پس از گذشت دو سال از قیام تاریخی مردم مصر، بسیاری از شهروندان این کشور، از روشنفکران گرفته تا طبقه کارگری دستاوردهای روزهای حضور در میدان تحریر و چشم انداز آینده را مرور می کنند.
برای ایهب گوهر که روی پشت بام خانه اش در حومه قاهره کبوتر هوا می کند، آزادی بیان بزرگترین موهبت تحولات دو سال گذشته بوده است. او می گوید امروز می تواند آزادانه رئیس جمهوری را خطاب قرار بدهد و مسئولیت ها و اقدامات او را به او گوشزد و یادآوری کند.
علا العصوانی، رمان نویس مصری طی قیام مردم در خیابان ها به میلیون ها تن از شهروندان کشورش پیوست. وی می گوید این اولین بار بود که چنین تحول عظیمی را به چشم می دید. او می افزاید «تحول انسان مهمترین بخش انقلاب است. مردم بر مانع ترس غلبه کردند. این تغییر و تحول غیرقابل بازگشت است».
اما بعضی از مردم مصر نگران به خطر افتادن روحیه انقلابی هستند. آن ها تصور می کنند به قدرت رسیدن سیاستمداران اسلام گرا به معنای شکاف، اختلاف و مشکل است.
محمد مرسی، رهبر پیشین اخوان المسلمین در ماه ژوئن به مقام ریاست جمهوری مصر برگزیده شد و به نمایندگان اسلام گرای پارلمان کمک کرد تا در ماه دسامبر قانون اساسی بحث برانگیز تصویب شود.
مقامات دولت پیشین، مرسی را به اتهام مشارکت در اعتراض های میدان تحریر ژانویه سال ٢٠١١ دستگیر کرده بودند و او هنوز به طور مدام روحیه انقلابی مردم را برمی انگیزد. او گفت احکامی که اواخر سال گذشته قدرت و اختیارات گسترده و موقت به او اعطا کرده بودند، با هدف محافظت از انقلاب صادر شدند.
تردید برخی از اقشار جامعه
مصطفی صیام، ناخدای قایق بادبانی، یکی از افرادی است که نسبت به اهداف انقلاب تردید دارد. او که روی سکان قایق بادبانی سنتی خود در کرانه رود نیل در قاهره نشسته، نگران است که اخوان فقط برای دستیابی به اهداف و منافع خود تلاش کند.
صیام که مسلمان است، می گوید «هر فردی که بر مسند مسئولیت در کشور تکیه زده است، باید در درجه اول مصری باشد و فقط مسلمان بودن کافی نیست». او خاطرنشان می کند (رهبر کشور) چه مسلمان، چه مسیحی و چه یهودی باشد، مسئله مهم این است که باید به کشورخدمت کند.
ناکامی دولت برای متحقق کردن وعده های اولیه برای رفع بخش بزرگی از مشکلات کشور سبب شده است بسیاری از مردم مصر نسبت به اولویت های مهم دولت نگران باشند.
وقوع دو تصادف مرگبار قطار در طی ماه های اخیر که جان ده ها تن را گرفت و بیش از ٥٠ کودک بین قربانیان بودند، سقوط ساختمان ها، قطع برق، افزایش قیمت ها و رشد نرخ بیکاری از جمله مشکلات مصر بوده اند.
العصوانی، رمان نویس و منتقد اخوان می گوید این گروه باید پس از گذشت چندین دهه محدودیت و ممنوعیت و به حاشیه رانده شدن، هم اکنون احساس مسئولیت کند.
او می گوید «به نظر من (مسئولیت پذیری) برای انقلاب خیلی مفید است. من تصور نمی کنم که شانه خالی کردن از مسئولیت به نفع اخوان باشد». وی می افزاید محبوبیت (اخوان) کاهش یافته است، پدیده ای که تصور می شد ده سال طول بکشد اما بسیاری از مردم پس از گذشت فقط ١٠ ماه از این گروه رویگردان شده اند».
العصوانی می گوید ماهیت منزوی ایدئولوژی اخوان بخشی از مشکل است. وی می گوید «انزوا و فاصله گرفتن مردم از بیشتر حاکمان معمولاً چندین دهه طول می کشد. این اولین بار است که من می بینم که فردی با این همه مشکل و معضل حکومت خود را آغاز می کند».
