سران پنج کشور عضو بلوک اقتصادهای نوظهور، موسوم به «بریکس» از راه‌اندازی يک بانک توسعه و يک صندوق ذخيره پولی با نقدينگی ۱۰۰ ميليارد دلار خبر دادند.
پنج کشور عضو این گروه در نشست روز سه‌شنبه خود در برزیل اعلام کردند که این بانک، با هدف تامين منابع مالی برای پروژه‌های زیربنایی در کشورهای درحال توسعه، در شانگهای مستقر خواهد شد. در پنج سال اول فعالیت، هند ریاست عملیاتی این بانک را برعهده خواهد داشت، سپس برزیل و پس از آن روسیه بر امور بانک نظارت خواهند داشت.
اعضای بلوک اقتصادهای نوظهور – که در انگليسی به آنها «بريکس» (حروف اول اسامی انگلیسی کشورهای عضو: برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) می‌گویند – همچنین يک صندوق مالی با نقدينگی ۱۰۰ ميليارد دلار برای کمک به کشورهای مقروض و جلوگيری از فشارهای کوتاه مدت نقدینگی بر آنها تاسيس نمودند.
از هنگامی که سران بريکس در سال ۲۰۰۹ گرد هم آمدند تا راهی برای ايفای نقشی برتر در نظم مالی جهانی، که توسط قدرت‌های غربی پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شد، پيدا کنند، تاسيس چنين بانکی نخستين دستاورد کشورهای بريکس بشمار می‌رود، بانکی که مدت‌ها انتظارش می‌رفت.
بريکس بعد از یک خروج سرمایه در سال گذشته از بازارهای در حال ظهور، که دليل آن کاهش تزريق انگيزه‌های مالی توسط ايالات متحده بود، درصدد یک اقدام هماهنگ برآمدند.
بخش عمده در حال رشد
بانک جدید نشان‌دهنده نفوذ رو به رشد بريکس است، که تقریبا نیمی از جمعیت جهان را در برگرفته و حدود یک پنجم توليد اقتصاد جهانی را تشکیل می‌دهد.
آغاز فعاليت این بانک با سرمایه مشترک ۵۰ میلیارد دلار است، که در میان پنج کشور بنیان‌گذاران بطور مساوی تقسيم شده است، با سرمايه کل اولیه ۱۰ میلیارد دلار پول نقد در طی ۷ سال و ۴۰ میلیارد دلار ضمانت.
بانک توسعه، اعطای وام را از سال ۲۰۱۶ آغاز خواهد کرد. راه برای عضويت ساير کشورها باز خواهد بود، اما سرمایه اعضای بريکس تحت هيچ شرايطی به زير ۵۵ درصد افت نخواهد کرد.
صندوق ارزی کمکی در ذخایر هر يک از کشورهای بريکس نگهداری خواهد شد و برای تخفيف مشکلات موازنه پرداخت‌ها می‌تواند در صورت نياز به ذخاير هر يک از اعضا منتقل گردد. این طرح، پس از معکوس شدن جريان دلار ارزان، که به مدت يک دهه موجب رونق بازارهای نوظهور شده بود، شتاب گرفت.
ديلما روسف، رئیس جمهوری برزیل، گفت، «نوسانات اقتصادی نتيجه کاهش سياست انبساط پولی ايالات متحده است. [ايجاد بانک توسعه و صندوق ارزی] به تخفيف نوسانات اقتصادی که اقتصادهای متنوع با آن روبرو هستند کمک می‌کند.»
چین، دارنده بزرگترین ذخایر ارزی در جهان، ۴۱ میلیارد دلار برای تشکيل اين صندوق ارزی کنار گذاشته است. برزيل، هند و روسيه هر يک ۱۸ ميليارد دلار و آفریقای جنوبی ۵ میلیارد دلار خواهند داد.
در صورت لزوم، چین می‌تواند معادل نیمی از سهم خود را درخواست کند، آفریقای جنوبی دوبرابر و کشورهای باقی مانده هرکدام به اندازه سهم خود می‌توانند قرض بگيرند.
مذاکرات پر زحمت
مذاکرات بر سر محل استقرار دفتر مرکزی و نخستين مقام ریاست به دلیل اختلافات بین هند و چین متوقف شده بود. اين بن‌بست منعکس‌کننده مشکلاتی است که برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی در همکاری با یکدیگر برای ايجاد جایگزینی برای نهادهای صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی با آن روبرو هستند.
يک ديپلمات برزيلی به خبرگزاری رويترز گفت «ما ۱۰ دقیقه قبل از پایان بازی موفق شديم. ما راه حل معتدلی که برای همه رضایت‌بخش است را پيدا کرديم.»
مذاکرات برای ایجاد بانک بیش از دو سال طول کشید، زيرا برزیل و هند در مقابل تلاش‌های چین برای به دست آوردن سهم بیشتری به عنوان وام‌دهنده مقاومت کردند.
مقاومت در برابر سیاست‌های جهانی
وزير امور خارجه روسيه، سرگئی لاوروف، در اوايل نشست روز سه‌شنبه گفت که بلوک بريکس در برابر اقدامات سياسی و اقتصادی يکطرفه می‌ایستد، با این حال کشورهای درحال ظهور به دنبال رويارويی با غرب نيستند.
لاوروف به خبرنگاران در اين اجلاس گفت «این نشست تایید کرده است که با صحبت کردن در برابر گام‌های یکطرفه در سیاست و اقتصاد جهانی، اعضای بريکس به دنبال درگیری نیستند، بلکه در حال ارائه راه‌حل‌های جمعی برای حل و فصل همه مسائل [جهانی] هستند.»
در واکنش به الحاق شبه جزيره کريمه، ایالات متحده تحریم‌هايی را علیه مسکو وضع کرده است، از جمله مسدود کردن دارایی‌ها و ممنوعیت صدور روادید مقامات و همکاران تجاری ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسيه.
تا حد زیادی به این نشست به چشم فرصتی برای پوتین نگريسته شد تا با وجود انزوای تحميلی غرب بر سر مساله اوکراين، نفوذ ژئوپولیتیک خود را به نمايش بگذارد و آن را افزايش دهد.
