وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که تعداد خانوارهای مستاجر درگیر فقر در سالیان ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱ رشد ۴۸ درصدی داشته و در سال ۱۴۰۱، بیش از یک میلیون خانوار مستاجر درگیر فقر در مناطق شهری درآمدی کمتر از خط فقر داشتهاند. گزارشی که به گفته کارشناسان مستقل اگر بازه زمانی آن تا پایان سال ۱۴۰۲ افزایش پیدا کند آمار خانوارهای مستاجر درگیر فقر از ۶۰ درصد هم عبور خواهد کرد.
این وزارت خانه در گزارش خود تاکید کرده است: «در سال ۱۴۰۱، بیش از یک میلیون خانوار مستاجر درگیر فقر در مناطق شهری درآمدی کمتر از خط فقر داشته و ۲۳۳ هزار خانوار با اضافه شدن هزینۀ تأمین مسکن استیجاری به سبد هزینۀ آنها، درگیر فقر شدهاند.»
در این گزارش آمده است که «فقر مستاجران را بیشتر میتوان پدیدهای شهری دانست؛ در مقابل، محرومیت مسکونی که با ویژگیهای کالبدی مسکن تعریف میشود، چهرهای روستایی دارد.»
این گزارش میافزاید وضعیت فقر و محرومیت مسکن در استانهای مختلف متفاوت است، به طوری که در استانهایی چون البرز و قم، ۱۰۰ درصد مستاجرین به دلیل درآمد نامکفی دچار فقر هستند و در استانهای کردستان و آذربایجان غربی نرخ فقر ناشی از هزینههای تأمین مسکن استیجاری به ۴۶ و ۳۸ درصد میرسد.
گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نشان میدهد که با وجود اسکان بیشترین تعداد خانوار مستاجر درگیر فقر در استان تهران، نرخ محرومیت مسکونی در این استان پایین و تنها ۵ درصد و این نرخ در استانهایی مانند سیستان و بلوچستان نزدیک به ۶۰ درصد است.
وبسایت تابناک نیز روز ۱۳ آبان در گزارشی نوشته بود: «افراد مجبورند نیمی از درآمد خود را صرف هزینه های مسکن کنند در حالی که براساس شاخصهای جهانی، تنها با ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت کار در روز باید بتوان هزینه اجاره مسکن را تامین کرد»
در گزارش تابناک آمده بود که در ایران کل درآمد روز صرف اجاره خانه میشود.
بررسی گزارش مرکز آمار ایران نیز نشان میدهد که سهم هزینه مسکن در سبد هزینهای خانوار شهری کشور در سال ۱۴۰۲ به ۴۲.۴ درصد رسید که بیشترین هزینه را برای خانوارها به شمار می رود.
این اتفاق در حالی رخ داده است که بر اساس شاخصهای جهانی، خانوارهایی که سهم مسکن در سبد هزینههای آنها بیش از ۳۰ درصد باشد، دچار فقر مسکن هستند.
وبسایت اقتصاد آنلاین نیز در گزارشی تاکید کرده که سهم هزینه مسکن از کل سبد هزینه خانوار از ۲۹.۲ درصد در سال ۱۳۸۰ به ۴۲.۴ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
به نوشته این رسانه، خانوار های شهری در سال ۱۳۸۰ به طور میانگین ۸۹۲ هزار تومان برای مسکن هزینه کردند و این هزینه با رشد ۹۷۱۵ درصدی به ۸۷ میلیون و ۵۵۸ تومان در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
در گزارش اقتصاد آنلاین آمده است کارگران ساده متاهل به طور متوسط حدود ۷۰ میلیون تومان برای مسکن خود در سال گذشته هزینه کردهاند و آمارها نشان میدهد که مقامات عالی رتبه و مدیران ۳ برابر گروه شغلی کارگران ساده برای مسکن خود هزینه کردهاند.
متوسط هزینه ۷۰ میلیون تومانی سالانه برای مسکن از سوی یک کارگر متاهل در حالی است که متوسط دریافتی سالانه همین کارگر به ۱۲۰ میلیون تومان هم نمیرسد که این به معنای سهم نزدیک به ۶۰ درصدی مسکن از سبد هزینه آنها است.
از طرفی، شماری از کارشناسان فاصله هزینه مسکن کارگران و مقامات را نشان دهنده عمق شکاف طبقاتی و تشدید روزافزون آن میدانند.