تا همین چند وقت پیش تصورش هم غیرممکن بود: رئیس جمهوری آمریکا ایستاده در کنار آنگ سان سوچی، زنی که بسیاری می گویند باید رئیس جمهوری کشورش میانمار (برمه) باشد.
نشریه آمریکایی «فارن افرز» در مطلبی تحلیلی می نویسد وقتی که باراک اوباما، اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شد خانم سوچی، قهرمان شناخته شده دمکراسی خواه برمه ای، در کشورش در حصر خانگی بود. امروز، او به عنوان یک عضو منتخب پارلمان طی اولین سفر خارجی اوباما پس از پیروزی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به برمه، به او خوشامد می گوید. اوباما در سخنانش «شهامت و اراده شکست ناپذیر» او را ستود و بر حمایت آمریکا از اصلاحاتی که طی ۱۸ ماه گذشته میانمار را دستخوش تغییر کرده تاکید کرد.
رئیس جمهوری آمریکا در توقف شش ساعته‌اش در میانمار همچنین با تین سین، رئیس جمهوری میانمار و ژنرال سابق که مسئول بخش بزرگی از گشایش‌های اخیر سیاسی در برمه است ملاقات کرد و در جمع دانشجویان در دانشگاه رانگون حاضر شد. سفر چهار روزه باراک اوباما به جنوب شرقی آسیا نشان دهنده توجه دولت او به این منطقه است. با این حال دیدار آقای اوباما از میانمار مهم‌ترین بخش سفر او به شمار می رود چرا که اولین سفر یک رئیس جمهوری آمریکا به این کشور است و تغییر چهره میانمار از یک کشور بحران زده به یک عضو جامعه بین الملل که در حال تبدیل شدن به دمکراسی است را نشان می دهد. میانمار قبلا با ایران و کره شمالی در یک دسته بندی جای می گرفت.
پس از آغاز ریاست جمهوری تین سین در مارس ۲۰۱۱، دولت میانمار صدها زندانی سیاسی را آزاد کرد، محدودیت‌های رسانه‌ها را برداشت، و آنگ سان سوچی را به صحنه سیاسی بازگرداند. فضا بویژه در رانگون بازتر شده است. تصاویر خانم سوچی که روزی ممنوع بود حالا در گوشه و کنار شهر بر دیوارها و تی شرت‌ها به چشم می خورد و پرچم حزب او «لیگ ملی برای دمکراسی»از بالکن‌ها آویزان است. قوانین دست و پاگیر اقتصادی میانمار نیز در دست اصلاح است و راه را برای سرمایه گذاری خارجی هموار می کند.
غرب به تغییرات در میانمار روی خوش نشان داده است. آمریکا، اتحادیه اروپا، استرالیا، ژاپن، و دیگر کشورهای دمکراتیک غربی به سرعت محدودیت‌ها بر عملکرد شرکت‌های مایل به کار در میانمار را برداشتند و تحریم‌های اعمال شده بر میانمار از دهه ۱۹۹۰ تاکنون را لغو کردند. شرکت‌های بزرگی چون کوکا-کولا، سوزوکی، و ویزا صف کشیده اند تا در بازار بکر و ۵۰ میلیونی برمه سرمایه گذاری کنند. در نیمه تابستان بانک جهانی پس از ۲۵ سال غیبت در رانگون دفتر باز کرد و یک بسته کمک ۲۴۵ میلیون دلاری را ارائه کرد و مدیر موسسه صلح در اسلو، حتی نام تین سین را در فهرست پنجگانه نامزدهای جایزه صلح نوبل قرار داد.
بخشی از ازسرگیری رابطه آمریکا- میانمار به خاطر منافع سیاسی-جغرافیایی دو طرف است. طی سال‌های انزوای میانمار، چین حامی اقتصادی و سیاسی این کشور بود. آن زمان سرمایه گذاری چین شمال میانمار را فراگرفت و در ماندالای، دومین شهر بزرگ میانمار، چینی‌ها دو سوم جمعیت را به خود اختصاص دادند و این امر نگرانی بسیاری را در میانمار برانگیخت. برتیل لینتر، کارشناس مسائل میانمار می گوید ژنرال‌های حاکم بر میانمار تکیه بیش از حد بر پکن را به منزله یک «موقعیت اضطراری» تلقی کردند که استقلال میانمار را تهدید می کرد. اغلب اقدامات اصلاحی از جمله آزادی آنگ سان سوچی، در تلاش برای کسب دوستان بیشتر خارجی با هدف خنثی کردن نفوذ چین بود.