دفاع از مرسی
با وجود انتقادهایی که مطرح می شوند، تعداد بسیاری از مردم مصر نسبت به عملکرد مرسی صبر و مدارا نشان می دهند. آن ها به وعده های او در زمینه مبارزه با مسائل ابتدایی و اساسی همچون گردآوری زباله و ترافیک و نیز نگرانی های اقتصادی گسترده تر و نقش منطقه ای و بین المللی مصر اشاره می کنند.
اشرف الحسینی در قنادی در قاهره می گوید کسب و کار او با مشکلات بسیاری روبرو است اما او در ضمن با مرسی ابراز همدردی می کند و می گوید «دولت بدشانسی آورده است چون در دوران آشوب و هرج و مرج و سقوط اقتصادی به قدرت رسید». وی می افزاید «دولت اخوان» برای غلبه بر چالش ها سخت تلاش می کند.
این گروه اسلام گرا کماکان تنها جنبش سیاسی مصر است که از بیشترین و بهترین سازماندهی و تشکیلات برخوردار است و می تواند برای مقابله با تظاهرات اعتراضی، صدها هزار تن از پیروان و هواداران خود را به حمایت از دولت به خیابان ها بیاورد.
اخوان المسلین توانسته است با تعداد بیشتری از اسلام گرایان محافظه کار، به طور خاص با گروه های سلفی بنیانگرا همکاری کند گرچه در مواردی تنش های جدی بین این دو گروه وجود داشته است.
در عوض گروه های مخالف اخوان که بسیاری از آن ها دو سال پیش نیروی محرک قیام مردم در میدان تحریر بودند هنوز موفق نشده اند تا به یک ائتلاف و نیروی سیاسی توانمند بدل شوند.
العصوانی ضمن دفاع از عدم همبستگی گروه های مخالف می گوید که تعریف مخالفت با انشقاق و شکاف گره خورده است، مخالفان از اطاعت اوامر سرباز می زنند و مستقل می اندیشند.
با این وجود این رمان نویس مصری معتقد است که زمان در خدمت این گروه ها است و حتی فرانسه و ایالات متحده هم برای پشت سر گذاشتن پیامدهای انقلاب در کشورهایشان به سال های طولانی زمان نیاز داشتند.
او می افزاید «اگر انتظار ما این باشد که انقلاب طی چند سال تغییر و تحول را نهادینه کند، به این معنا است که ما به اندازه کافی در مورد تاریخ انقلاب ها مطالعه نکرده ایم».
برای ایهب گوهر که روی پشت بام خانه اش در حومه قاهره کبوتر هوا می کند، آزادی بیان بزرگترین موهبت تحولات دو سال گذشته بوده است. او می گوید امروز می تواند آزادانه رئیس جمهوری را خطاب قرار بدهد و مسئولیت ها و اقدامات او را به او گوشزد و یادآوری کند.
علا العصوانی، رمان نویس مصری طی قیام مردم در خیابان ها به میلیون ها تن از شهروندان کشورش پیوست. وی می گوید این اولین بار بود که چنین تحول عظیمی را به چشم می دید. او می افزاید «تحول انسان مهمترین بخش انقلاب است. مردم بر مانع ترس غلبه کردند. این تغییر و تحول غیرقابل بازگشت است».
اما بعضی از مردم مصر نگران به خطر افتادن روحیه انقلابی هستند. آن ها تصور می کنند به قدرت رسیدن سیاستمداران اسلام گرا به معنای شکاف، اختلاف و مشکل است.
محمد مرسی، رهبر پیشین اخوان المسلمین در ماه ژوئن به مقام ریاست جمهوری مصر برگزیده شد و به نمایندگان اسلام گرای پارلمان کمک کرد تا در ماه دسامبر قانون اساسی بحث برانگیز تصویب شود.
مقامات دولت پیشین، مرسی را به اتهام مشارکت در اعتراض های میدان تحریر ژانویه سال ٢٠١١ دستگیر کرده بودند و او هنوز به طور مدام روحیه انقلابی مردم را برمی انگیزد. او گفت احکامی که اواخر سال گذشته قدرت و اختیارات گسترده و موقت به او اعطا کرده بودند، با هدف محافظت از انقلاب صادر شدند.
تردید برخی از اقشار جامعه
مصطفی صیام، ناخدای قایق بادبانی، یکی از افرادی است که نسبت به اهداف انقلاب تردید دارد. او که روی سکان قایق بادبانی سنتی خود در کرانه رود نیل در قاهره نشسته، نگران است که اخوان فقط برای دستیابی به اهداف و منافع خود تلاش کند.
