در حالی که جدال لفظی میان رئیس جمهوری ایران و متقدان گفتگوهای هستهای با غرب دوباره بالا گرفته و رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز در سخنانی گفته است که مذاکره با ایالات متحده به کاهش تحریمها کمکی نکرده، وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد از زمان اجرای توافق ژنو در سال گذشته تاکنون، هیچ تحریم جدیدی در ارتباط با فعالیتهای هستهای ایران اعمال نکرده است.
ماری هارف سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده روز چهارشنبه در گفتگو با خبرنگاران گفت «ما، از زمان اجرای برنامه اقدام مشترک (توافق اولیه هستهای ژنو در آذر ماه ۱۳۹۲) تاکنون، به تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای ایران اضافه نکردهایم؛ موضع ما در این زمینه بسیار روشن و شفاف بوده است.»
آیتالله علی خامنهای تاکنون از گفتگوهای هستهای با قدرتهای جهانی بر سر برنامه هستهای ایران، و نیز از مذاکرهکنندگان ایرانی و دولت حسن روحانی حمایت کرده است، اما روز چهارشنبه در جریان نشست سالانه سفیران و نمایندگان ایران در خارج از کشور، ضمن انتقاد از آمریکا گفت، مذاکرات مستقیم با دیپلماتهای آن کشور به کاهش تحریمها یا کاهش خصومت واشنگتن نسبت به تهران کمکی نکرده است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، رهبر جمهوری اسلامی ایران گفته است مسئولان تصمیم گرفتند گفتگوها با آمریکا را در سطح وزیران خارجه در چارچوب گفتگوهای هستهای دنبال کنند، اما «این تماسها نه فقط چندان منفعتی نداشته، بلکه لحن آمریکاییها تندتر و موهنتر شده است.»
خانم هارف در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره احتمال گفتگوی دوباره میان مذاکرهکنندگان ایرانی و آمریکایی، با اشاره به سخنان امروز رهبر جمهوری اسلامی ایران، گفت «انتظار داریم پیش از برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد، گروه ۱+۵ به همراه اتحادیه اروپا نشستی با ایران داشته باشند. همچنین احتمال دارد در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل نیز یک جلسه دیگر در سطح وزیران بین ایران و اعضای گروه ۱+۵ برگزار شود.»
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه افزود «ما این گفتگوها را به عنوان فرصتی برای سنجش جدیت ایران برای رسیدن به یک توافق میدانیم. پشت سر گذاشتن این آزمون توسط ایران، نه در حرف بلکه از طریق اقدامات عینی و قابل تائید امکانپذیر خواهد بود؛ اقداماتی که پیش از این شاهد برخی از آنها بودهایم.»
خبرنگار دیگری با اشاره به سخنان اخیر رئیس جمهوری ایران – که برخی منتقدان گفتگوهای هستهای را «بزدل و ترسو» و «مذاکره هراس» خواند – از سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پرسید، ایالات متحده چگونه میتواند از او حمایت کند، که خانم هارف بحث حمایت از حسن روحانی در این میان را نابجا دانست و گفت باید در مورد ارائه هرگونه تحلیلی از روابط میان رهبر و رئیس جمهوری بسیار محتاط بود.
بر اساس توافق اولیه هستهای که در آذر ماه سال گذشته در ژنو بین ایران و شش قدرت جهانی – آمریکا، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان – حاصل شد و تحت عنوان «برنامه اقدام مشترک» به اجرا درآمد، در ازای برداشتن برخی اقدامات مشخص از سوی ایران برای محدود کردن برنامه هستهای خود، برخی از تحریمهایی که در ارتباط با فعالیتهای هستهای آن کشور از سوی غرب اعمال شده بود، کاهش مییافت.
در طول این مدت و در جریان چندین دوره از مذاکرات پیچیده و فشرده بین دو طرف، ایران گامهایی را در این زمینه برداشت که به تائید آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز رسید و در مقابل برخی از تحریمها علیه آن کشور نیز تخفیف یافت؛ از جمله آزاد شدن بخشی از درآمدهای بلوکه شده حاصل از فروش نفت ایران که در چندین قسط آزاد شد.
ایران تاکنون بیش از ۴ میلیارد دلار از داراییهای مسدود شده خود در خارج از کشور را دریافت کرده است و پس از آن که مذاکرات برای رسیدن به توافق نهایی تا پیش از مهلت شش ماهه تعیین شده در توافق اولیه (۲۹ تیر ماه) به جایی نرسید و طرفین توافق کردند گفتگوها را برای چهار ماه دیگر تمدید کنند، قرار شد مبلغ ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار دیگر از پولهای ایران آزاد شود.