این رویکرد با سیاست اوباما در تمرکز بیشتر بر آسیا همخوانی داشت. سیاست آمریکا در قبال میانمار در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون و جرج بوش سرسختانه بود. رهبران میانمار اجازه سفر به آمریکا را نداشتند و تحریم‌های سخت آمریکا بر میانمار اعمال شده بود. اما این سیاست میانمار را بیشتر به سوی اردوی چین سوق داد.
پس از سال‌ها تحریم، برخی می گویند سفر آقای اوباما به میانمار کمی بیش از حد بود. برد آدامز، مدیر بخش آسیا در سازمان دیدبان حقوق بشر می گوید سفر آقای اوباما مهر تاییدی است بر عملکرد دولت نظامی میانمار که با وجود اصلاحات، همچنان ناقض حقوق بشر است. با این حال آقای اوباما ضمن دیدار از تایلند از تصمیمش در سفر به میانمار دفاع کرد و گفت :«این سفر به معنای تایید دولت میانمار نیست بلکه نشان دهنده روند داخلی کشوری است که تا یکی دو سال پیش کسی آن را پیش بینی نمی کرد.»
نشریه فارن افرز در ادامه می گوید اما اصلاحات در میانمار متزلزل به نظر می رسد. استان راخین در غرب میانمار که صحنه خشونت‌ها میان مسلمانان روهینگیا و اکثریت بودایی است، موجب شده تا ده‌ها هزار نفر آواره شوند و ده‌ها روستای مسلمان نشین در آتش بسوزد. آنگ سان سوچی و راهبان بودایی که سال ۲۰۰۷ علیه رهبران نظامی کشور به خیابان ریختند در این باره سکوت کردند. شاید خانم سوچی که برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۵ آماده می شود فرصت را برای حمایت از شهروند شدن مسلمانان روهینگیا مناسب نمی بیند، امری که انتقادهای بسیاری را علیه خانم سوچی موجب شده است.
همزمان در شمال کشور درگیری میان ارتش میانمار و شورشیان محلی کاچین ادامه دارد. وضعیت آوارگان کاچین که طی درگیری‌ها خانه‌هایشان را ترک کرده و در اردوگاه‌های واقع در مرز چین ساکن شده اند مناسب نیست و بسیاری از آنان به آنگ سان سوچی بی‌اعتماد شده اند.
با وجود اقدامات تین سین و امضای چندین قرارداد آتش بس با بیش از ده گروه مسلح قومی، اصلاحات او در بهبود ساختار و وضعیت قومیت‌ها ناموفق عمل کرده است. کارشناسان می گویند کشوری که ده درصدش همچنان گرفتار درگیری‌های قومی است، در دراز مدت شانس انتقال به دمکراسی را ندارد.
نیروهای مسلح میانمار همچنان در روند دمکراتیک کشور حضور دارند و طبق قانون اساسی ۲۵ درصد کرسی‌های پارلمان برای نازمدهای منتخب ارتش ذخیره شده است و رهبران اقتصادی نیز در محاصره چهره‌های ارشد نظامی اند. تا وقتی درگیری‌های داخلی ادامه دارد حضور نظامیان در عرصه سیاسی توجیه پذیر است و در چنین فضایی است که واشنگتن ترجیح داده روابط نظامی با ارتش برمه را از سر بگیرد و برای اولین بار ارتش برمه را به اعزام ناظر به مانور نظامی مشترک سالانه آمریکا- تایلند دعوت کرده است.
پیشاپیش سفر اوباما به برمه، تین سین وعده داد که باقی زندانیان سیاسی آزاد و خشونت‌ها در استان راخین متوقف خواهد شد اما چشم انداز این سفر چندان روشن نیست. به گفته منابعی در واشنگتن، خانم سوچی این سفر را زود هنگام توصیف کرده است. او گفته است: «نباید فریب تصویر موفقیت را خورد». او گفت «دشوارترین زمان برای هر انتقال وقتی است که فکر می کنیم پیروزی نزدیک است.»
علی رغم تغییرات مثبت دو سال گذشته، میانمار راه درازی در پیش دارد و آمریکا که می خواهد در همسایگی چین دوستانی داشته باشد باید پیش از لغو تحریم ها، تثبیت روابط نظامی، سرازیر کردن کمک و زدن مهر تایید ریاست جمهوری بر دوران انتقالی میانمار، کمی بیشتر صبر و تامل می کرد. وقایع اخیر در جهان عرب نشان داده است که راه رسیدن به دمکراسی لغزنده است و به جهت‌های مختلفی ختم می شود.
