وزیر اقتصاد جمهوری اسلامی در حالی مدعی تراز تجاری مثبت ۱۵ میلیارد دلار شده که گمرک اعلام کرده که تراز تجاری به منفی ۱۲ میلیارد دلار رسیده است.
رسانههای ایران اعلام آمار توسط وزیر اقتصاد را همراه با «روتوش» برای «دستاورد سازی» دانستهاند، روتوشی که فاصله ۲۷ میلیارد دلاری با واقعیت دارد.
روزنامه «دنیای اقتصاد» در این رابطه نوشته است که تداوم «منفیتر» شدن تراز تجاری ایران باعث شده است مقامات دولتی، برای ارائه آمار دست به دامان روشهای جدیدی شوند.
این روزنامه نوشته درحالیکه تراز تجارت غیرنفتی کشور به مرز منفی ۱۲ میلیارد دلار رسیده، وزیر اقتصاد از تراز مثبت ۱۵میلیارد دلار در تجارت خبر داد.
آنطور که در این گزارش آمده آمار ارائه شده توسط احسان خاندوزی، جمع صادرات نفت، برق و خدمات در کنار صادرات غیرنفتی است.
این روزنامه همچنین تاکید کرده بازی با آمار، روشهای تحلیل آماری را مختل میکند چراکه اعلام آمار تجاری همواره بهصورت آمار صادرات غیرنفتی بوده ولی در آمار جدید وزیر اقلام جدیدی همچون نفت و برق و خدمات فنی و مهندسی برای نشان دادن تراز تجاری مثبت به آن اضافه شده است.
دستکاری آمار در جمهوری اسلامی همواره یکی از روشهای «دستاورد سازی» بوده است اما این اقدام در سالهای اخیر پررنگتر از گذشته شده است.
در همین رابطه روزنامه «اعتماد» ۲۸ آبان ماه سال جاری در گزارشی نوشت که بانک مرکزی با دستکاری آماری اقدام به ارائه اعداد متفاوت در حوزه تورم کرده است بهطوریکه با وجود تاکید این بانک بر «کاهش تورم» به ۴۷ درصد؛ تورم اعلامی به قوه قضائیه برای محاسبه «دیون و مهریه» نزدیک به ۵۵ درصد است.
آمارسازی و پنهانکاری در حوزه آمار در ایران به جایی رسیده است که فرشاد مومنی اقتصاددان در هفدهم آبان ماه با بیان اینکه «آمارهای بیپایه» برای روحیه دادن منتشر کنید اما حقیقت را پنهان نکنید گفت «دادههای CIA درباره ما از دادههای رسمی خودمان جامعتر است.»
جبار کوچکینژاد، نماینده مجلس نیز ۳۱ اردیبهشت از درخواست مجلس برای ورود مرکز پژوهشهای مجلس یا دیوان محاسبات برای دریافت دادهها محاسبه «نرخ دقیق تورم» خبر داد و تاکید کرده بود که «دولتها عمدتا سعی در آمارسازی دارند که این [موضوع] نتیجه خوبی نداشتهاست.»
کارشناسان بر این باورند که آمارسازی و انتشار اطلاعات گزینشی تاثیری در افکار عمومی ندارد چرا که بحران معیشت و تورم جاری در اقتصاد ایران جایی برای مانور آماری توسط مسئولان نمیگذارد.