صیام که مسلمان است، می گوید «هر فردی که بر مسند مسئولیت در کشور تکیه زده است، باید در درجه اول مصری باشد و فقط مسلمان بودن کافی نیست». او خاطرنشان می کند (رهبر کشور) چه مسلمان، چه مسیحی و چه یهودی باشد، مسئله مهم این است که باید به کشورخدمت کند.
ناکامی دولت برای متحقق کردن وعده های اولیه برای رفع بخش بزرگی از مشکلات کشور سبب شده است بسیاری از مردم مصر نسبت به اولویت های مهم دولت نگران باشند.
وقوع دو تصادف مرگبار قطار در طی ماه های اخیر که جان ده ها تن را گرفت و بیش از ٥٠ کودک بین قربانیان بودند، سقوط ساختمان ها، قطع برق، افزایش قیمت ها و رشد نرخ بیکاری از جمله مشکلات مصر بوده اند.
العصوانی، رمان نویس و منتقد اخوان می گوید این گروه باید پس از گذشت چندین دهه محدودیت و ممنوعیت و به حاشیه رانده شدن، هم اکنون احساس مسئولیت کند.
او می گوید «به نظر من (مسئولیت پذیری) برای انقلاب خیلی مفید است. من تصور نمی کنم که شانه خالی کردن از مسئولیت به نفع اخوان باشد». وی می افزاید محبوبیت (اخوان) کاهش یافته است، پدیده ای که تصور می شد ده سال طول بکشد اما بسیاری از مردم پس از گذشت فقط ١٠ ماه از این گروه رویگردان شده اند».
العصوانی می گوید ماهیت منزوی ایدئولوژی اخوان بخشی از مشکل است. وی می گوید «انزوا و فاصله گرفتن مردم از بیشتر حاکمان معمولاً چندین دهه طول می کشد. این اولین بار است که من می بینم که فردی با این همه مشکل و معضل حکومت خود را آغاز می کند».
دفاع از مرسی
با وجود انتقادهایی که مطرح می شوند، تعداد بسیاری از مردم مصر نسبت به عملکرد مرسی صبر و مدارا نشان می دهند. آن ها به وعده های او در زمینه مبارزه با مسائل ابتدایی و اساسی همچون گردآوری زباله و ترافیک و نیز نگرانی های اقتصادی گسترده تر و نقش منطقه ای و بین المللی مصر اشاره می کنند.
اشرف الحسینی در قنادی در قاهره می گوید کسب و کار او با مشکلات بسیاری روبرو است اما او در ضمن با مرسی ابراز همدردی می کند و می گوید «دولت بدشانسی آورده است چون در دوران آشوب و هرج و مرج و سقوط اقتصادی به قدرت رسید». وی می افزاید «دولت اخوان» برای غلبه بر چالش ها سخت تلاش می کند.
این گروه اسلام گرا کماکان تنها جنبش سیاسی مصر است که از بیشترین و بهترین سازماندهی و تشکیلات برخوردار است و می تواند برای مقابله با تظاهرات اعتراضی، صدها هزار تن از پیروان و هواداران خود را به حمایت از دولت به خیابان ها بیاورد.
اخوان المسلین توانسته است با تعداد بیشتری از اسلام گرایان محافظه کار، به طور خاص با گروه های سلفی بنیانگرا همکاری کند گرچه در مواردی تنش های جدی بین این دو گروه وجود داشته است.
در عوض گروه های مخالف اخوان که بسیاری از آن ها دو سال پیش نیروی محرک قیام مردم در میدان تحریر بودند هنوز موفق نشده اند تا به یک ائتلاف و نیروی سیاسی توانمند بدل شوند.
العصوانی ضمن دفاع از عدم همبستگی گروه های مخالف می گوید که تعریف مخالفت با انشقاق و شکاف گره خورده است، مخالفان از اطاعت اوامر سرباز می زنند و مستقل می اندیشند.
با این وجود این رمان نویس مصری معتقد است که زمان در خدمت این گروه ها است و حتی فرانسه و ایالات متحده هم برای پشت سر گذاشتن پیامدهای انقلاب در کشورهایشان به سال های طولانی زمان نیاز داشتند.
او می افزاید «اگر انتظار ما این باشد که انقلاب طی چند سال تغییر و تحول را نهادینه کند، به این معنا است که ما به اندازه کافی در مورد تاریخ انقلاب ها مطالعه نکرده ایم».
