهایی که هدف قرار گرفتند، هیچ ارتباطی با اسرائیل نداشتند.
این حملات باعث شد که ایالات متحده و بریتانیا چندی قبل حملات هوایی را علیه اهداف حوثیها در یمن انجام دادند.
حوثیها در مقابل اعلام کردند که تمام کشتیهای تجاری و کشتیهای جنگی آمریکا و بریتانیا که دراین حمله شرکت دارند، هدف قرار خواهند داد.
حملات این گروه، تجارت بین المللی را در کوتاهترین مسیر کشتیرانی بین اروپا و آسیا مختل کرده و برخی از شرکتهای کشتیرانی را وادار به تغییر مسیر کشتیهای خود کرده است.
ایالات متحده معتقد است که سپاه پاسداران به برنامهریزی و اجرای حملات موشکی و پهپادی حوثیها کمک کرده است. اما جمهوری اسلامی هر گونه دخالت در این مورد را رد میکند.
این در شرایطی است که خبرگزاری رویترز به نقل از چند منبع نوشت که فرماندهان سپاه پاسداران و حزبالله لبنان در یمن حضور دارند و به حملات حوثیها به کشتیها در دریای سرخ کمک میکنند.
در مقابل، حوثیها هرگونه کمک از طرف جمهوری اسلامی و حزبالله را تکذیب کردهاند.
ایالات متحده اعلام کرده است که در پاسخ به حملات حوثیها، آنها را به فهرست گروههای تروریستی خود اضافه میکند.
حزبالله لبنان
گروه شبهنظامی حزبالله لبنان در پی حملات حماس به اسرائیل و واکنش متقابل این کشور در حمله به غزه با هدف نابودی این گروه روزانه مواضع نیروهای اسرائیلی در مرز با لبنان را هدف شدیدترین حملات خود از زمان آغاز جنگ تمام عیار در سال ۲۰۰۶ میلادی قرار داده است.
حزبالله لبنان مدعی است که حملاتش به باقی ماندن بخشی از ارتش اسرائیل در مرز کمک کرده و همچنین دهها هزار اسرائیلی را وادار به گریختن از خانههای خود کرده است.
در مقابل، حملات هوایی و توپخانهای اسرائیل دهها هزار لبنانی را مجبور به فرار کرده است.
در این ارتباط، بیش از ۱۵۰ عضو حزبالله و دستکم ۲۵ غیرنظامی لبنانی و همچنین دستکم ۹ سرباز و یک غیرنظامی اسرائیلی کشته شدهاند.
یک نماینده ویژه ایالات متحده در تلاش برای جلوگیری از گسترش این درگیری به یک درگیری بزرگتر است.
حزبالله که حدود ۴۲ سال قبل توسط سپاه پاسداران تأسیس شد، به عنوان الگویی برای سایر گروههای شبهنظامی تحت حمایت تهران در سراسر منطقه عمل کرده و به برخی از آنها مشاوره یا آموزش داده است.
حزبالله قدرتمندتر از دولت لبنان شناخته میشود.
آمریکا حزبالله لبنان را به عنوان یک گروه تروریستی میشناسد.