نشریه آمریکایی «فارن افرز» در مطلبی تحلیلی می نویسد وقتی که باراک اوباما، اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا پیروز شد خانم سوچی، قهرمان شناخته شده دمکراسی خواه برمه ای، در کشورش در حصر خانگی بود. امروز، او به عنوان یک عضو منتخب پارلمان طی اولین سفر خارجی اوباما پس از پیروزی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به برمه، به او خوشامد می گوید. اوباما در سخنانش «شهامت و اراده شکست ناپذیر» او را ستود و بر حمایت آمریکا از اصلاحاتی که طی ۱۸ ماه گذشته میانمار را دستخوش تغییر کرده تاکید کرد.
رئیس جمهوری آمریکا در توقف شش ساعته‌اش در میانمار همچنین با تین سین، رئیس جمهوری میانمار و ژنرال سابق که مسئول بخش بزرگی از گشایش‌های اخیر سیاسی در برمه است ملاقات کرد و در جمع دانشجویان در دانشگاه رانگون حاضر شد. سفر چهار روزه باراک اوباما به جنوب شرقی آسیا نشان دهنده توجه دولت او به این منطقه است. با این حال دیدار آقای اوباما از میانمار مهم‌ترین بخش سفر او به شمار می رود چرا که اولین سفر یک رئیس جمهوری آمریکا به این کشور است و تغییر چهره میانمار از یک کشور بحران زده به یک عضو جامعه بین الملل که در حال تبدیل شدن به دمکراسی است را نشان می دهد. میانمار قبلا با ایران و کره شمالی در یک دسته بندی جای می گرفت.
پس از آغاز ریاست جمهوری تین سین در مارس ۲۰۱۱، دولت میانمار صدها زندانی سیاسی را آزاد کرد، محدودیت‌های رسانه‌ها را برداشت، و آنگ سان سوچی را به صحنه سیاسی بازگرداند. فضا بویژه در رانگون بازتر شده است. تصاویر خانم سوچی که روزی ممنوع بود حالا در گوشه و کنار شهر بر دیوارها و تی شرت‌ها به چشم می خورد و پرچم حزب او «لیگ ملی برای دمکراسی»از بالکن‌ها آویزان است. قوانین دست و پاگیر اقتصادی میانمار نیز در دست اصلاح است و راه را برای سرمایه گذاری خارجی هموار می کند.
غرب به تغییرات در میانمار روی خوش نشان داده است. آمریکا، اتحادیه اروپا، استرالیا، ژاپن، و دیگر کشورهای دمکراتیک غربی به سرعت محدودیت‌ها بر عملکرد شرکت‌های مایل به کار در میانمار را برداشتند و تحریم‌های اعمال شده بر میانمار از دهه ۱۹۹۰ تاکنون را لغو کردند. شرکت‌های بزرگی چون کوکا-کولا، سوزوکی، و ویزا صف کشیده اند تا در بازار بکر و ۵۰ میلیونی برمه سرمایه گذاری کنند. در نیمه تابستان بانک جهانی پس از ۲۵ سال غیبت در رانگون دفتر باز کرد و یک بسته کمک ۲۴۵ میلیون دلاری را ارائه کرد و مدیر موسسه صلح در اسلو، حتی نام تین سین را در فهرست پنجگانه نامزدهای جایزه صلح نوبل قرار داد.
بخشی از ازسرگیری رابطه آمریکا- میانمار به خاطر منافع سیاسی-جغرافیایی دو طرف است. طی سال‌های انزوای میانمار، چین حامی اقتصادی و سیاسی این کشور بود. آن زمان سرمایه گذاری چین شمال میانمار را فراگرفت و در ماندالای، دومین شهر بزرگ میانمار، چینی‌ها دو سوم جمعیت را به خود اختصاص دادند و این امر نگرانی بسیاری را در میانمار برانگیخت. برتیل لینتر، کارشناس مسائل میانمار می گوید ژنرال‌های حاکم بر میانمار تکیه بیش از حد بر پکن را به منزله یک «موقعیت اضطراری» تلقی کردند که استقلال میانمار را تهدید می کرد. اغلب اقدامات اصلاحی از جمله آزادی آنگ سان سوچی، در تلاش برای کسب دوستان بیشتر خارجی با هدف خنثی کردن نفوذ چین بود.
