رهبری منطقه جداشده ارمنی‌نشین قره‌باغ کوهستانی روز یکشنبه به رویترز گفت ۱۲۰ هزار ارمنی ساکن این منطقه چون از پاکسازی قومی زیر حکومت جمهوری آذربایجان هراس دارند، نمی‌خواهند بخشی از آن کشور باشند و به همین دلیل محل تاریخی زندگی خود را ترک می‌کنند و به ارمنستان می‌روند.
نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان نیز گفت که ارامنه قره باغ احتمالاً منطقه را ترک خواهند کرد و ارمنستان آماده است تا پس از شکست هفته گذشته از جمهوری آذربایجان، مردم آواره شده از خانه‌های خود را بپذیرد.
ارامنه قره باغ، سرزمینی که در سطح بین المللی به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان شناخته شده است و پیشتر خارج از کنترل باکو بود، پس از یک عملیات نظامی باکو، در ۲۹ شهریور مجبور شدند آتش‌بس اعلام کنند.
جمهوری آذربایجان مدعی شده است که حقوق آنها را تضمین می‌کند و منطقه را ادغام می‌کند، اما ارمنی‌ها می گویند از سرکوب بدست رهبران باکو وحشت دارند.
دیوید بابایان، مشاور ساموئل شهرامانیان، رئیس جمهوری خودخوانده آرتساخ، به رویترز گفت: «مردم ما نمی‌خواهند به عنوان بخشی از آذربایجان زندگی کنند. نود و نه و نه صدم درصدشان ترجیح می‌دهند سرزمین‌های تاریخی ما را ترک کنیم.»
او گفت: «سرنوشت مردم بیچاره ما به عنوان مایه ننگ و شرم‌ساری برای مردم ارمنی و برای کل جهان متمدن در تاریخ ثبت خواهد شد. کسانی که مسئول سرنوشت ما هستند، روزی باید به خاطر گناهان‌شان در برابر خدا پاسخگو باشند.»
رهبران ارمنی قره باغ در بیانیه ای اعلام کردند که نیروهای حافظ صلح روسیه تمامی کسانی را که در اثر عملیات نظامی جمهوری آذربایجان بی خانمان شده‌اند و می‌خواهند منطقه خود را ترک کنند و به ارمنستان بروند، اسکورت خواهد کرد.
بابائیان گفت که مشخص نیست چه زمانی جمعیت از کریدور لاچین که این سرزمین را به ارمنستان متصل می‌کند، جابه‌جا می‌شوند.
نیکول پاشینیان به دلیل شکست در نجات قره‌باغ با درخواست استعفا در ارمنستان مواجه شده است.
پاشینیان خطاب به مردم ارمنستان گفت که مقداری کمک‌های بشردوستانه رسیده است اما ارامنه قره‌باغ همچنان با «خطر پاکسازی قومی» از سوی جمهوری آذربایجان روبرو هستند.
به گزارش خبرگزاری تاس روسیه، پاشینیان گفت، ارمنستان با محبت از برادران و خواهران ارمنی قره‌باغ کوهستانی استقبال خواهد کرد.
الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان، گفته است «مشت آهنین» او ایده قره باغ ارمنی مستقل را به تاریخ سپرده است.
ارمنستان می گوید بیش از ۲۰۰ نفر در عملیات نظامی جمهوری آذربایجان کشته و ۴۰۰ نفر زخمی شدند. سرنوشت جمعیت ارمنی مردم آن منطقه باعث نگرانی در مسکو، واشنگتن و بروکسل شده است.
قره‌باغ کوهستانی که ارمنی‌ها آن را آرتساخ می‌نامند، در منطقه‌ای قرار دارد که طی قرن‌ها از جمله تحت حکومت ایرانی‌ها، روس‌ها، عثمانی‌ها و روس‌ها قرار داشته است و مقامات شوروی سابق در تقسیم‌بندی‌های خود این منطقه ارمنی‌نشین را که ارمنستان نیز مدعی آن بوده است به عنوان بخشی خودمختاری از جمهوری آذربایجان قرار دادند.
پاشینیان که آشکارا روسیه را به عدم حمایت از ارمنستان متهم کرده است، روز جمعه گفت برای پذیرش ۴۰هزار نفر از مردم ارمنی قره باغ در ارمنستان فضا آماده است.
جمهوری آذربایجان که بیشتر مسلمان است، گفته است که ارامنه مسیحی در صورت تمایل می توانند محل زندگی خود را ترک کنند.
حمایت آمریکا از ارمنستان
ایالات متحده آمریکا ضمن اعلام حمایت از ارمنستان در مورد اقدامات نظامی آذربایجان در قره‌باغ کوهستانی، بر لزوم حفظ استقلال و تمامیت ارضی ارمنستان تاکید کرد.
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا روز شنبه اول مهر در رسانه اجتماعی «ایکس» نوشت: «من امروز با پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان صحبت کردم تا نگرانی خود را درباره حفاظت از حقوق و امنیت مردم قره‌باغ ابراز کنم. ایالات متحده به حمایت قاطع خود از ارمنستان و حاکمیت و تمامیت ارضی آن کشور ادامه خواهد داد.»
همزمان متیو میلر سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز در بیانیه‌ای گفت: «آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، با نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان در مورد اقدامات نظامی آذربایجان در قره باغ کوهستانی صحبت و بر حمایت ایالات متحده از حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی ارمنستان تاکید کرد.»
متیو میلر افزود: «وزیر امور خارجه، ضمن ابراز نگرانی عمیق ایالات متحده درباره جمعیت ارمنی قومی در قره‌باغ کوهستانی از آذربایجان خواست که از غیرنظامیان محافظت کند و به تعهدات خود برای احترام به حقوق بشر و آزادی‌های اساسی ساکنان قره باغ کوهستانی و اطمینان از پیروی نیروهایش از قوانین بین‌المللی بشردوستانه پایبند باشد.»
لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، پنجشنبه ۳۰ شهریور گفت که تنها راه حل پایان‌دادن به بحران قره‌باغ، صلح پایدار است و آمریکا به تعامل با جمهوری آذربایجان و ارمنستان برای دستیابی به یک راه‌حل دائمی ادامه می‌دهد.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده روز سه‌شنبه ۲۸ شهریور، از الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان، خواسته بود تا عملیات نظامی در قره‌باغ را متوقف کند.
