در پی افزایش موارد ابتلای مجدد در سراسر دنیا به ویژه پس از شیوع گونه مسری‌تر «دلتا»، بسیاری از کشورها تزریق دز یادآور را به جمعیت مسن و آسیب‌پذیر خود آغاز کرده‌اند.
دز یادآور به سیستم ایمنی بدن یادآوری می‌کند که چطور با ویروس مقابله کند.
گروه مشاوره سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده است افرادی که سیستم ایمنی سرکوب شده دارند - از جمله کسانی که پیوند عضو داشته‌اند - دز یادآور را تزریق کنند.
این گروه همچنین به افراد بالای ۶۰ سال که واکسن‌های چینی سینوفارم و سینووک زده اند توصیه کرده است که بسته به موجودی واکسن در کشورشان، واکسن دیگری را نیز به عنوان دز یادآور تزریق کنند.
- انتخاب فایزر به عنوان دز یادآور در بسیاری از کشورها
اسرائیل، جزو نخستین کشورهایی بود که تزریق دز یادآور را به تمامی افراد بالای ۱۲ سال و عمدتا با واکسن فایزر ارائه داد و در حال حاضر نیمی از جمعیت این کشور، سه دز واکسن خود را دریافت کرده‌اند.
قبرس نیز که حدود ۸۰ درصد از بزرگسالان خود را به طور کامل واکسینه کرده است اعلام کرد که دز یادآور واکسن کرونا را به تمامی افراد ۱۸ سال به بالا ارائه خواهد کرد و تنها شرط تزریق این دز را سپری شدن شش ماه از زمان دریافت دز دوم دانسته است.
کشورهای بحرین، امارات، و ترکیه نیز واکسن فایزر را به عنوان دز یادآور انتخاب کرده‌اند.
در ایران، به دلیل عدم واردات واکسن‌های آمریکایی، گزینه‌های تزریق دز یادآور محدود است.
وزارت بهداشت ایران، تزریق دز یادآور را با واکسن‌های آسترازنکا، پاستوکووک، یا واکسن غیرفعال مشابه با واکسن اول توصیه کرده است.
- نتایج چند مطالعه با آسترازنکا و واکسن‌های چینی
مطالعه‌ای در سوئد که نتایج آن در مجله «لنست» منتشر شده نشان داده است که دو دز واکسن آسترازنکا، ۵۰ درصد از بیماری دارای علائم پیشگیری کرده است اما زمانی که برای دز سوم، فایزر تزریق شده است این اثربخشی در پیشگیری از بیماری دارای علامت به ۶۷ درصد افزایش پیدا کرده است. همینطور زمانی که مدرنا به عنوان دز سوم انتخاب شد، این اثربخشی به ۷۹ درصد رسید.
نتیجه مطالعه دیگری بر اساس داده‌های واقعی در شیلی نشان داده است که تجویز واکسن فایزر یا آسترازنکا به عنوان دز یادآور، در افرادی که دو دز واکسن چینی «سینووک» را زده‌اند مؤثرتر از تزریق سه دز سینووک بوده است.
این مطالعه نشان می‌دهد میزان اثربخشی در پیشگیری از ابتلا در افرادی که دو دز سینووک زده بودند پس از تزریق فایزر به عنوان دز یادآور، حدود ۹۳ درصد و پس از تزریق آسترازنکا به عنوان دز یادآور، ۷۱ درصد افزایش پیدا کرد.
- توصیه کارشناسان آمریکایی چیست؟
آمریکا، دست شهروندان خود را برای انتخاب میان سه واکسن تأییده شده در این کشور - فایزر، مدرنا و «جانسون اند جانسون» - به عنوان دز یادآور باز گذاشته است.
اما در آمریکا تنها یک مطالعه بر روی ترکیب واکسن‌ها انجام شده است و تمرکز آن، بیشتر بر روی ایمنی و اثربخشی بوده است. از همین رو، هنوز قطعا نمی‌توان گفت کدام ترکیب، بیشترین واکنش ایمنی را در افراد ایجاد می‌کند.
در نهایت، بیشتر کارشناسان بهداشتی تزریق دز یادآور را به ویژه برای افراد مسن، گروه‌های آسیب‌پذیر، و یا کسانی که در صورت ابتلا به کرونا به خطر بیشتری روبرو هستند و یا به اقتضای شغل خود بیشتر در معرض ویروس قرار دارند توصیه می‌کنند.
در صورت عدم اطمینان از انتخاب واکسنی متفاوت با واکسن اولیه، با پزشک خود مشورت کنید.