این رویکرد با سیاست اوباما در تمرکز بیشتر بر آسیا همخوانی داشت. سیاست آمریکا در قبال میانمار در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون و جرج بوش سرسختانه بود. رهبران میانمار اجازه سفر به آمریکا را نداشتند و تحریم‌های سخت آمریکا بر میانمار اعمال شده بود. اما این سیاست میانمار را بیشتر به سوی اردوی چین سوق داد.
پس از سال‌ها تحریم، برخی می گویند سفر آقای اوباما به میانمار کمی بیش از حد بود. برد آدامز، مدیر بخش آسیا در سازمان دیدبان حقوق بشر می گوید سفر آقای اوباما مهر تاییدی است بر عملکرد دولت نظامی میانمار که با وجود اصلاحات، همچنان ناقض حقوق بشر است. با این حال آقای اوباما ضمن دیدار از تایلند از تصمیمش در سفر به میانمار دفاع کرد و گفت :«این سفر به معنای تایید دولت میانمار نیست بلکه نشان دهنده روند داخلی کشوری است که تا یکی دو سال پیش کسی آن را پیش بینی نمی کرد.»
نشریه فارن افرز در ادامه می گوید اما اصلاحات در میانمار متزلزل به نظر می رسد. استان راخین در غرب میانمار که صحنه خشونت‌ها میان مسلمانان روهینگیا و اکثریت بودایی است، موجب شده تا ده‌ها هزار نفر آواره شوند و ده‌ها روستای مسلمان نشین در آتش بسوزد. آنگ سان سوچی و راهبان بودایی که سال ۲۰۰۷ علیه رهبران نظامی کشور به خیابان ریختند در این باره سکوت کردند. شاید خانم سوچی که برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۵ آماده می شود فرصت را برای حمایت از شهروند شدن مسلمانان روهینگیا مناسب نمی بیند، امری که انتقادهای بسیاری را علیه خانم سوچی موجب شده است.
همزمان در شمال کشور درگیری میان ارتش میانمار و شورشیان محلی کاچین ادامه دارد. وضعیت آوارگان کاچین که طی درگیری‌ها خانه‌هایشان را ترک کرده و در اردوگاه‌های واقع در مرز چین ساکن شده اند مناسب نیست و بسیاری از آنان به آنگ سان سوچی بی‌اعتماد شده اند.
با وجود اقدامات تین سین و امضای چندین قرارداد آتش بس با بیش از ده گروه مسلح قومی، اصلاحات او در بهبود ساختار و وضعیت قومیت‌ها ناموفق عمل کرده است. کارشناسان می گویند کشوری که ده درصدش همچنان گرفتار درگیری‌های قومی است، در دراز مدت شانس انتقال به دمکراسی را ندارد.
نیروهای مسلح میانمار همچنان در روند دمکراتیک کشور حضور دارند و طبق قانون اساسی ۲۵ درصد کرسی‌های پارلمان برای نازمدهای منتخب ارتش ذخیره شده است و رهبران اقتصادی نیز در محاصره چهره‌های ارشد نظامی اند. تا وقتی درگیری‌های داخلی ادامه دارد حضور نظامیان در عرصه سیاسی توجیه پذیر است و در چنین فضایی است که واشنگتن ترجیح داده روابط نظامی با ارتش برمه را از سر بگیرد و برای اولین بار ارتش برمه را به اعزام ناظر به مانور نظامی مشترک سالانه آمریکا- تایلند دعوت کرده است.
پیشاپیش سفر اوباما به برمه، تین سین وعده داد که باقی زندانیان سیاسی آزاد و خشونت‌ها در استان راخین متوقف خواهد شد اما چشم انداز این سفر چندان روشن نیست. به گفته منابعی در واشنگتن، خانم سوچی این سفر را زود هنگام توصیف کرده است. او گفته است: «نباید فریب تصویر موفقیت را خورد». او گفت «دشوارترین زمان برای هر انتقال وقتی است که فکر می کنیم پیروزی نزدیک است.»
علی رغم تغییرات مثبت دو سال گذشته، میانمار راه درازی در پیش دارد و آمریکا که می خواهد در همسایگی چین دوستانی داشته باشد باید پیش از لغو تحریم ها، تثبیت روابط نظامی، سرازیر کردن کمک و زدن مهر تایید ریاست جمهوری بر دوران انتقالی میانمار، کمی بیشتر صبر و تامل می کرد. وقایع اخیر در جهان عرب نشان داده است که راه رسیدن به دمکراسی لغزنده است و به جهت‌های مختلفی ختم می شود.
