یوکیا آمانو، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید ایران اقداماتی در راستای شفاف سازی برنامه هسته ای اش تا پیش از مهلت تعیین شده سوم شهریور انجام داده است. اقدامات مورد نظر آقای آمانو، بخشی از بازرسی و تحقیق درازمدت درباره پژوهش های مربوط به ساخت بمب اتمی توسط ایران است.
آقای آمانو بعد از پایان گفتگو با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در تهران و بازگشت به مقر آژانس، در فرودگاه وین گفت انتظار داشت تا دوشنبه در پنج مرحله ای که تهران سه ماه پیش با آن موافقت کرده بود، پیشرفت هایی مشاهده کند.
از جمله این مراحل فراهم کردن اطلاعات درباره موضوعی است که آژانس درباره اش تحقیق می کند – یعنی ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران. تهران می گوید برنامه هسته ای اش کاملاً صلح آمیز است.
اظهارنظر آقای آمانو بعد از دیدار روز یکشنبه اش در تهران خوشبینی ها را بالا برده، اما هنوز روشن نیست که ایران تا روز مقرر یعنی سوم شهریور بتواند به تمام تعهداتش عمل کند.
ماه گذشته منابع دیپلماتیک گفتند آژانس بین المللی انرژی اتمی از کندی روند تحقیق در برنامه اتمی ایران نگران است.
تحقیق در این باره که برای مدتی طولانی به محاق افتاده بود، با گفتگوهای ایران و ۵+۱ در ارتباط تنگاتنگ است.
آقای آمانو در بازگشت از تهران به خبرنگاران گفت: «اجرای این پنج مرحله شروع شده. همین شروع، به خودی خود مهم است و من انتظار دارم تا هفته آینده پیشرفت بیشتری حاصل شود.»
وی روز گذشته به تعهد محکم ایران برای همکاری با بازرسان آژانس اشاره کرده بود.
از زمان روی کار آمدن دولت آقای روحانی، ایران در راه شفاف سازی برنامه اتمی اش گام هایی برداشته که منجر به رفع بعضی از تحریم های سنگین بین المللی شده.
مقامات غربی می گویند ایران در گفتگوها با ۵+۱ باید تمرکز کارش را روی رفع سوء ظن غرب درباره کاربرد برنامه اتمی ایران در تولید سلاح اتمی بگذارد.
اختلاف های که در مورد میزان اورانیوم غنی شده ایران در آینده وجود دارد، موجب شد که گفتگوها برای شش ماه دیگر ادامه پیدا کند.
مطابق توافق شفاف سازی مرحله برنامه ایران با آژانس – که در آبان ماه سال گذشته حاصل شد، ایران پذیرفت که پنج مرحله شفاف سازی موردنظر آژانس را تا اواخر ماه اوت (آوایل شهریور) به انجام برساند.
بر این اساس، ایران در اردیبهشت ماه به آژانس درباره دلایل تولید نوعی چاشنی انفجاریِ ساعتی توضیحاتی داد. این نوع چاشنی انفجاری – که به اختصار ئی بی دبلیو نامیده می شود – در راه اندازی دستگاه های انفجار اتمی کاربرد دارد، اما ایران می گوید آن را برای مقاصد صلح آمیز تولید می کند.
آقای آمانو و آژانس بین المللی انرژی اتمی در دیدار اخیر خود از تهران در این باره «توضیحات بیشتری» دریافت کردند، ولی جزئیات آن را ارائه نکردند.
دو مسأله ای که ایران موافقت کرده در تحقیق و بررسی آژانس به آن بپردازد، یکی آزمایش های ادعایی روی مواد منفجره ای است که می تواند در جنگ افزارهای اتمی به کار گرفته شود؛ و دیگری مطالعات و تحقیقات مربوط به محاسبه عملکرد مواد منفجره اتمی است.
این دو مورد در فهرست ۱۲ مورد ویژه ای است که در گزارش سال ۱۳۹۰ آژانس به آن اشاره شده بود و و مجموعه بزرگی از اطلاعات، از وجود یک برنامه هماهنگ تولید تسلیحات اتمی حکایت داشت که در سال ۱۳۸۲ متوقف شده بود. در آن سال، ایران تحت فشار شدید جامعه بین المللی قرار داشت. این اطلاعات همچنین اشاره به فعالیت هایی داشت که احتمالاً بعدها از سر گرفته شده بود.
آقای آمانو در اظهارت خود روشن کرد که ایران باید با بازرسی های آژانس همکاری بیشتری داشته باشد: «قطعاً نظر ما این است که فعالیت ها باید با سرعت بیشتری پیش برود.»
